2-mavzu: Mustaqillikka erishish arafasida O‘zbekistondagi ijtimoiy-siyosiy jarayonlar. Reja

«Mustaqillik Deklaratsiyasi»
ning qabul qilinishi bo‘ldi. 
Mazkur hujjat O‘zbekiston qonunlarining Ittifoq qonunlaridan ustuvorligini 
ta’minladi. Shu bilan birga, «Mustaqillik Deklaratsiyasi» O‘zbekistonning 1991-yil 
31-avgustga qadar mavjud bo‘lgan boshqaruv, huquqiy faoliyatini ta’minladi, 
barcha sohada mustaqil siyosat olib borish imkonini berdi. Deklaratsiyada har bir 
millatning o‘z taqdirini o‘zi belgilash huquqidan kelib chiqqan holda, xalqaro 
huquq qoidalariga, umumbashariy qadriyatlariga va demokratiya tamoyillariga 
asoslanib O‘zbekiston SSRning davlat suvereniteti e’lon qilindi. Deklaratsiyaning 
qabul qilinishi bilan O‘zbekistonda respublikaning iqtisodiy va siyosiy hayotiga 
doir masalalar mustaqil tarzda hal qilina boshlandi. 
Mustaqillik Deklaratsiyasi.
1990-yil 18-iyun kuni XII chaqiriq Respublika 
Oliy Kengashining ikkinchi sessiyada deputatlarning taklifi bilan O‘zbekistonning 
Mustaqillik Deklaratsiyasini qabul qilish masalasi sessiya kun tartibiga kiritildi. 
Oliy Kengashning doimiy komissiyalari, faol deputatlar va huquqshunos 
mutaxassislar tomonidan ishlab chiqilgan Mustaqillik Deklaratsiyasi matni 
sessiyada qizg‘in muhokama qilindi va 20-iyun kuni qabul qilindi. 
Mustaqillik Deklaratsiyasi 12 moddadan iborat bo‘lib, ularda xalqimizning 
xohish-irodasiga to‘la mos keladigan quyidagi muhim tartib-qoidalar belgilab 
qo‘yildi. 
«O‘zbekiston SSR Oliy Kengashi: 
o‘zbek xalqining davlat qurilishidagi tarixiy tajribasi va tarkib topgan boy 
an’analari; 
har bir millatning o‘z taqdirini o‘zi belgilash huquqini ta’minlashdan iborat 
oliy maqsad sari; 
har bir kishining farovon hayot kechirishini ta’minlashni oliy maqsad deb 
bilgan holda; 
O‘zbekiston xalqlarining kelajagi uchun tarixiy mas’uliyatni chuqur his 
etgan holda; 
xalqaro huquq qoidalariga, umumbashariy qadriyatlarga va demokratiya 
prinsiplariga asoslanib O‘zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasining davlat 
mustaqilligini e’lon qiladi». 
O‘zbekiston SSRning davlat suvereniteti. 
O‘zbekiston SSR demokratik davlatining o‘z hududida, barcha tarkibiy 
qismlarida va barcha tashqi munosabatlarda tanho hokimligidir. 

---

7 
O‘zbekiston SSR davlat hududi chegarasi daxlsiz va bu hudud xalqning 
muhokamasiga qo‘yilmay turib o‘zgartirilishi mumkin emas. 
SSSR 
Oliy 
Soveti 
qabul 
qiladigan 
qarorlar 
O‘zbekiston 
SSR 
Konstitutsiyasiga muvofiq O‘zbekiston SSR Oliy Kengashi tomonidan 
tasdiqlangandan keyingina O‘zbekiston hududida kuchga ega bo‘ladi. 
O‘zbekiston SSR davlat hokimiyati vakolatiga O‘zbekiston SSR ichki va 
tashqi siyosatiga tegishli barcha masalalar kiradi. O‘zbekiston SSR xalqaro 
huquqning asosiy prinsiplarini tan oladi, hurmat qiladi va hokazo. 
Mustaqillik Deklaratsiyasining qabul qilinishi mamlakatimizning tom 
ma’nodagi haqiqiy mustaqillikka erishish yo‘lida muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. 
Shundan e’tiboran mamlakatimizning siyosiy, iqtisodiy va ma’naviy hayotiga doir 
masalalar mustaqil tarzda hal etila boshlandi. 
O‘zbekistonning mustaqillik sari intilayotgani uning yangi Ittifoq 
shartnomasini ishlab chiqish jarayoniga respublika manfaati nuqtayi nazaridan 
kelib chiqqan holda, qat’iylik bilan yondashayotganida yaqqol namoyon bo‘ldi.
Sobiq Ittifoqqa kiruvchi respublikalar rasman teng va suveren deb yuritilsa-
da, amalda qaram edilar. Ular o‘z yerlari, suvlari, o‘rmonlari va yer osti 
boyliklariga, ko‘pdan ko‘p korxonalariga o‘zlari egalik qilolmas edilar. 
XX asrning 80-yillarning oxirlari – 90-yillarning boshlarida ko‘pchilik 
respublikalar mavjud vaziyatni o‘zgartirish talablarini ilgari sura boshladilar. 
O‘zbekiston Respublikasining rahbari I.A. Karimov 1989-yil 20-sentabrda 
Moskvada bo‘lib o‘tgan KPSS MQ plenumida so‘zlagan nutqida respublikalar 
bilan Ittifoq o‘rtasidagi vakolatlarni aniq-ravshan ajratib qo‘yishni ko‘zda 
tutadigan yangi shartnoma ishlab chiqish zarurligi to‘g‘risidagi o‘z fikrini mana 
bunday bildirgan: