A b u z ə r b a ğ I r o V y. E. B e r t e L s V ə a z ə r b a y c a n ə d ə b I y y a t I
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
" X o s r o v v ə Ş i r i n " m ö v zu s u " ə s ə r i n d ə N i z a m i n i n e y n i a d l ı p o e m a s ı n ı n a r a ş d ı r ı c ı l a r ı s ı r a s ı n d a Y . E . B e r t e l s i n d ə a d ı n ı b ö y ü k h ö r mə t l ə ç ə k ə r ə k y a z ı r : " R u s v ə s o v e t ş ə r q ş ü n a s l a r ı d a N i z a mi y a r a d ı c ı d ı ğ ı n ı n ö y r ə n i l m ə s i s a h ə s i n d ə a z i ş g ö r mə m i ş l ə r . P r o f . Y . E . B e r t e l s N i z a m i y a r a d ı c ı l ı ğ ı n a h ə s r o l u n m u ş b i r ç o x ə s ə r i n mü ə l l i f i d i r . " ( 1 5 , s . 5 ) 4 - 6 f ev r a l 1 9 7 5 - c i i l d ə S S R İ E A Ş ə r q ş ü n as l ı q İ n s t i t u t u n u n Ş ə r q x a l q l ar ı n ı n y a z ı l ı a b i d ə l ə r i ş ö b ə s i n d ə Y . E . B e r t e l s i n x a t i r ə s i n ə h ə s r e d i l mi ş " " Ş ə r q m ə t n ş ü n a s l ı ğ ı v ə Y a x ı n v ə O r t a Ş ə r q x a l q l a r ı ə d ə b i y y a t ı mə s ə l ə l ə r i " m ö v z u s u n d a e l m i s e s s i y a k e ç i r i l m i ş d i r . B u z a m a n a r t ı q Y . E . B e r t e l s i n el m i i r s i n i a r a ş d ı r m a q l a mə ş ğ u l o l a n ş ə r q ş ü n a s l ı q i s t i q a mə t i – " b e r t e l s ş ü n a s l ı q " m ü ə y y ə n d ə r ə c ə d ə f o r ma l a ş mı ş d ı . A n c a q B e r t e l s i n e l m i y a r a d ı c ı l ı ğ ı n ı t ə d q i q e d ə n l ə r a l i m i n e l m i f ə a l i y y ə t i n i n b u v ə y a b a ş q a s a h ə s i n ə d i q q ə t i ç ə k ə n mə q a l ə l ə r i n y a z ı l ma s ı i l ə k i f a y ət l ə n i r d i l ə r . İ n d i n i n ö z ü n ə q ə d ə r d ə Y . E . B e r t e l s i n h ə y a t v ə y a r ad ı c ı l ı ğ ı n ı n ö y r ə n i l mə s i n ə v ə q i y mə t l ə n d i r i l mə s i n ə h ə s r e d i l mi ş f u n d ame n t a l e l mi ə s ə r ə r s ə y ə g ə l mə mi ş d i r . Y u x ar ı d a a d ı ç ə k i l ə n e l mi s e s s i y a ü z ə r i n d ə b i r q ə d ə r ə t r a f l ı d a y an a r a q o r a d a s ə s l ən ə n mə r u z ə v ə ç ı x ı ş l ar ı n a d l a r ı n ı ç ə k mə k y e r i n ə d ü ş ə r d i : Q . Y . Ə l i y e v " Y a x ı n v ə O r t a Ş ə r q x a l q l a r ı ə d ə b i y y a t l a r ı n ı n ö y r ə n i l mə s i n d ə S S R İ E A m ü x b i r ü z v ü Y . E . B e r t e l s i n r o l u " mö v z u s u n d a m ə r u z ə e t d i k d ə n s o n r a a ş a ğ ı d ak ı ç ı x ı ş l ar o l m u ş d u r : S . A . K a r r ı y ev " B e r t e l s və t ü r k mə n ə d ə b i y y a t ş ü n a s l ı ğ ı " ; R. M u s u l m a n q u l o v " B er t e l s və p o e t i k a p r o b l e m l ə r i " ; A . T ə b a t ə b a i " P r o f e s s o r B e r t e l s " Ş ah n a mə " n i n e l m i m ə t n i n i n t ə r t i b i ü z r ə mə k t ə b i n b an i s i d i r " ; H . F ə t h i - X o ş g i n ab i " Y . E . B e r t e l s X X ə s r i n f ar s t a r i x i r o ma n ı h a q q ı n d a " v ə D . Y . B e r t e l s " Ə l i ş i r N ə v a i y ar a d ı c ı l ı ğ ı n ı n ö y r ə n i l mə s i t a r i x i n d ə n b i r n e çə s ə h i f ə ( a r x i v m a t e r i a l l ar ı ə s a s ı n d a ) " . ( 1 1 2 ) Ş ü b h ə s i z k i , ə s ə r l ə r i n ə b u n d a n s o n r a d a d ə f ə l ə r l ə i s t i n a d e d ə c ə y i m i z Q . Y . Ə l i y e v i a p a r ı cı s o v et b e r t e l s ş ü n a s ı a d l a n dı r m a q o l ar . M ə h z o , Y . E . B e r t e l s i n e l m i ə s ə r l ə r i n i n b i b l i o q r af i y a s ı n ı t ə r t i b e t m i ş v ə " S o v e t s k o y e v o s t o k o v e d e n i y e" j u r n alı n d a n əş r e t d i r m i ş d i r . ( 6 4 ) Q . Y . Ə l i y e v i n d o ğ r u o l a r aq q e y d e t d i y i k i mi , " Y . E . B e r t e l s i n ə s ə r l ə r i n d ə Ş ə r q x a l q l ar ı n ı n ə d ə b i y y at t a r i x l ə r i n i ö y r ə n mə k l ə b a ğ l ı b i r s ı r a mü h ü m p r o b l e ml ə r m ü ə y y ə n e d i l mi ş d i r " . ( 6 1 , s . 6 - 7 .) B u c ü r " mü h ü m p r o b l e ml ə r " a r a s ı n d a Q ə z ə n f ə r Ə l i y e v a ş ağ ı d a k ı l a r ı n ə z ə r d ə t u t u r d u : 1 ) k l a s s i k f ar s - t a c i k ə d ə b i y y a t ı n ı n a k t u a l mə s ə l ə l ə r i ; 2 ) A z ə r b a y c a n ə d ə b i y y a t ı t a r i x i n ə h ə s r e d i l mi ş ə s ə r l ə r ; 3 ) O r t a As i y a n ı n t ü r k d i l l i x a l q l a r ı n ı n ə d ə b i y y at t a r i x l ə r i n i n p r o b l e m l ə r i ; 4 ) me y d a n a g ə l mə s i n d ə n XX ə s r i n 3 0 - c u i l l ə r i n ə q ə d ə r Tü r k i y ə ə d ə b i y y at ı n ı n t ə d q i q i . Q . Ə l i y e v t a m ə s a s l a b e l ə h e s a b e d i r d i k i , " A z ə r b a y c a n ə d ə b i y y a t ı t ar i x i n i n ö y r ə n i l mə s i n ə h ə s r e d i l mi ş ə s ə r l ə r Y . E . B e r t e l s i n e l mi i r s i n d ə g ö r k ə m l i y e r t u t u r . N i z a m i v ə o n u n m ü a s i r l ə r i n i n y a r a d ı cı l ı ğ ı n ı n h ə r t ə r ə f l i ö y r ən i l mə s i , g e n i ş f a r s d i l l i ə d ə b i y y a t d a " A z ə r b ay c a n p o e zi y a mə k t ə b i n i n " f ə r q l ə n d i r i c i x ü s u s i y y ə t l ə r i n i mü ə y y ə n l əş d i r mə y ə B e r t e l s ə i mk a n v e r m i ş d i r . " ( 6 1 , s . 6 - 7 ) A z ə r b a y c a n f a r s d i l l i p o e z i y a mə k t ə b i n i n f ə r q l ə n d i r i c i x ü s u s i y y ə t l ə r i n i n m ü ə y y ə n l ə ş d i r i l mə s i i n d i d ə e l m i d a i r ə l ə r d ə B e r t e l s i n ə s a s e l mi x i d m ə t l ə r i n d ə n b i r i k i m i t a n ı n ma q d ad ı r . Q . Y . Ə l i y ev d ə n s o n r a b e r t e l s ş ü n as l ı q d a ə n i r ə l i d ə g e d ə n Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|