Arzu arslan
Yüklə 405,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
1343
www.idildergisi.com
kazanma, hem
de baskıya
uğramanın kaynağıdır (Durakbaşa, 2000;
Aktaş,2013:59’dan). Tarihsel olarak ele alındığında kadınlar ya vatandaş sayılmamışlar ya da vatandaşlık haklarından mahrum bırakılmışlardır. Bazı devletlerde vatandaşlık hakkı elde eden kadınlar ise, çoğunlukla “ikinci sınıf vatandaşlar” olarak görülmüşlerdir. Kendileri dışında formüle edilen toplumsal sözleşmeyle gelen sivil toplumun dışında kalmak istemeyen kadınlar kamusal alanda, kocaları tarafından değil, bizzat kendileri tarafından temsil edilmek, dışlandıkları kamusal alanda kendilerine bir yer açmak ve toplumda söz sahibi olmak adına kadın hakları hareketi (suffrage campaign) geliortaya çıkmıştır. Kadınlık, içinde dünya genelinde kültür, yaş, eğitim, sınıf gibi değişkenlerden bağımsız olarak, esasen “ev” üzerinden tanımlanmış ve ev, kadının toplumdan tecrit edildiği kilit alanlardan biri olarak kavramlaşmıştır. Buna rağmen Süfraj hareketi, tek bir kadının bireysel anlamda ayaklanmasından ziyade, birçok kadının eşanlı olarak ekonomik, sosyal ve kültürel alanlardaki mağduriyetlerinden ve kendilerine yüklenmiş rol kalıplarına, yaşam tarzlarına ve kısıtlamalara duyulan tepkiden doğmuştur. Çardak (2012:39)’a göre kadın hareketi, toplumun özgürleşmeye, bireyselleşmeye başladığı 18. yüzyıl sonları ve 19. yüzyıl boyunca ideolojisini belirlemiş ve feminizm kavramıyla kendini ifade etmiştir. Kadının sosyal yaşama dâhil olmasında Büyük Britanya’da başlayıp tüm Dünya’ya yayılan Sanayi Devrimi’nin etkisi tartışılamaz. Sanayi Devrimi’nin ardından yaşanan I. ve II. Dünya Savaşları sanayi sektöründe boşalan erkek çalışanların yerlerinin kadınlar tarafından doldurulmasını sağlamış, çalışma hayatına girerek ekonomik gücünü elde eden kadın, bu süreç içerisinde giyimin ve modanın yönlendirilmesinde temel güç olmuştur. Aralarında büyük zaman farkı olmasına rağmen, çeşitli ülkelerdeki sufrajizm erkeklere yönelik demokratikleşmenin gündemde olmasıyla ortaya çıkmış, her ülkede kadınlar oy hakkını ancak ve ancak bunu elde etme şansları olduğunu gördükleri zaman talep etmişlerdir. Bock (2004:151) bu hareketin tarihsel zamanlamasının birbirinden bu kadar farklı olmasını, kadın hareketindeki farklılıklarla değil, erkek hareketi ve anayasa tarihindeki farklılıklarla ve ülkelerin siyasi kültürü ve topludurumuyla (konjonktür) açıklamaktadır. 19. yüzyılda İngiltere, Fransa ve ABD’de çalışan kadın sayısı artmış olmasına rağmen ekonomik gücü elinde tutan burjuva sınıfı, yaşam standartlarını lüks giysileri ile ortaya koymaya çalışmış, işçi sınıfı ile kendisi arasındaki toplumsal ayrımı gözler Gürcüm, B. H. ve Arslan, A. (2016). Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin Tekstil Sanayi Bağlamında İrdelenmesi. idil, 5 (25), s.1305-1350. .
www.idildergisi.com 1344
önüne sermeye çalışmıştır. Bedenlerinde taşıdıkları ağır kıyafetler, krinolin veya korseler içerisinde, hareket zorluğu yaşayan işçi sınıfı kadınları kıyafetlerinde değişikliğe gitme yolunda çeşitli girişimlerde bulunmuşlardır. Ancak dönemin Kraliçesi olan Victoria’nın kadın giyim-kuşamı üzerindeki yönlendirici etkisi tartışılamaz. O döneme ait kıyafetler incelendiğinde belli başlı karakteristik özellikler kadının işe göremezliği ve süs objesi olarak erkeğin hayatını doldurmasına yöneliktir. Zaman içerisinde ailesinin yükünü daha fazla omuzlarında taşımak zorunda olan Amerikalı ve İngiliz işçi sınıfı kadınları, sanayideki yoğun ve ağır çalışma koşullarından dolayı ayaklanmaya başlamışlardır. 18. yüzyılda Olympe de Gouges ve Mary Wolfstonecraft, 19.yüzyılda Sarah Girimke gibi öncü kadınların yazmış olduğu bildiri ve kitaplarla Süfraj hareketinin temelleri atılmıştır. Şaşırtıcı derecede benzer bir eve bağlılık ideolojisi Fransa, ABD ve İngiltere’nin orta sınıf kadınları tarafından paylaşılmış olsa da, bu üç ülkedeki kadın statüsü ve rolü, İngiliz ve özellikle Amerikalı kadınların örgüt yönetiminde ve insanlarla iletişim kurmada önemli vasıflar kazandıran dini ve insani yardım faaliyetlerine katılmalarından da etkilenmiştir. Amerikalı kadınlar kadın örgütleriyle sosyal yardım uygulamalarında belirgin bir etkiye sahip olduklarından yüzyılın sonlarında, sosyal reformlar için etkin bir ulusal dürtüyü harekete geçirmişlerdir. İçlerinde en çok zorlananlar hala Fransız kadınlardır; “kamu politikasının oluşturulmasında özerklikleri ve rolleri sınırlıdır”. Fransız orta sınıf kadınlarının çoğunluğu- kadın örgütlerinin faaliyetlerinde görüldüğü gibi- kendilerine ailelerini dışında çok sınırlı ve önemsiz bir yer veren sisteme razı olmuşlardır. Fransızların doğum oranı yüzyıl boyunca düşüş gösterirken Fransız kadınının rolünün kamu politikaları ve kamu kültürü tarafından annelik olarak belirlenmesinin giderek artış göstermesi ironiktir (Offen 1984; Crane,2000:148’den). Fransız Devrimi’yle gelen yasalar kadınları bir hayli geriletmiştir ve devrim süresince güçlü feminist hareket ortaya çıkmasına rağmen kadınlar başarılı olamamıştır. Devrim erkeklerin haklarını artırmış, ama kadınları dışarıda bırakmıştır: “Devrim ve idealleri erkeklerindir” (Ribeiro,1988:141; Crane,2000:144’den). 1804’te Napolyon rejimi altında yürürlüğe giren Fransız Medeni Kanunu, kadınlara yönelik devrim mirası tutumlarla birleşerek (Nye 1993:55; Crane,2000:144’den), kadınları neredeyse bütün medeni haklardan mahrum etmiştir. ABD ve İngiltere’de yoğunluklu olarak başlayan, çoğunlukla orta sınıf ya da işçi sınıfı kadınların etrafında başlayan Süfraj hareketi, bu ülkelerdeki sanayileşme sürecinin de hız kazanmasıyla belirginleşmiştir. 1800’den 1830’a kadınların sanayileşme süreci karşısındaki dini temelli şikâyetlere belirgin bir ivme kazandırdığı
Yüklə 405,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|