Anadolu university journal of art & design cilt / volume sayi / number aralik / december 2016 issn: 2146-7692
Yüklə 19,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
212 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ GİRİŞ Kültürel devamlılığı eski çağlardan günümüze kadar süren ve bu devamlılık sayesinde araş- tırmacıların dikkatini çeken Hint medeniyeti Asya Kıtası’nın en eski uygarlıklarından biridir. Pek çok dine ev sahipliği yapması ve coğrafi konum özellikleri sayesinde ticari temasın yüksek olması Hint medeniyetinin diğer kültürlerle etkileşim içerisinde olmasını sağlamış ve din, dil, estetik formlar gibi kültürel çıktıların gelişmesine sebep olmuştur. Kil, binlerce yıl öncesinden Hindistan’ın kozmopolit yapısını ve Hint kültürünü somutlaştı- ran önemli malzemelerden biri olmuştur. Hint kültürünün temellendiği İndüs Vadisi’nde yapı- lan kazılar sonucunda çanak, kase, bardak, figürünler ve mimari öğeler gibi kil sanat formları- nın örnekleri bulunmuştur. Kil malzemenin kullanılması ile oluşturulan ilk biçimler arasında mühürler gelmektedir. Araştırmacılara göre kil mühürlerin iki şekilde kullanım amaçları bu- lunmaktadır. Bunlardan ilki mühürlerin kişisel izler taşıması ve ticaret gibi sosyal iletişim bi- çimleri sonucunda kullanılmalarıdır. İkinci gerekçe ise; mühürlerin taşıdığı sembollerin dini bir anlatım taşımasıdır. Bazı mühürlerin üzerinde yer alan motifler, uzuv biçimleri ve hayvan tasvirlerinden oluşan motifler her iki görüşü de desteklemektedir. Bölgede bulunan figürünler de kil malzeme kullanılarak yapılan formlara örnek teşkil et- mektedir. İndüs Vadisi’nin kültürüne ait olan cinsellik ve dini/büyüsel özellikler taşıyan figü- rünler daha çok kadın bedeninin tasvir edilmesiyle oluşmuştur. Bu özellik M. Ö. 2600-2000 (Miller,1985:34) dönemine ait İndüs Uygarlığı’nda dini inancıntıpkı Mezopotamya’da olduğu gibi eş zamanlı olarakAna Tanrıça inancının egemen olduğu görüşünü kuvvetlendirmektedir. Terra-cotta figürünler, genellikle çıplak olarak, abartılı kalça formları, belirgin göğüs biçimle- ri ve detaylı olarak işlenmiş saç şekilleri ile doğurganlığı sembolize ettikleri düşünülmektedir (Verma, 1986). Bazı figürünlerde siyah ya da kırmızı renkte çizgisel dekorlarında bulunduğu görülmektedir. Görsel 1. Mohenjo-Daro’da bulunan Ana Tanrıça Figürü 213 SANAT & TASARIM DERGİSİ İndüs Vadisi’nde bulunan ilk medeniyetler arasında yer alan Mohenjo-daro:, Harrapan; Lot- hal Liman kentlerinde inşa edilen her binada kerpiç ve tuğla kullandıkları görülmektedir. Ancak kerpiç, İndüs bölgesinin yağışlı iklimine uygun değildi. İndüs’te kerpiç, vadiye yakın yerlerde ormanların varlığından yararlanılıp pişirildi. Ocaklarda pişirilip, değil yüzyıllara, binyıllara da- yanabilen tuğlaya dönüştürüldü. Ekili toprakları ve yerleşme yerlerini, ırmağın taşkınlarından kerpiçten örülmüş setlerle koruyamama sorununa çözüm, tuğladan örülmüş setler, platform- lar, yapılar ve surlarla bulunmuştu. Ancak Harrapa’nın zamanın yıkamadığı tuğla yapıları, Ari (Aryan) göçebe çoban akıncılar yıkmıştı. İngiliz koloniciler kırıp dağıtmıştı (Şenel, 2014:498). İndüs Vadisi’ne ait seramik örneklerde dikkat çeken diğer bir özellik de kilden yapılmış mut- fak gereçlerinin çömlekçi çarkı kullanılarak şekillendirilmesidir. Tıpkı figürünlerde olduğu gibi mutfak gerekçelerinde de geometrik ve tekrarlanan dekoratif öğeler görülmektedir. Ancak fi- gürünlerde sadece siyah ve kırmızı renk kullanılmışken mutfak gereçlerinde mavi, yeşil ve sarı gibi renkler de kullanılmıştır. İndüs Vadis’ne bulunan çömleklerin çoğunun yüzeylerinde dekoratif özellikler bulunmak- tadır. Satyawadi (1994)’ye göre çömleklerin üzerinde bulunan stilize edilmiş biçimler ve geo- metrik şekiller ve o dönemde yaşayan kişilerin zihinlerinde yaratmış oldukları tanrı fikrinin somutlaştırılma çabaları olarak değerlendirilmelidir. Erken ve geç dönem Hindistan terakota örneklerinde Ana Tanrıça idolleri, erkek ya da dişi figürünler ve çömleklerin yanında dikkat çeken örnekler arasında pişmiş ya da pişmemiş hay- van figürleri de bulunmaktadır. Banerji (1994:29-30)’ye göre bu hayvan figürlerinin eşsiz tasvir- leri; o dönemde insanların tasvir edilen hayvanlarla oldukça iç içe oldukları ve özellikle belirli hayvanların tasvir edilmesi de dini bir güç atfedildiğinin göstergesi olabilmektedir. Bu nedenle boğa, gergedan, inek, fil ve at sıklıkla kilden tasvir edilen hayvanlar olmuştur. Diğer bir ta- raftan, Harrapa’da bulunan hayvan figürlerinin bazılarının ayak kısımlarında tekerlek biçimde Görsel 2. İndüs Vadisi’nde bulunan çok renkli kilden yapılmış kap 214 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ çemberlerin bulunması, bireysel olarak zekayı ve algıyı farklılaştırdığı gibi toplumsal olarak da sosyalleşmenin bir aracı olarak oyun, oyuncak kavramını akla getirmektedir. Hindistan dinsel sanatının örneklerinde seksüel anlatımların da oldukça ön planda olduğu görülmektedir. Bir geleneğin eskilere ait parçaları olarak değerlendirilen seksüel imgeler taşıyan terakota örnekler tanrıların çiftleşmelerini ya da fantezi dünyalarına dair izler taşımaktadır (Desai, 1985:9-14). Görsel 3. Tamluk’ta bulunan terakota kabartma Hindistan, coğrafi özelliği, siyasi yapılanması, ekonomik sistemi gibi pek çok nedenden do- layı dini çeşitliliğin görüldüğü bir ülkedir. Hindistan hükümetinin 2001 yılında yapmış olduğu nüfus sayımına göre ülkede; 827 milyon (80.5%) Hindu, 138 milyon (13.4%) Müslüman, 24 milyon (2.3%) Hristiyan, 19 milyon (1.9%) Sih, 8 milyon (0.80%) Budist, 4 milyon (0.4%) Jain yaşamaktadır. Bu dinlere ek olarak geri kalan 6 milyonun üzerindeki nüfus ise belirtilmiş olan temel dinler dışında kabile dinleri gibi farklı inançlara mensuptur. 1 1. HİNDUİZM İndus Vadisi, ilkel dönemden itibaren farklı kökenlere sahip toplulukların bir araya gelmesi ile etnik bir bileşim oluşturmuştur. Bereketli toprak olarak adlandırılan bölgede yapılan kazılar- da Ana Tanrıça ve Hindu dinine ait tanrı heykelleri bulunmuştur. Bu buluntular Hinduizm’in İndüs Vadisi’de ortaya çıkan en eski din olduğunu göstermektedir. Mohenjo-Daro’daki kazılarda elde edilen ve üzerinde birtakım hayvanlarla birlikte üç yüzlü ve yoga yapıyor olarak resmedilen çıplak bir erkek tanrının bulunduğu bir mühür, söz konusu dönemin dini hakkında kısmen de olsa aydınlatıcı bilgi sunar. Buna göre, Mohenjo tanrısı, klasik Hinduzim’in tanrısı Şiva’ya benzemekte ya da onunla aynıdır. Çünkü burada üç yüzlü, 1 http://censusindia.gov.in/Census_And_You/religion.aspx (Erişim Tarihi: 02.01. 2014) Yüklə 19,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|