Abideler indd

AĞDƏRƏ RAYONU

21

---

CƏBRAYIL RAYONU

Cəbrayıl rayonu Kiçik Qafqaz dağlarının cənub-şərqində, Araz çayı-

nın sol sahilində yerləşir. Cənub tərəfdən İran İslam Respublikası, cənub-

qərbdən Zəngilan, qərbdən Qubadlı, şimaldan Xocavənd, şərqdən isə 

Füzuli rayonları ilə həmsərhəddir. 

Sahəsi 1049.8 kvadrat kilometrdir. Tərkibinə bir şəhər, 2 qəsəbə və 

92 kənd daxildir. 

Cəbrayıl rayonu Azərbaycanın tarixi abidələri, eyni zamanda dini 

təyinatlı abidələri ilə zəngin rayonlarından hesab olunur. Rayonun 

köhnə qəbiristanlığında qədim yazılar yazılmış bir lövhə parçası aşkar 

olunmuşdur. Həmin yerdə, yolun qırağında isə iki başdaşı vardır. Baş-

daşılarının yuxarı hissəsində heyvan təsvirləri - dağ keçiləri və Qobus-

tan qayaüstü təsvirlərini xatırladan müxtəlif tamqalar həkk edilmişdir. 

Cəbrayılın ətrafında müxtəlif bədii formaya malik qəbirdaşları vardır, 

onlardan qoç heykəli olan ikisi Azərbaycanın digər dağətəyi rayonların-

dakı abidələrin analogiyasıdır. 

Xüdafərin 

körpüsü

Vahid Azərbaycan 

rəmzi kimi qəbul edilən 

Xudafərin körpüsü də 

Cəbrayıl rayonunda 

yerləşir.

İŞĞAL ALTINDAKI

TARİXİ-DİNİ 

ABİDƏLƏRİMİZ

22

---

Cəbrayıl rayonunda müxtəlif türbələr - Dağtumas kəndində XIII-

XVI əsrlərə aid türbə, Şıxlar kəndində yerləşən Şıxbaba türbəsi (XIV 

əsr), Xubyarlı kəndində XVI əsrə aid səkkizguşəli türbə və onlarla başqa 

tarixi-dini memarlıq nümunələri vardır.  

Vahid Azərbaycan rəmzi kimi qəbul edilən Xudafərin körpüsü də 

Cəbrayıl rayonunda yerləşir. Bu körpü haqqında ilk məlumat VIII-

IX əsrlərə aiddir. Xudafərin körpüsü Cənubi Azərbaycanla Şimali 

Azərbaycanın orta əsr şəhərlərini birləşdirən, karvan yolunun üstündə 

tikilib. O, həm də mühüm hərbi-strateji əhəmiyyət daşıyır. Araz çayı-

nın ən dar, qayalıqla əhatələnən yerində inşa edilmiş ilk körpü VIII 

əsrin sonu - IX əsrin əvvəllərindən başlayaraq, XIX əsrə kimi fəaliyyət 

göstərmişdir. Kərpic körpü isə XII əsrdə tikilmişdir.

23 avqust 1993-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalı nəticə-

sin də rayonun yaşayış məskənləri ilə yanaşı, tarixi-dini abidələri də 

məhv olunmuşdur.  

CƏBRAYIL RAYONU

23

---

Tarixi-dini abidələri 



 Məscid (XVI əsr) – Çələbilər kəndi (İNV №  4170)



 Məscid (XIX əsr) – Papı kəndi (İNV №  4171)



 Məscid – Daşkəsən kəndi (İNV №  4172)



 Məscid (XIX əsr) – Mərzə kəndi (İNV №  4173)



 Məscid (XIX əsr) – Süleymanlı kəndi (İNV №  4174)

Ziyarətgahları



Türbə (Sərdabə) (XIII-XIV əsrlər) – Dağtumas kəndi (İNV №  4169) 



Səkkizguşəli türbə (XVII əsr) – Xubyarlı kəndi (İNV №  4165)



Dairəvi türbə (XVII əsr) – Xubyarlı kəndi (İNV №  4164)



Daş məqbərə (1307-1308-ci illər) – Şıxlar kəndi 



Qəbiristanlıq (orta əsrlər) – Cəbrayıl şəhəri (İNV № 5790)



Qəbiristanlıq (XVII-XVIII əsrlər) – Karxulu kəndi (İNV № 5791)

İŞĞAL ALTINDAKI

TARİXİ-DİNİ 

ABİDƏLƏRİMİZ

24

---



Qəbiristanlıq (orta əsrlər) – Sirik kəndi (İNV № 5792)



Qəbiristanlıq (orta əsrlər) – Diridağ dağında (İNV № 5793)



Qəbiristanlıq (orta əsrlər) – Şıxlar kəndi (İNV № 5795)



Şıxbaba (Dairəvi) türbəsi (XIV) əsr – Şıxlar kəndi  (İNV №  4166)



Mazannənə məqbərəsi (b.e ə.) – Xələfli kəndi 



Mərmərnənə məqbərəsi (b.e.ə.) – Xələfli kəndi 



Xırda pir – Balyand kəndi 



İspiri ocağı – Balyand kəndi 



Zingir ocağı – Cəfərabad kəndi 



Hacı Qaraman ocağı – Dağtumas kəndi 



Çaxmaq piri – Tinli kəndi 



Müqəddəs Düldül ziyarətgahı – Hacılı kəndi 



Qarı ocağı – Horovlu kəndi 



Pir Əhməd – Yarəhmədli kəndi 



Lalə ocağı – Böyük Mərcanlı kəndi 



Seyid ocağı – Əfəndilər kəndi 



Çələbi ocağı – Horovlu kəndi 



Hacı Qaraman ziyarətgahı – Çələbilər kəndi 



Qara daş ziyarətgahı 



Miri evi ziyarətgahı – Quycaq kəndi 



Düldül ziyarətgahı – Balyand kəndi 



Əfəndilər piri – Əfəndilər kəndi 



Qərib Seyid ziyarətgahı – Tatar kəndi 



Tumas ata ziyarətgahı – Dağtumas kəndi 



Cəbrayıl ata ziyarətgahı 



Xubyarlı piri – Xubyarlı kəndi 



Qərər piri – Qərər kəndi 



Sarı ocaq – Hovorlu kəndi 



Qurbantəpə ziyarətgahı 



İncirli piri ziyarətgahı – Şahvəlli kəndi



Qasım Baba piri – Minbaşlı kəndi 



Düldül ziyarətgahı – Gödəklər kəndi 



Yel ziyarətgahı – Çaxırlı kəndi



Yel ziyarətgahı – Əmirvarlı kəndi 



Seyid ziyarətgahı – Cocuq Mərcanlı kəndi 

CƏBRAYIL RAYONU

25

---



 Qara Molla ziyarətgahı – Daşkəsən kəndi 



 Qarnıyarıq ziyarətgahı – Cəfərabad kəndi 



 Dağdağan ocağı – Qumlaq kəndi 



 Çomaq ata ziyarətgahı – Dağtumas kəndi 



 Düldül ziyarətgahı – Hacılı kəndi      

Tarixi memarlıq abidələri 



Ağoğlan nekropolu (ilk orta əsrlər) – Cəbrayıl şəhəri (İNV № 869)



Məscidtəpə kurqanı (tunc dövrü) – Qalacıq kəndi (İNV № 878)



Qız qalası (XII əsr) – Xələfli qəsəbəsi (Diridağ ərazisi) (İNV № 4168)



Qala bürcü (V-VI əsrlər) – Sirik kəndi (İNV № 4167)



Canqulu kurqanı (tunc dövrü) – Mahmudlu kəndi (İNV № 871)



Quştəpə kurqanı (tunc dövrü) – Mahmudlu kəndi (İNV № 872)



 Karxulu kurqanları və yaşayış yeri (tunc dövrü) – Karxulu kəndi 

(İNV № 870)



 Naftalı kurqanları (son tunc və ilk dəmir dövrü) – Naftalı kəndi (İNV 

№ 879)



 İmanqazantəpə kurqanı (son tünc dövrü) – Şıxlar kəndi (İNV № 

876)



 Qışlaq kurqanları və yaşayış yeri (son tunc və ilk dəmir dövrü) – Qış-

laq kəndi (İNV № 880)



 Hovuslu kurqanları (son tunc və ilk dəmir dövrü) – Hovuslu kəndi 

(İNV № 881)



Cinlitəpə yaşayış yeri – Horovlu kəndi (İNV № 882)



“Divlər sarayı” – Dağtumas kəndi (İNV № 884)



Siklop tikililəri (b.e.ə. III minillik) – Tatar kəndi 



“Şəhərşik qalıqları”, “Qışlaq yerləri” (b.e.ə. II minillik) – Şıxlar kəndi 



On bir aşırımlı Xudafərin körpüsü (b.e.ə. V əsr) – Qumlaq kəndi 



On beş aşırımlı Xudafərin körpüsü (b.e.ə. VII əsr) – Qumlaq kəndi 



Kəhrizlər (b.e.ə. I əsr) – Mahmudlu kəndi 



Başıkəsik günbəz (XIII-XIV əsrlər) – Xələfli qəsəbəsi 



Ərəb yazıları ilə qoyun abidəsi (XV əsr) – Şıxlar kəndi 



Xanəgah – Xubyarlı kəndi 



Xanəgah – Şıxlar kəndi 

İŞĞAL ALTINDAKI

TARİXİ-DİNİ 

ABİDƏLƏRİMİZ

26

---