-fesil-1: Info10-(1). qxd
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Verilənlər bazası [database]
- 1. Verilənlər bazası nədir 2. Verilənlər bazası hansı obyektlərdən ibarətdir 3. Verilənlər bazasında cədvəlin sətir və sütunları necə adlanır
- VERİLƏNLƏR BAZASININ İDARƏOLUNMASI SİSTEMİ
- Microsoft Access sisteminin interfeysi.
- Ueyn Retliff [Wayne Ratliff]
- Ueyn Retliff (1946)
Bundan başqa, real informasiya sistemlərində çoxsaylı müxtəlif veri lənlər saxlanılır. Belə sistemlərdə axtarışın hansı əlamətə (yaxud əlamətlərə) görə aparılacağını qabaqcadan demək mümkün olmur. Bu cür məsələlərin həlli, yəni
dana çıxmasından sonra mümkün oldu. Kompüterlərdə informasiyanı saxlamaq və axtarmaq üçün verilənlər bazası adlandırılan xüsusi proqram sistemlərindən istifadə olunur. Verilənlər bazası [database] informasiyanın, yaxud verilənlərin nizamlı yığınıdır. Məlumatların kompüterdə verilənlər bazası şəklində saxlanması həmin məlumatların çevik olaraq tapılmasını, çap olunmasını, istifadəsini asanlaşdırır. Verilənlər bazası haqqında əyani təsəvvürə malik olmaq üçün haqqında da - nışdığımız avtomobillər kartotekasına bir neçə avtomobil haqqında məlumat daxil edək. Verilənlər bazasının mərkəzi obyekti cədvəldir [table]. Bu gün cədvəl əsasın- da yaradılmış verilənlər bazası daha çox yayılıb. Ən sadə verilənlər bazasında da azı bir cədvəl olur. Ümumiyyətlə isə, verilənlər bazasında, adətən, onlarca cəd- vəl olur. Cədvəl sətirlərdən və sütunlardan ibarətdir. Yuxarıda nəzərdən keçirdiyimiz misalda cədvəlin hər bir sətri özündə 1 avtomobil haqqında informasiyanı saxlayır. Verilənlər bazası sistemlərində, adətən, sətir əvəzinə yazı [record] termini işlədilir. Beləliklə, verilənlər bazasının hər bir cədvəli yazılar- dan ibarətdir. Cədvəlin hər bir sütunu avtomobilin bir xarakteristikasını təs vir edir. Verilənlər ba zasında belə sütunları sahə [field] ad - landırırlar. Beləliklə, hər bir yazı sahələrdən təşkil olu nub. Nömrə Marka Rəng Buraxılış ili Qeydiyyat ili Sahibi 1 10BD123 “VAZ-2106” Qara 1999
2000 Qarayev A. 2 90LX432 “Mersedes” Ağ 2005
2007 Məmmədli Z. 3 10ON010 “TOYOTA” Qırmızı 2007
2007 Bağırzadə E. 4 10UD324
“BMW” Gümüşü
2000 2002
İvanova A. 5 90JU725 “TOFAŞ” Qara
2003 2004
Hacımuradov Ş. Sütun (Sahə) Sətir (Yazı)
17 2. VERİLƏNLƏR BAZASI 18 Yuxarıdakı cədvəldə hər bir yazı 6 sahədən ibarətdir (əslində, avtomobil müfəttişliyinin gerçək verilənlər bazasında daha çox sahə olur). Hər bir sahə adı və verilənlərin tipi ilə xarakterizə olunur. Avtomobillərlə bağlı yuxarıda baxdığımız verilənlər bazasında Nömrə, Marka, Rəng, Buraxılış
ola bilər: mətn, ədəd, tarix, zaman, pul və s. Baxdığımız nümunədə sahələrin adları birinci sətirdə, hər bir sahənin qiymətləri isə uyğun sütunda göstərilib.
• Verilənlər bazasının idarəolunması sistemi nədir • Microsoft Access necə başladılır • Cədvəl strukturunun yaradılması texnologiyası necədir Verilənlər bazasında axtarışın opeativ - li
yini və keyfiyyətini təmin et mək
üçün bu prosesi avto mat laş dır maq la - zım dır. Müasir kom püter texnologiya - la rı müxtəlif cür informa siya ların elekt ron şəkildə sax lan ması və emalını təşkil etməyə imkan verir. Kompü ter - də verilənlər bazasını bir neçə üsulla yaratmaq olar. Birincisi, Basic, Pascal, C++ və s. kimi proqramlaşdırma dillərinin köməyilə. Bu üsuldan təcrübəli proq ram - çılar istifadə edirlər. İkincisi, verilənlər bazasının idarəolunması sistemi (VBİS) ad landırılan xüsusi proqram mühitində. Belə sistemlərlə işləmək üçün kompüter- lə işləmək bacarıqlarına malik olmaq və verilənlər bazasının işlənib hazırlanması nəzəriyyəsinin əsaslarını başa düşmək lazımdır. İstənilən verilənlər bazası sahə və yazı adlandırılan sadə obyektlərdən ibarətdir. Sahə və yazıların toplusu daha iri obyekt – cədvəl əmələ gətirir. Başqa sözlə, cədvəl yazılardan, yazılar isə sahələrdən təşkil olunur. Verilənlərin saxlandığı yeri – sahəni bir otaq kimi təsəvvür etsək, onda yazılara bir mən -
Verilənlər bazasının idarəolunması sistemi Microsoft Access Alətlər zolağı Tapşırıqlar paneli S Ö Z L Ü K 2.2. Ueyn Retliff (19...........) 19
bazasının yaradılması üçün proqram vas itələrinin toplusudur. Hazırda bir neçə növ VBİS vardır ki, onlardan ən məşhurları bun- lardır: Access, Oracle, MySQL, Yukon. Bu sistemlərin hər birinin öz üstünlükləri və çatışmazlıqları var. Bunlardan geniş istifadə olunanı Microsoft Office paketinə daxil olan Microsoft Access sistemidir. Adları çəkilən digər sis- temlər isə şəbəkələr üçün daha güclü verilənlər bazasını yaratmaq məqsədi daşıdığından onlardan az sayda mütəxəssislər istifadə edirlər. Verilənlər bazasının idarəolunması sistemi • verilənlər bazasının strukturunun yaradılmasını, • bazanın verilənlərlə doldurulmasını, • bazada olan verilənlərin redaktəsini (dəyişdirilməsini), • informasiyanın vizuallaşdırılmasını təmin edir. İnformasiyanın vizuallaşdırılması dedikdə, verilənlərin seçilməsi, onların nizamlanması, lazım olan şəkildə tərtib edilməsi və çıxış qurğusuna göndərilməsi nəzərdə tutulur. Microsoft Access sisteminin interfeysi. Access verilənlər bazasında minlər- lə cədvəl ola bilər, hər bir cədvəldə olan yazıların sayı isə ilk növbədə kompü- terinizin sərt diskində qalan boş yerin həcmindən asılıdır.
ron hesablayıcı maşınların idarəetmə sahə lərində aktiv istifadə edilməyə başladığı zamanlarda meydana çıxmışdır. 1981-ci ildə Amerika Milli Kosmik Agentliyinin (NASA) mühəndisi
aparmaq üçün sadə VBİS hazırlamaqla məşğul olurdu. Bu sistem o dövrün fərdi kompüterləri üçün nəzərdə tutulduğundan çox pri mi tiv idi və yalnız bir neçə yüz yazını emal edə bilirdi. Retliff “Vulkan” adlandırdığı bu sistemi satmağa başladı, lakin elə bir uğur qazana bilmədi.
“Vulkan”ın reklamı proqram biznesi ilə məşğul olan Corc Teytin gözünə sataşır və o, Retliffdən həmin sistemin satışının müstəsna hüququnu alır. O zamanlar “Vulkan” markası başqa firmaya məxsus olduğundan yeni ad düşünmək lazım gəlir. Ticarət agentinin təklif etdiyi dBase II adı çox uğurlu olur: o, həm sanballı səslənirdi, həm də əvvəllər guya bu proqramın I versiyasının çıxmasına işarə vururdu. Tezliklə dBase II proqram məhsulları bazarında öz yerini tutdu, onun
çoxsaylı bənzər sistemlər meydana çıxdı və cədvəllər üçün istifadə olunan “dbf” formatı standarta çevrildi.
2. VERİLƏNLƏR BAZASI Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|