Arzu arslan

DOI: 10.7816/idil-05-25-01                       idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25 

 

 

 

1335

 

www.idildergisi.com 

 

 

arkalıklar  (soft  polonaise  bustles)  kadın  silüetini  değiştirmiştir.  Eteği  kabartan  içteki 

yastığın örgülü tel ile yerinde durması ve bu yastık 1880’lerin ortasında bir kez daha 

yukarı doğru gelerek sırtın en dar kısmında yatay bir çıkıntı oluşturması sağlanmıştır. 

Siluet,  yarım  krinolin  şekli  alarak  önde  düzleşmiş,  kumaş  kalçanın  arkasında 

toplanarak  etek  ucuna  doğru  bir  kuyruk  meydana  getirmiştir  (Fogg,2014:148). 

1880’lerin yeni tarlatanları, tel örgülü ve daha sağlıklı olduğu düşünülen tarlatanlardır. 

Aynı  zamanda  bir  eksen  üzerinde  çalışan  metal  bantlar  düzenlemesi  olan  “Langtry” 

adı  verilen  tarlatanlar  da  bulunmaktadır.  Bu  tarlatanlar  oturulduğu  zaman  yukarı 

kalkabiliyor  ve  giyen  kişi  ayağını  kaldırdığı  zaman  otomatik  olarak  geri 

yaylanabiliyordu. Bu, moda tarihinin en önemli icatlarından birisidir (Görsel.29,30).  

   

 

Görsel.29(solda)-Worth moda evi tarafından hazırlanan paris arkalıklı siluet,1885 (URL30) 

Görsel.30(sağda)-Arkalık tablosu (URL31) 

Yeni tarzda tarlatanlı etekler birkaç kattan oluşan jüpon giyme zorunluluğunu 

ortadan kaldırmış ancak bunun yerine pamuklu uzun iç çamaşırları giyme zorunluluğu 

ortaya çıkarmıştır. Korsaj ve  etek ayrı parçalardı ve bu durum farklı tarzlarda korsaj 

kullanımına  ve  bağcıkların  ön  tarafa  alınmasına  olanak  sağlıyordu.  1876  yılına 

gelindiğinde  elbiseler  üçü  bir  arada  prenses  jüponlarından  ve  ‘cuirasse  bodice’  adı 

verilen  üstlerden  oluşuyordu  (Özen,  2013:200)  (Görsel.31).  Korsajların  yaka  kısmı 

kareliydi ve gece kıyafetlerinin küçük dekolteleri vardır. Elbise kolları uzun ve manşet 

kısımları da dantel süslemeliydi. Gece kıyafetleri kolsuz da olabiliyordu.  Beller daha 

da  darlaşarak,  dışta  “V”  şekli  alan  gövde  ve  eteğin  yatay  dökümü  ile  vurgu 

kazanmıştır. Kollar dirsek boyunda olup kol kenarlarını ve etek uçlarını dantel, tafta 

fırfırlar  süslemiş,  arkası  dolgun  ve  kuyruklu  eteklerin  üstüne  kontrast  renklerde 

---

 

Gürcüm, B. H. ve Arslan, A. (2016). Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin Tekstil Sanayi Bağlamında İrdelenmesi. idil, 5 (25), s.1305-1350.

.

 

 

 

 

www.idildergisi.com

 

1336 

 

 

redingot  stili  ceketler  giyilmiş,  bu  ceketler  pelerinlerle  tamamlanmıştır.  1870’lerde 

önceki  dönemlerde  pastel  renklerinin  yerini  canlı  ve  parlak  renkler  almış  farklı 

desenlerde kumaşların düz kumaşlarla kombinasyonu moda olmuştur (Dereboy, 2004: 

97;Terlikli,2013:64) (Görsel.32).  

    

 

Görsel.31(solda)-‘Cuirasse bodice’ adı verilen bluzlar (URL32) 

Görsel.32(sağda)-Orta ve Geç Victorian Dönemde değişen kadın silueti (URL33) 

 

    

 

Görsel.33(solda)-Paris arkalığı ile Orta Victorian Dönem kadın silueti (URL34) 

Görsel.34(sağda)- Geç Victorian Dönem kadın silueti (URL35) 

Etekler uzun ve çan biçimini almışlardır (Laver, 2002: 196; Terlikli,2013:73). 

Önceleri  her  tarafı  kabarık  olan  eteklerin  yalnızca  arka  kısımları  kabarık  olmaya  ve 

kuyruk kısımları da balık kuyruğu biçimini almaya başlamıştır (Görsel.33,34). Kontrol 

---

DOI: 10.7816/idil-05-25-01                       idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25 

 

 

 

1337

 

www.idildergisi.com 

 

 

edilmesi  ve  yapılması  zor  olan  bu  kuyruklar  son  derece  dikkat  çekici  seyirlik  bir 

görüntü  oluşturuyordu  (Özen,  2013:200).  1870  yılında  gece  elbiselerinde  görülen 

kuyruk  1873  yılından  itibaren  şaşırtıcı  bir  şekilde  gündüz  giysilerinde  de 

görülmektedir.  Bu  etekler  kadınların  hareketlerini  son  derece  engelleyici  tasarımlara 

sahiptir.  Kumaşlar  artık  evlerin  bir  ihtiyacı  haline  gelmiş  olan  dikiş  makineleri  ile 

drapeli  hale  getiriliyor,  eteklerin  kalça  kısımlarına  katlar  veriliyordu.  Ev  içinde 

kullanılan dikiş makinelerinin daha ulaşılabilir olması ile birlikte insanlar kıyafetlerini 

evde  dikmeye  başlamış  elbise  süslemelerinin  daha  kolay  yapılabilmesi  için  birlikte 

daha fazla süsleme kullanılmaya başlandı (Özen, 2013:196). 

Geç Victorian Dönemde (1878-1901) Kadın Giysileri ve Siluet  

1878 yılında Victorian kadının silueti diğer dönemlerdeki siluetlerden çok daha 

farklı bir şekil almış aşırı kabarık etekler ve elbiselerdeki kuyruklar ortadan kalkmıştır 

(Görsel.32-34).  Esas  kıyafetin  altına  yazın  pamuklu  iç  çamaşırları  ve  iç  gömlekler, 

kışın ise sıcak tutacak örgü yün çamaşırlar giyilmiştir. Çok yaygın kullanımı olan sert 

ve beli ince gösteren çelik destekli korseler kişiyi daha dik ve estetik biçimde durmaya 

zorlamaktadır.  1881-83  yılları  arasında  ortaya  çıkan  son  derece  sert  ve  açısal  bir 

görüntüsü  olan  arka  kısmı  kabarık  etekler  883-87  yıllarında  birtakım  değişiklikler 

geçirerek dik açılı bir hal almıştır. Özen (2013:204) bu etekler “zaman içinde de piliç 

kuyrukları gibi hafif yana eğildi ve son olarak tamamen ortadan kalkmıştır” şeklinde 

belirtir.  1880  yılında  beden  boyu  tam  bel  üzerine  gelmiş,  beyaz  ketenden  dik,  sert 

yakalı erkek gömleğini andıran bluzlar siyah eteklerle giyilmiştir. Yakaları fiyonklar 

süslemiş  ve  önde  düğmeli  patlar  dikkati  çekmiştir.  Sonraki  yıllarda  bluzların  etek 

uçlarında ipek, saten, kadife gibi süsler görülmüştür. Bluzların kolları bilekten dirseğe 

kadar  oturtulmuş  bir  çizgiye  sahip  olup  omuzlar  geniş  penslerle  kol  evine 

yerleştirilmiştir.  Arkadan  kapanan  gömleklerde,  baskı  ve  sedef  düğmeler 

kullanılmıştır.  19.  yüzyılın  sonlarına  doğru  kadife  veya  yünden  yapılan  kürklerle 

tasarlanan ve genellikle açık havada giyilen pelerin modelleri görülmüştür. 

19.  yüzyılın  ikinci  yarısından  itibaren  kadınların  spora  olan  ilgileri  artmış, 

hareket  etme  yeteneklerini  kısıtlamayan  uygun  giysiler  tasarlanmıştır.  Kadınlar  spor 

dallarına  göre  giyinmeye  başlamışlardır,  bisiklete  binerken  kullanılan  hasır  şapkalar 

ve golf pantolonları bu dönemde tasarlanmıştır (Dereboy, 2004: 98; Terlikli,2013:75). 

Bir  kadının  kullanabileceği  aksesuar  çeşitleri  gardırobunun  niteliğini  büyük  ölçüde 

etkilemiştir. Şık bir  görünüş  şal, atkı,  şapka, eldiven ve  mendil  gibi  her biri şıklığın 

farklı  bir  derecesine  karşılık  gelen  eşyalarla  tamamlanmıştır.  Bu  dönemde  orta  sınıf 

---