A b u z ə r b a ğ I r o V y. E. B e r t e L s V ə a z ə r b a y c a n ə d ə b I y y a t I
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
a n a d a n o l m a s ı n ı n 7 5 i l l i y i n ə " v ə b . ) me y d an a ç ı x ma s ı n a b a x ma y a r a q , Be r t e l s mö v z u l ar ı n ı n , i l k n ö v b ə d ə i s ə N i z a m i i r s i n i n e l m i t ə d q i q i n i s i s t e m l i ş ək i l d ə h ə y a t a k e ç i r ə n b i r a r a ş d ı r m a i n d i y ə q ə d ə r a p a r ı l ma mı ş d ı r . M ə h z b u t ə d q i q a t d a Y . E . B e r t e l s m ö v z u l ar ı n ı n Bo l d ı r e v t ə s n i f a t ı n a ə s a s l a n a r a q b e l ə b i r i ş i n g ö r ü l mə s i n ə z ə r d ə t u t u l m u ş d u r . Y . E . B e r t e l s i n e l m i f ə a l i y y ə t i h ə l ə s a ğ l ı ğ ı n d a t ə d q i q a t ç ı l a r ı n d i q q ə t i n i c ə l b e t mi ş , v ə o n u n y a r a d ı c ı l ı ğ ı y ü k s ə k q i y mə t l ə n d i r i l mi ş d i r . X ü s u s ən A z ə r b a y c a n a l i m l ə r i Y .E . B e r t e l s i n k l a s s i k A z ə r b a y c a n ə d ə b i y y at ı h aq q ı n d a a r a ş d ı r m a l a r ı n a q ə d i r ş ü n as l ı q l a y a n a ş mı ş l a r . H ə l ə 1 9 3 9 - c u i l d ə N i z a m i h a q q ı n d a i l k m o n o q r a f i y a l a r d a n b i r i n i n ə ş r e t d i r ə n M . R ə f i l i B e r t e l s i n h ə m i n i l " P r av d a " , " B a k i n s k i y r a b o ç i y " , " L i t e r at u r n ı y Az e r b a y d j a n " , " R e v o l y u s i y a v ə k u l t u r a " q ə z e t v ə j u r n al l ar ı n d a Ni z a mi h a q q ı n d a m ə q a l ə l ə r i n ə m ö t əb ə r mə n b ə k i mi i s t i n a d e d ə r ə k o n u ə n g ö r k ə m l i s o v e t ş ər q ş ü n as l a r ı n d an b i r i a d l a n d ı r ı r d ı . ( 1 5 0 , s . 2 5 ) " A z ə r b a y c a n ş a i r i N i z a m i " m o n o q r a f i y a s ı n ı 1 9 4 1 - c i i l d ə – N i z a m i n i n a n a d a n o l m a s ı n ı n 8 0 0 i l l i y i mü n as i b ə t i l ə t a m a m l a y a n , a n c a q o n i l s o n r a – 1 9 5 1 - c i i l d ə A n k a r a d a n ə ş r e t d i r ə b i l ə n M ə m mə d Ə m i n R ə s u l z a d ə Y . E . B e r t e l s i b i r n i z a m i ş ü n a s k i m i x a r ak t e r i z ə e d ə r k ə n o n u n d a h a ç o x " En c y cl o p ed i e d e l ’ I s l a m" d a n ə ş r o l u n m u ş " İ r a n ə d ə b i y y a t ı " v ə " N i z a m i " o ç e r k l ə r i n ə mü r a c i ə t e d i r , h ə m ç i n i n B a k ı d a 1 9 4 1 - c i i l d ə n ə ş r o l u n mu ş " V e l i k i y A z e r b a y d j an s k i y p o e t N i z a m i " m o n o q r af i y a s ı n a d a ö t ə r i t o x u n u r . ( 5 5 ) M . Ə . R ə s u l z ad ə Y . E . B e r t e l s i n N i z a m i v ə o n u n f ar s d i l l i ə d ə b i y y a t d a y er i h aq qı n d a k ı f i k i r l ə r i n i d ə s t ə k l ə y ə r ə k o n l a r a mö t ə b ə r b i r q a y n a q k i mi y a n aş ı r . X ü s u s i h a l d a r u s ş ə r q ş ü n a s ı n ı n " İ s l a m e n s i k l o p e d i y a s ı " n d ak ı o ç e r k i n ə s ö y k ə n ə n A z ə r b a y c a n a l i m i y az ı r : " B a t ı t ə n q i d çi l ə r i İ r an ə d ə b i y y at ı t a r i x i n d ə N i z a m i n i n ö n ə m i n i n ə z ə r i - e t i b a r a a l a r a q , " İ r an ep i k ə d ə b i y y at ı n ı n o n u n ə s ə r l ə r i n d ə i l k d ə f ə o l ar a q ə n y ü k s ə k n ö q t ə y ə y ü k s ə l m i ş o l d u ğ u n u " t ə s b i t e t m i ş l ə r d i r ; ç ü n k i l i r i k d i l i l ə ə s k i d as t a n d i l i a r a s ı n d a k ı u y ma z l ı q N i z a m i ş e i r l ə r i n d ə o r t ad a n q a l x mı ş v ə d a s t a n d i l i b u d ö v r d ə s a r ay ə d ə b i y y a t ı n d a a r a n a n " z ö v q ə " u y m u ş d u r . B u n d a n b aş q a , e p o p ey a ö z d a s t a n l ı q x a r a k t er i n i i t i r ə r ə k g e t - g ed ə d a h a ço x r u h i t ə h l i l s ah ə s i n ə g i r m i ş d i r ; b u n d a d a N i z a m i e ş i g ö r ü l mə mi ş b i r u s t a d d ı r . " ( 5 5 , s . 1 0 0 - 1 0 1 ) A n c a q h e ç ş ü b h ə y o x d u r k i , A zə r b a y c a n a l i m l ə r i ar a s ı n d a Y . E . B e r t e l s l ə ə n y a x ı n e l m i ə l a q ə l ə r d ə n s ö h b ə t d ü ş ə n d ə b i r i n c i o l a r a q a k a d e m i k H ə m i d A r a s l ı n ı n b ö y ü k ş əx s i y y ə t i g ö z l ə r i m i z ö n ü n d ə c a n l a n ı r . A l i m i n s o n f u n d a m e n t a l k i t ab ı n a ö n s ö z y a z mı ş Ə . M i r ə h mə d o v b u ə l aq ə l ə r i b e l ə x a r ak t er i z ə e t m i ş d i r : " A l i mi n ( H . A r a s l ı n ı n – A . B . ) d a h i N i z ami h a q qı n d a h ə mi n i l l ə r d ə ( k e ç ə n ə s r i n q ı r x ı n cı i l l ə r i n d ə – A . B . ) q ə l ə mə a l d ı ğ ı N i z a m i s ə n ə t i n i n m ü x t ə l i f p r o b l eml ə r i n ə h ə s r e d i l m i ş ç o x s a y l ı ə s ə r l ə r i d ə m i l l i r u h d a y a z ı l mı ş n ü m u n ə l ə r i d i v ə b u c ə h ə t o n u g ö r k ə m l i ş ə r q ş ü n a s Y . E . B e r t e l s l ə y a x ı n l a ş d ı r ı r d ı . Y . E . B e r t e l s l ə H . A r a s l ı a r a s ı n d a k ı e l m i ə m ə k d a ş l ı q h ə r i k i a l i mi n f ə a l i y y ə t i ü ç ü n x e y i r l i i d i . Ç o x t ə b i i d i r k i , Y. E . B e r t e l s i n Ş ər q ə d ə b i y y a t ı h a q q ı n d a ə s ə r l ə r i n i n ə n s a n b a l l ı t o p l u s u n u n r e d ak t o r u A r a s l ı o l d u . " ( 3 5 , s . 1 5 ) F ü zu l i n i n v ə f at ı n ı n 4 0 0 i l l i y i m ü n a s i b ə t i l ə A z ə r b a y c a n E l m l ə r A k a d e m i y a s ı " X ə b ə r l ə r i " n i n x ü s u s i n ö m r ə s i b u r a x ı l mı ş d ı r . B u r a d a mə q a l ə d ə r c e t d i r mi ş b i r s ı r a A z ə r b a y ca n a l i ml ə r i Y . E . B e r t e l s i n f ü z u l i ş ü n as l ı q i r s i n ə d ə y ü k s ə k q i y mə t Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|