Yeni azərbaycan partiyasi gəNCƏ ŞƏHƏr təŞKİlati y u s if o V m ü b a r iZ İm r a n o ğ L u
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1 Bax: Ramiz Mehdiyev. XXI əsrdə milli dövlətçilik. Bakı, 2003, s.34. 2 Bax: Əli Həsənov. Müasir beynəlxalq münasibətlər və
adlandırıla bilər. İqtisadi dirçəliş dövründə iqtisadi artımın ilbəil canlanması, xüsusilə, diqqəti cəlb edir. Belə ki, 1994-cü ildə dövlət büdcəsi 700 milyona qədər, 2000-ci ildə isə 1,2 milyard dollar olmuşdur. İkinci mərhələyə 2000-ci ildən 2004-cü ilədək olan dövrü aid etmək mümkündür. Bü dövrdə iqtisadi inkişaf üzrə göstərici əvvəlki illərdəkindən daha artıq olmuşdur. Əgər 2000-ci ildə dövlət büdcəsi 1,2 milyard dollar idisə, 2004-cü ildə bu göstərici 2 milyard dollar olmuşdur. İkinci mərhələ Azərbayean iqtisadiyyatında
kimi
qiymətləndirilə bilər. Üçüncü mərhələ 2004-cü ildən sonrakı dövrü əhatə edir. Bu mərhələdə iqtisadi inkişafın artım surəti daha intensiv olmuşdur. Belə ki, məsələn, 2004- cü ildə dövlət büdcəsi 2 milyard dollar idisə, 2005- ci ildə 2,5 milyard, 2006-cı ildə 4 milyard dollar olmuşdur. 2007-ci ildə artıq 6,5 milyard dollar həcmində proqnozlaşdırılmışdır. 2008-ci ildə dövlət büdcəsi 11 milyard, 2009-cu ildə isə 15 milyard 545 milyon dolları ötüb keçmişdir. 2010-cu il üçün icmal büdcəsini yuxarı həddi isə 12 milyard 636. milyon manat hesablanır. Üçüncü mərhələni iqtisadiyyatda
iqtisadiyyatın sürətli artımını təmin edən amillər təkcə ölkədaxili resurslarla məhdudlaşa bilməz. İqtisadiyyatın artımı üçün beynəlxalq inteqrasiyaya qoşulmaq ən zəruri şərtlərdən biri hesab edilməlidir. 116
Çünki müasir qloballaşma şəraitində inteqrasiyaya qoşulmadan dirçəlişə və irəliləyişə nail olmaq mümkün deyildir. Müasir dövrdə, qloballaşma Ramiz Mehdiyevin təbiricə desək, «Qarşılıqlı iqtisadi amillərlə müəyyənləşən bir prosesə çevrilmişdir».1 Bu mənada, qloaballaşma əslində, iqtisadi cəhətdən güclü olan ölkələrin başqa ölkələri öz təsirinin altına alması kimi başa düşülür. Məqsəd burada qlaoballaş- madan mümkün qədər fayda götürmək imkanlarının əldə edilməsindən ibarətdir. Əli Həsənov haqlı olaraq yazır ki, «Qloballaş ma keçid dövrünü yaşayan, xammalı, işçi qüvvəsi ucuz olan, daxili istehsalı və bazarı zəif qorunan öl kələrə daha çox ziyan vurur. Bir qayda olaraq, belə ölkələrin daxili istehsalı rəqabətə dözməyərək tam iflasa uğrayır. Bu da nəinki həmin ölkənin sosial-iqti sadi vəziyyətinə, eyni zamanda, milli -m ənəvi də yərlərinə, milli özünəməxsusluğuna və həyat tərzinə mənfi təsir göstərir və onun keyfiyyətini dəyişir».2 Qloballaşma bir tərəfdən sərhədlərdən - sər hədlərə, məsafələrdən - məsafələrə keçərək insan cəmiyyətini zamandan - zamana qazanılmış ümum bəşəri dəyərlərlə birləşdirir, ictimai, siyasi və psixoloji vəhdət yaradılmasına səbəb olur, yoxsullu- 1 Bax: Ramiz Mehdiyev. XXI əsrdə milli dövlətçilik. Bakı, 2003, s.34. 2 Bax: Əli Həsənov. Müasir beynəlxalq münasibətlər və Azərbaycanın xarici siyasəti. Bak, 2005, s.157 117
ğun aradan qaldırılmasına və bəşəriyyətin maddi rifahının yaxşılaşdırılmasına təsir edən iqtisadi dirçəlişə təkan verir. Digər tərəfdən, cəmiyyət həyatı qloballaşmanın təzadlı nəticələri ilə qarşılaşmalı olur. Belə ki, bir tərəfdən ictimai həyatda maddi istehsalın həcminin artması insanların rifahının yaxşılaşmasına təsir göstərir, digər tərəfdən iqtisadi cəhətdən inkişaf etməmiş ölkələr qlobal tərəqqi ilə ayaqlaşa bilmədiyi üçün xammal mənbəyi olmaqdan irəli gedə bilmir və asılı vəziyyətə düşür. Milli mənəviyyatda isə keyfiy yət dəyişmələri baş verməsi istisna olunmur. Başqa sözlə, qloballaşmadan o ölkələr xeyir götürür ki, onun iqitsadiyyatı təkcə xammala bağlı olmasm, həm də ölkədə istehsal prosesləri mövcud olsun və inkişaf etsin. İstehsal sahələri yarada bilməyən ölkələr isə təkcə xammal mənbəyinə çevrilir. Xammal mənbəyi olan öləkələrdə istehsal yaranmadığı şəraitdə ayrı - ayrı sahələrdə monopoliyalar baş qaldırır. Əhalinin az qismini təşkil edən məmur tipli şəxslər gəlir əldə edir. Qalan əhali isə yoxsulluq həddindən çıxa bilmir. Yoxsul əhali yoxsullaşaraq proletariata çevrilir. Proletariatın isə tarixi vəzifəsi inqilabçı kütləyə çevrilməkdən ibarətdir. Azərbaycan Res publikası bu gün iqtisadi inteqrasiyaya fəal qoşulmuş ölkələr sırasındadır. Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq əlaqələrə xüsusən, iqtisadi inteqrasiya məkanına qoşulmasmdan məqsəd ölkənin müstəqilli yini qorumaq, onun bütövlüyünü təmin etmək, əmin 118 - amanlığa nail olmaq, istehsalın şəbəkəsini artar maqla insanların maddi rifahını yüksək səviyəyə çat dırmaqdır. Bu gün Respublikamızın şəhər və rayonlarında - Bakıda, Gəncədə, Sumqayıtda, Mingəçevirdə, Şəmkirdə və digər yerlərdə aparılan quruculuq və abadlıq işləri tarixiliklə müasirliyi qovuşdurur. Tarixi abidələrin bərpası, dünya standartlarına uyğun çə kilən yollar, yeni parklar, yaşıllıqlar müasir məktəb binaları, səhiyyə ocaqları, sağlamlıq və istirahət mər kəzləri, gənclərdə vətənpərvərlik tərbiyəsinin forma laşmasına xidmət edən olimpiya idman kompleksləri, sənaye istehsalı müəssisələri azərbaycançılığm canlı timsalı və bariz nümunəsidir. Aydındır ki, müasir dövrdə beynəlxalq inteqra siyaya qouşlamadan sosial - iqtisadi inkişafa nail ol maq mümkün deyildir. İnteqrasiya məkanı isə təkcə iqtisadiyyatla bağlı deyildir. İqtisadiyyat başqa sahə lərin inteqrasiya məkanına qoşulmasının maddi sti muludur. Yəni iqtisadi inteqrasiya öz arxasınca siya si, diplomatik, mədəni və s. sahələrin əlaqə məkanını genişləndirir. İqtisadiyyatın sürətli artımı ölkənin beynəlxalq aləmdə nüfuzunu qaldırır, onun müdafiə qüdrətini gücləndirir. Ona görə də müstəqilliyin daimi, əbədi və dönməz olması üçün, ölkəmizin ərazi bütövlüyü nün təmin olunması üçün iqtisadi inkişaf əsas strateji istiqamətdir. Ölkəmizin iqtisadi nailiyyətlərinin 119
Yüklə 0,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|