25-29.Dinamika haqqında məlumat. Dinamikanın əsas qanunları
Mexanikanın, maddi cisimlərin qüvvələr təsiri altında hərəkət qanunlarını öyrənən bölməsinə dinamika deyilir.Dinamikada,cisimlərin hərəkətini öyrənərkən həm təsir edən qüvvələri və həm də maddi cisimlərin ətalətini nəzərə almaq lazımdır.mexanikanın dinamika bölməsində cismin hərəkəti onlara təsir edən qüvvələrdən asılı olaraq öyrənilir. Dinamika riyazi şəkildə Nyuton tərəfindən verilmiş aşağıdakı qanunlara əsaslanır.
1. Ətalət qanunu - maddi nöqtəyə heç bir qüvvə təsir etmirsə, o sükunətdədirsə sükunət halını, hərəkətdədirsə düzxətli bərabərsürətli hərəkət halını saxlayır. Riyazi olaraq F = 0 , υ = 0 , υ = const. Maddi nöqtənin sürətini qiymət və istiqamətcə sabit saxlanma xassəsi ətalət xassəsi adlanır. Nyutonun bütün qanunları tərpənməz sistemlər üçün doğrudur. Bir çox texniki məsələlərin həlli zamanı yer kürəsi ilə bağlı sistem tərpənməz sistemlər sayılır.
2. Dinamikanın əsas qanunu - sərbəst maddi nöqtəyə tətbiq olunan qüvvə öz istiqamətində təcil yaradıb, qiymətcə bu nöqtənin kütləsi ilə həmin təcilin hasilinə bərabərdir.
Kütlə maddi nöqtənin ətalət ölçüsüdür. Əgər ağırlıq qüvvəsi məlum olarsa onda
3. Təsirin əks təsirə bərabər olması qanunu - 2 maddi nöqtənin bir - birinə göstərdiyi qarşılıqlı təsir qüvvəsi qiymətcə bərabər olub, bu nöqtələri birləşdirən düz xətt üzrə əks tərəfə yönəlir.
F1 = - F2 F2 = F1
Burada F2 = m W2 olduğundan nisbətinə tərs mütənasibdir.
4. Dördüncü qanun qüvvələr təsirinin asılı olmamazlıq prinsipi maddi nöqtənin eyni zamanda bir neçə qüvvənin təsirindən aldığı təcil bu qüvvələr ayrı - ayrılıqda təsir edərkən təcillərin həndəsi cəminə bərabərdir. Yəni
W = W1 + W2 + … Wn
Bu ifadənin hər iki tərəfini m kütləsinə vursaq və əvəzləyici qüvvəni R - lə işarə etsək alarıq :
Dostları ilə paylaş: | 
