Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin

3)

 

horbi mohkəmələr; 

4)

 

ağır cinayətlərə dair işlər üzrə hərbi məhkəmə; 

5)

 

yerli iqtisad məhkəmələri; 

6)

 

beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn mübahisələrə dair iqtisad məhkəməsi; 

7)

 

Naxçıvan Muxtar Respublİkasmm Ali Məhkəməsi; 

8)

 

apellyasiya məhkəməsi; 

9)

 

Azərbaycan Respublİkasmm İqtisad Məhkəməsi; 

10)

 

Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi. 

MPM-lə müəyyən olunan qaydada bir sıra işlərə münsiflər məhkəmələrində, beynəlxalq 

arbitraj  məhkəmələrində  baxılması  ədalət  mühakiməsini  məhkəmənin  həyata  keçirməsi 

prinsipinə zidd deyil. Belə ki, bu hallarda məhkəmə qətnamələri dövlətin deyil, mübahisəni 

həll  edən  məhkəmənin  admdan  çıxarılır  və  məhkəmə  qətnaməsi  qarşısında  qoyulan  ciddi 

tələblər bu məhkəmələrin aktlarma şamil olunmur. 

Dövlət məhkəmələri MPM-in müəyyən etdiyi qaydalar əsasmda işlərə baxdığı halda, bu 

qaydalar münsiflər məhkəmələri üçün məcburi deyil və hansı prosessual qaydada işə baxılması 

tərəflərin, və ya məhkəmənin rəyindən asılıdır. 

Maddə 7. Hakimlərin müstəqilliyi 

7.1.

 

Ədalət mühakiməsini həyata keçirərkən hakimlər müstəqildirlər. 

7.2.

 

Hakimlər  mülki  işləri  və  iqtisadi  mübahisələri  kənar  müdaxilə  təsirindən  azad 

şəraitdə həll edirlər. 

7.3.

 

Başqası  tərəfindən  məhkəmə  icraatının  bilavasitə  və  yaxud  dolayısı  ilə 

məhdudlaşdırılması, qanunsuz təsir, hədə-qorxu, müdaxilə yolverilməzdir və qanunla müəyyən 

olunmuş məsuliyyətə səbəb olur. 

1.

 

Azərbaycan  Respublikası  Konstitusiyasmın  I27-ci  maddəsinə  əsasən,  hakimlər 

müstəqildir, yalnız Konstitusiyaya və qanunlara tabedirlər. 

Hakimlərin  müstəqilliyi  və  qanuna  tabeçiliyi  -  ədalət  mühakiməsinin  konstitusion 

prinsipləridir. Hakimlərin əsl müstəqilliyi o halda təmin edilə bilər ki, mülki işlərə baxılarkən 

maddi və prosessual hüquq normalarına dəqiq əməl edilsin. Bu İsə hakimlərin səviyyəsindən 

və hüquq düşüncəsindən asılıdır. 

Hüquq düşüncəsinin dolğunluğu hakimə imkan verir ki, qanunun məzmununu düzgün 

dərk edib, onu doğru təfsir etsin, iş üzrə toplanmış faktiki materialları araşdırıb qanuna əsasən 

qiymətləndirsin və iş üzrə qanuni və əsaslı qətnamə çıxarsm. 

2.

 

Hakimlər mülki işləri və iqtisadi mübahisələri kənar təsirdən azad şəraitdə o halda həll 

edə bilərlər ki, ölkənin siyasi və hüquq sistemi hakimlərin həqiqi müstəqilliyinə təminat versin. 

Yəni  ədalət  mühakiməsini  həyata  keçirərkən  heç  bir  dövlət,  ictimai,  mərkəzi  və  yerli 

hakimiyyət orqanları hakimə konkret işə necə baxmalı olduğu haqqında göstəriş verməyə haqlı 

deyildir.  Hətta  yuxarı  məhkəmə  orqanlarınm  da  hakimə  işə  necə  baxmalı  olduğu  barədə 

göstəriş vermək hüququ yoxdur. 

3.

 

MPM-in  7.3-cü  maddəsində  göstərilən  müddəalar  bütövlükdə  mülki  mühakimə 

icraatınm normaları ilə təmin olunur. Azərbaycan Respublikası ərazisində heç bir 

---

orqan  və  vəzifəli  şəxs  məhkəmə  icraatını  düzünə  və  ya  dolayı  yolla  məhdudlaşdıra  və 

məhkəməyə qanunsuz təsir edə bilməz. 

Bu tələblərin pozulması qətnamənin ləğv edilməsi üçün əsasdu- və onu pozan şəxslər 

cinayət məsuliyyəti daşıynlar. 

Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinə uyğun olaraq ədalət mühakiməsinin 

həyata keçirilməsinə mane olma məqsədilə məhkəmə fəaliyyətinə hər hansı formada müdaxilə 

etmə (CM, 286-cı maddə), işin və ya uyğun materiallarm məhkəmədə baxılması ilə əlaqədar 

hakimi, andlı iclasçılan, habelə onların yaxın qohumlarını öldürməklə, onlarm sağlamlığma 

zərər  vurmaqla,  əmlakmı  məhv  etməklə  və  ya  əmlakını  zədəloməklə  hədələmə  (288-ci 

maddə), məhkəmə baxışı iştirakçılarını təhqir etməklə məhkəməyə hörmətsizlik etmə (289-cu 

maddə)  kimi  əməllər  ictimai  təhlükəli  olmaqla,  cəzalandırılmalı  olan  əməllər  sırasına  aid 

edilmişdir. 

Madda 8. Qamın və məhkəmə qarşısında bərabərlik 

8.  L  Mülki  işlər  və  iqtisadi  mübahisələr  üzrə  ədalət  mühakiməsi  hamının  qanun  və 

məhkəmə qarşısında bərabərliyi prinsipi əsasında həyata keçirilir. 

8.2.

 

Məhkəmə  irqindən,  milliyyətindən,  dinindən,  dilindən,  cinsindən,  mənşəyindən, 

əmlak  vəziyyətindən,  qulluq  mövqeyindən,  əqidəsindən,  siyasi  partiyalara,  həmkarlar 

ittifaqlarına  və  digər  ictimai  birliklərə  mənsubiyyoündən.  hüquqi  şəxsin  olduğu  yerdən, 

tabeçiliyindən. mülkiyyət formasından və qanunda nəzərdə tutulmayan başqa fərqlərdən asılı 

olmayaraq işdə iştirak edən bütün şəxslərə eyni cür yanaşır. 

1.

 

Hammın  qanun  və  məhkəmə  qarşısmda  bərabərliyi  prinsipi  Konstitusiyanm  25-ci 

maddəsində təsbit olunub. 

Hammın  qanun  və  məhkəmə  qarşısında  bərabərliyi  prinsipi  mülki  prosesin  bütün 

mərhələlərində, bütün icraat növlərində ardıcıl olaraq gözlənilir. Məhkəmənin bu və ya başqa 

səbəblərə görə proses iştirakçılarından hansınasa üstün hüquq verməsi yolverilməzdir. 

2.

 

Konstitusiyanın  25-ci  maddəsinin  II  bəndinə  uyğun  olaraq  dövlət  irqindən, 

milliyyətindən,  dinindən,  diiindən,  cinsindən,  mənşəyindən,  əmlak  vəziyyətindən,  qulluq 

mövqeyindən,  əqidəsindən,  siyasi  partiyalara,  həmkarlar  ittifaqlarına  və  başqa  ictimai 

birliklərə mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər kəsin hüquq və azadlıqlan- nın bərabərliyinə 

təminat verir. İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarmı irqi, milli, dini, cinsi, dil, mənşə, əqidə, 

siyasi və sosial mənsubiyyətə görə məhdudlaşdırmaq qadağandır. 

Konstitusiyanm göstərilən müddəalarmın MPM-in 8.2-ci maddəsində nəzərdə tutulması 

və konkretləşdirilməsi bu prinsipin həyata keçirilməsi üçün əsas təminatlardan biridir. 

Maddə 9, Ədalət mühakiməsinin çəkişmə, tərəflərin bərabərliyi və faktlar əsasında 

həyata keçirilməsi 

9.1.

 

Ədalət mühakiməsi çəkişmə, tərəflərin bərabərliyi və faktlar əsasında həyata keçi- 

10 

---