A b u z ə r b a ğ I r o V y. E. B e r t e L s V ə a z ə r b a y c a n ə d ə b I y y a t I
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
F ü z u l i q ə s i d ə l ə r i n i n n ə ş r i v ə a r a ş d ı r ı l m a s ı s a h ə s i n d ə k i f ə a l i y y ə t i n i t ə q d i r e t m i ş , r u s ş ə r q ş ü n a s ı n ı n e l mi x i d mə t l ə r i n i t ə s d i q e t m i ş , x ü s u s i l ə o n u n ə r ə b c ə q ə s i d ə l ə r ü z ə r i n d ə mə t n ş ü n a s l ı q i ş i n i v ə r u s c a y a s ə t r i t ə r c ü mə l ə r i n i b ə y ə n m i ş d i r . A z ə r b a y c a n a l i m i , Y . E . B e r t e l s i n h ə m i n i ş i s o n a q ə d ə r d av am e t d i r ə b i l mə mə s i n ə ö z t əə s s ü f ü n ü d ə v u r ğ u l a m ı ş d ı r . ( 2 0 , s . 3 4 ) B i r ç o x b a ş q a t ə d q i q at ə s ə r l ə r i n d ə d ə A z ə r b a y c a n a l i m l ə r i Y . E . B e r t e l s i ö z l ə r i n ə u s t a d s a y mı ş , o n d a n ö y r ə n m i ş v ə o n u n e l m i i r s i n i y ü k s ə k q i y mə t l ə n d i r mi ş l ə r . B u n l ar ı n s ı r as ı n d a C . M u s t a f a y e v i n ( 1 3 7 ) , M . H . T ə h ma s i b i n ( 4 7 ) , M . S e y i d o v u n ( 4 6 ) , Q . C a h a n i n i n ( 1 7 ) , Ç . S a s a n i n in ( 4 4 ) , X . H ü s e y n o v u n ( 2 2 ) , Ə . S ə f ə r l i n i n ( 4 5 ) , A . D a d a ş z a d ə n i n ( 1 9 ) , H . Q u l i y e v i n ( 1 1 5 ) , X . Y u s i f l i n i n ( 4 8 ) , M . K a z ı m o v u n ( 1 3 0 ) , M . Q o c a y e v i n ( 2 9 ) , T . K ə r i m l i n i n ( 2 4 ) , S . R z a s o y u n ( 4 3 ) v ə b i r ç o x b a ş q a l a r ı n ı n a d l a r ı n ı ç ə k mə k o l ar . B u t ə d q i q a t l a r a r a s ı n d a y a l n ı z R . H ü s e y n o v u n " M ə h s ə t i n e c ə v a r s a " ( 2 3 ) m o n o q r af i y a s ı d i s s o n a n s k i mi s ə s l ə n i r . Bu r ad a s ö h b ə t , Y . E . B e r t e l s i n " Ni z a mi v ə F ü zu l i " mo n o q r af i y a s ı n a ə l a v ə ş ə k l i n d ə d ax i l o l mu ş " Ş a i r ə M ə h s ə t i mə s ə l ə s i n ə d a i r " o ç e r k i n d ə k i f i k i r l ə r ə m ü n a s i b ə t d ə n g e d i r . M ə s ə l ə b u r a s ı n d ad ı r k i , B e r t e l s k i f a y ə t q ə d ə r t a r i x i - ə d ə b i q a y n a q l a r ı n ə l d ə o l u n m a d ı ğ ı ü ç ü n M ə h s ə t i n i n r e a l t a r i x i ş ə x s i y y ə t o l d u ğ u n u ş ü b h ə a l t ı n a a l a r a q o n u N i z a m i d ö v r ü n ü n A z ə r b a y c a n ş a i r l ə r i s ı r as ı n a d a x i l e t mi r . ( 9 3 , s . 7 7 - 8 1 ) T ə b i i k i , M ə h s ə t i n i n h ə y a t v ə y a r a d ı c ı l ı ğ ı n a f u n d a me n t a l mo n o q r a f i y a h ə s r e t m i ş R . H ü s e y n o v u b u m ü l a h i z ə l ə r t ə m i n e t m i r v ə o , h a q l ı o l ar a q b ö y ü k u s t a d l a p o l e mi k a y a g i r i r . ( 2 3 , s . 1 5 - 2 0 ) B e r t e l s i n m ö v q e y i n ə t a m a m i l ə ə k s mö v q e t u t a n A z ə r b ay c a n a l i mi y a z ı r : " M ə n b ə l ə r i n z i d d i y y ə t l i m ə l u ma t l a r ı n a t ə n q i d i y a n a ş m a s a q , M ə h s ə t i a d ı i l ə b a ğ l an a n ş e i r l ə r v ə o mə l u ma t l a r a r a s ı n d a b a ğ l ı l ı q l a r a x t a r m a s a q , X I I ə s r i n b i r s ı r a t a r i x i ş ə x s i y y ə t v ə h a d i s ə l ə r i n i x a t ı r l a m a s a q , t ə b i i k i , y e g an ə v ə q ə t i b i r y o l q a rş ı y a ç ı x a r . Bu d a M ə h s ə t i n i g e r ç ə k b i r t a r i x i ş ə x s i y y ə t k i m i d a n m a q , o n u n x ə y a l i , u y d u r m a b i r m i f o l d uğ u n u t ə s d i q l ə mə k d ə n b i ar ə t d i r . N e c ə k i , b e l ə b i r f ə r z i y y ə n i v a x t i l ə Y. E . B e r t e l s o r t a y a a t ı b ." ( 2 3 , s . 1 5 . ) Ç . S a s a n i n i n " N i z a m i n i n " L e y l i v ə M ə c n u n " p o e ma s ı a d l ı mo n o q r af i y a s ı n d a ( 4 4 ) d a g ö r k ə m l i ş ə r q ş ü n a s l a b a ğ l ı b i r s ı r a p o l e m i k q e y d l ə r ə t ə s a d ü f e t mə k m ü m k ü n d ü r . H ə r ş ey d ə n ö n c ə , A z ə r b a y c a n a l i m i Y . E . B e r t e l s i n b e l o ə b i r f i k r i i l ə r a z ı l a ş mı r k i , p o e ma d a k ı " L e y l i i l ə M ə c n u n u n b i r - b i r i n ə y et i ş mə s i " a d l ı f ə s il s o n r a d an k a t i b t ə r ə f i n d ə n ə l a v ə e d i l m i ş d i r . H ə mi n f ə s l i n o r i j i n a l o l d u ğ u n u v ə N i z a mi n i n i r f an i g ö r ü ş l ə r i i l ə b ağ l ı o l d u ğ u n u v u r ğ u l a y a n Ç . S a s a n i y a z ı r : " … N i z a m i b i r m ü rş i d k i m i m ə h z h ə mi n f ə s i l d ə u z u n s ey r ü s ü l u k y o l u n u q ə t e d i b ö z ü n d ə t ə c ə s s ü m o l u n a n g i z l i s i r l ə r ə v aq i f o l d u ğ u v ə ə s l h ə q i q ə t i d ə r k e t d i y i b i r v a x t d a h ə q i q ə t y o l ç u s u o l a n M ə c n u n u s o n də f ə i mt a h a n ed i r ." ( 4 4 , s . 1 5 ) B u n u n a r d ı n c a Ç . S a s a n i B e r t e l s i n b e l ə b i r mü d d ə a s ı n ı q ə b u l e d i r k i , d o ğ r u d an d a , h ə mi n f ə s l i n b ə d i i s əv i y y ə s i ç o x a ş a ğ ı d ı r . B u i s ə , g ö r ü n ü r , k a t i b l ə r i n s o n r a d a n fə s l ə " ə l g ə z d i r mə s i n i n " n ə t i c ə s i d i r . Z ə n n i mi z c ə , b u f ə s l i " g ö z ə l b i r f a ci ə v i s i m f o n i y an ı n b ü t ö v l ü y ü n ü p o z a n d i s s o n an s " a d l a n d ı r a n B e r t e l s i n m ü d d ə a l a r ı d a h a i n a n d ı r ı c ı d ı r . Do ğ r u d a n d a , m ə l u m f ə s i l d ə L e y l i i l ə M ə c n u n u n c ə n n ə t b a ğ ı n d a ş ə r a b i ç m ə s i , ö p ü ş mə s i , y at m a s ı t ə s v i r o l u n u r . H a l b u k i , b u n d a n b i r q ə d ə r ə v v ə l k i " L e y l i i l ə M ə c n u n u n b i r - b i r i n ə ç a t m a s ı " f ə s l i n d ə a ş i q l ə r b i r - b i r i n ə q o v u ş s a d a, N i z a mi b u n u p ak v ə m ü q ə d d ə s b i r q o v u ş m a k i m i t ə s v i r e d i r : Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|