Arzu arslan
Yüklə 405,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
Gürcüm, B. H. ve Arslan, A. (2016). Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin Tekstil Sanayi Bağlamında İrdelenmesi. idil, 5 (25), s.1305-1350. .
www.idildergisi.com 1338
kadınları bile nadiren palto giymiş, ısınmak için pelerin ve şal yanında çok sayıda jüpon kullanmışlardır (Crane,2000:77). Bu yüzyılın sonuna doğru Kraliçe Victoria’nın moda üzerindeki etkisi gitmiş ve Galler Prensinin eşi Prense Alexandra yeni moda ikonu haline gelmiştir. Yüzyılın sonunda Victorian dönemin kapanmasına yakın dikey dökümlü etekler, yerini kalçalara rahatça oturan ve verev kesimli eteklere bıraktı. Elbise gövdeleri, yüksek kol oyukları ve dar kesimli kollar sayesinde uzadı ve bu uzama, kol başlarının yüksek çıkıntılar oluşturmak için büzgülenmesiyle ön plana çıkarıldı. İyice dışarı çıkan omuzdaki büzgüler, 1894 yılında yastıklarla tutturulan vatkalarla devasa boyutlara ulaşırken kollar, bileklere hala sıkı bir biçimde oturuyordu. Şık elbiselerin savurgan gösterişliliğinin yanında, ısmarlama takımlar kadınlara kullanışlı bir alternatif sunuyordu. İlk olarak House of Creed gibi terzi evleri tarafından her türlü hava şartına dayanıklı tüvitten yapılan aristokrat kadınlar tarafından sportif faaliyetlerde kullanılan iki parçalı etek takımlar sonradan, şehir hayatına uygun dış giyim için daha yumuşak kumaşlardan oluşturulmaya başlandı. Fogg (2014:149)’a göre bu akım kadınların artan özgürlüklerini ve Victorian dönemin sonunu getiren “kadınların oy kullanma hakkı’na yönelik ilk adımları yansıtmaktadır. 5. 19. Yüzyılda Süfraj Hareketi Crane (2000:146) İngiltere ve Amerika’da yaşanan bu kadın hakları hareketini bu ülkelerde artan bekâr kadın sayısının yüzyılın ikinci yarısı boyunca artmasına ve İç savaş, göçler vs. nedenlerden dolayı erkeksiz yaşamak zorunda kalan ve bunu başaran kadınlara bağlamaktadır. Kadınlar birçok meslekte erkeklerin yerini almıştır ve Amerikan İç Savaşı’nın kadınların özgürleşmesini elli yıl kadar hızlandırdığı belirtilir (Crane,2000:146). 1789’da ilan edilen Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi millet kavramının, milliyetçiliğin ve kişisel özgürlüklerin sorgulanmasına neden olmuş, kanun önünde herkesin eşit olduğunu ifade etmiştir. Ancak eşitlik sadece beyaz erkek için geçerli olmuştur o dönemde. Yüzyıllarca eşit toplumsal paylaşımın dışında tutulan kadınlar sanayileşme süreci ile birlikte toplumda ön plana çıkmaya başlamışlardır. Kadın işgücüne gereksinimin arttığı dönemlere koşut olarak kadınlar sosyal ve ekonomik taleplerini yüksek sesle dile getirmişler ve toplumun eşit bireyleri olarak sosyal hayatta yerlerini almak istemişlerdir. Eşit vatandaşlar olarak siyasi haklarını da talep eden kadınlar seçme ve seçilme hakkını elde etmek için çetin mücadeleler yürütmüşlerdir (Ünal,2014:552). Esas olarak kadının oy hakkını talep etmesiyle somutlaşan Süfraj hareketi, Philedelphia’daki ABD Milli Meclisi’nde Bağımsızlık Bildirgesi’ni DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
1339
www.idildergisi.com
Livinston ve Roger Sherman ile birlikte görev yapan John Adams’a eşi Abigail Adams’dan gelen ve “Bayanları Hatırlayın” yazan notla başlamıştır. Diğer taraftan Amerikan tarihinde kadının rolünün altını çizen bazı yazarlar Abigail Adams, Mercy Otis Warren ve Deborah Sampson gibi kadınlara gönderme yaparak kadın hareketindeki etkilerinden dolayı “Kurucu Anneler” ifadesini de kullanmıştır (Bernstein 2009: 6-7). Diğer taraftan bu nota Thomas Jefferson’ın Bağımsızlık Bildirgesi’ne “Tüm insanlar eşit yaratılmıştır” ifadesi ne kadınlar ne de Afrikalı- Amerikalılar ve köleler nezdinde bir karşılık bulmuştur. Hatta ilginç bir şekilde Jefferson’ın kendisi de köle sahibi biri olarak bu ifadeleri yazmıştır (Köktaş, 2014:113). 1820 ile 1880 yılları arasında yazılı tüm metinlerde kadın ve erkeğin rollerinin ayrılmasına yönelik bir anlayış görülmektedir. Tarihçiler daha sonra bu fenomeni “domestiklik kültü (the cult of domesticity)” olarak adlandıracaklardır. Bunun üzerine devrime etkin olarak katılan kadınlardan Olympe de Gouges 1791’de yayınladığı “Kadın ve Kadın Yurttaş Hakları Bildirgesi” ile kadınların da erkekler gibi özgür doğduklarını ve hukuki, politik ve sosyal anlamda eşit kılınması gerektiğini belirtmiştir (Öztürk,2012:90). Heater (2007:184) 1792 yılında İngiliz radikal çevrelerine mensup Mary Wollstonecraft’in “insan olmaları nedeniyle kadınların da erkekler gibi aynı hak ve ayrıcalıklara sahip olması gerektiği ileri sürdüğü” Kadın Hakları Savunması’nı yayınlamasının ilk büyük feminist çalışma oldığunu ifade eder. Yaşanan hızlı değişimler, yeni değer ve hakların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Kadınlar toplumsal hayatın her alanında esen bu havadan tam olarak faydalanamadıklarını anladıklarında duruma karşı muhalif kıpırdamalar başlamıştır. Her kesimden kadın konumuna ve ezilme şiddetine göre başkaldırmış, işçi kesimindeki kadınlar ağır çalışma şartlarına ve düşük ücrete, burjuva kadınları ise ekonomik ve siyasal haklardan yoksun bırakılmaya başkaldırmışlardır (Çakır, 1996; Aktaş,2013:60’tan). 18. yüzyılda Mary Wollstonecraft kadın olmanın ilk günden itibaren öğrenilen ve yapay olarak yaratılmış olmasına rağmen doğal sayılan ve değişmez kabul edilen bir olgu olduğunu, 19 yüzyılda Sarah Girimke “erkeklerin görevleri ve kadınların görevleri, erkeklerin alanı kadınların alanı hakkındaki fikirler sadece keyfi fikirlerdir” derken toplumsal cinsiyet ilişkilerine, tüm alanların bu ilişkiler çerçevesinde yapılandığına dikkat çekmektedir (Aktaş,2013:60). Yüklə 405,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|