Yahudi-hiriSTİyan iLİŞKİleri tariHİ Ve anti-semiTİzm-oryantalizm iLİŞKİSİ
Yüklə 282,93 Kb. Pdf görüntüsü
|
133
Said’e göre, İbrânî ve Arap imajının birbiriyle neredeyse aynîleştirilmesi suretiyle ortaçağ anti-Semitizmi anti-Arabizm ile içiçe bir anti-İslamizm olarak devam etmiştir. Ortaçağlarda Yahudi ile Müslümanı kendisine karşı müttefik düşmanlar olarak gören Hıristiyan Avrupa, modern çağlarda daha renkli bir yaklaşımla Yahudi ve Müslümanların problemlerini çözmeleri için ‘Barış Gücü’nü kullanmaktadır. Ancak bu defa modern zamanların Hıristiyan Avrupa - Müslüman Doğu ilişkilerinde bir başka problem kendini göstermekte ve genelde gözlerden uzak tutulmaktadır: Bu problem, ‘Hıristiyan Siyonizmi’ dir. Anti-Semitizmin Anti-İslamizm ile paralel gelişimi ve Oryantalizme dönüşümü, kendisini Avrupamerkezci (Eurocentric) tarih anlatımında da gösterir. Avrupamerkezcilik, dünya tarihinin, Avrupa tarihi etrafında mitolojik bir güçle yeniden kurgulanmasıdır. Batı’nın atası Yunan miti 58 bir ‘Helleno-mani’ ye dönüşerek Avrupamerkezciliğin temel taşı olarak sunulmaktadır. Avrupa- merkezci (Euro-centric) tarih anlatımı, Avrupa’nın ve Hıristiyanlığın, kendi oluşumunda sınır-ötesi medeniyetlerin ve kolonizasyon- öncesi/sonrasında sömürgelerin katkısını reddetme, ‘Avrupa Medeniyeti Mucizesi’ efsanesine sıkı sıkıya sarılarak ‘kendi’ni ve ‘karşısındaki’ni tekrar tekrar bir karşıtlık içine konumlandırma çabasının ikinci akademik yansımasıdır. Birincisi Oryantalizm’dir. Oryantalist geleneği iyi anlamanın yolu bunun arkasındaki tarihi anlatım kurgusunu kavramaktan da geçer. Bu kurgu, Avrupamerkezci tarih anlatımıdır. Bu bakış açısına göre, Avrupa’nın dîni sayılan Hıristiyanlık,
modern küreselleşme ideolojisi, metafiziğin otoritesine son vermiş olma iddiası taşımakla beraber, dînî ihtiyacı ortadan kaldıramamıştır. Bu defa da dînî canlanışlar için yeni bir paradigma üretme çabasına yönelmiştir: Fundamentalism - Köktendincilik. 59
58 M. Bernal (1998-çev.), Kara Atena: Eski Yunan Uydurmacası Nasıl İmal Edildi?, İstanbul: Kaynak, s. 74-92 Gerçekten de bu mit, Martin Bernal’in ‘Antik Yunan’ın Tezgahlanması’ adını verdiği ve ilginç bir tutarlılık içerisinde medeniyet tarihi bağlamında anlattığı bir kurgudur. 59 1988 yılında Amerikan Bilim ve Sanatlar Akademisi tarafından bir proje oluşturulmuş ve finanse edilmiştir. Fundamentalism Project, yani Köktencilik Projesi adı verilen bu çalışma, 20. y.y.’da farklı dinlerde ve 134
kültürlerde seküler moderniteye karşı oluşan dînî canlanış/tepki hareketlerini incelemek üzere yapılmış ve 5 dev cilt halinde yayınlanmıştır. Serînin Köktenci Hareketler Üzerine Bir İnceleme (Martin E. Marty and R. Scott Appleby (eds.-1991) Fundamentalisms Observed, Chicago: University of Chicago Press) adlı birinci cildinde, Hıristiyanlık, Yahudilik, İslam, Hinduizm, Sihizm, Budizm ve Konfüçyanizm dinlerindeki muhtelif hareketler incelenmektedir. Köktenci Hareketler ve Toplum: Bilim, Aile ve Eğitim’de Yeniden Canlanış (Helen Hardacre, Everett Mendelsohn, and Majid Tehranian (eds.-1992) Fundamentalisms and Society: Reclaiming the Sciences, the Family, and Education, Chicago: Chicago University Press) adlı ikinci ciltte, İslam, Hıristiyanlık ve Yahudilik dinlerinde ‘köktenci’ (fundamentalist) hareketlerin dünya görüşlerinin, bilim, teknoloji, aile, kadın ve eğitim konularındaki yansımalarına örnekler verilmektedir. Üçüncü cilt, Köktenci Hareketler ve Devlet (H. Garvey, Timur Kuran, and David C. Rapoport (eds.-1993) Fundamentalisms and the State: Remaking Polities, Economies, and Militance, Chicago: Chicago University Press) adıyla çıkmıştır. Bu ciltte, Müslüman, Yahudi, Hıristiyan, Hindû, Sih, ve Budist geleneklerdeki muhtelif hareketlerin, ilgili ülkelerdeki hukuk, ekonomi, ve sosyal çatışma konularına yaklaşımları tahlil edilmektedir. Köktenciliğin Oluşumu: Hareketlerin Dinamik Karakterleri (Nancy T. Ammerman, Robert Eric Frykenberg, Samuel C. Heilman, and James Piscatori (eds-1994) Accounting for Fundamentalisms: The Dynamic Character of Movements, Chicago: Chicago University Press) diye çevirebilecek dördüncü cilt, ‘köktenci’ hareketlerin yapısal özellikleri ile değişen dünyagörüşleri, ideolojileri ve programları arasındaki ilişkileri, sonuçta içinde yaşadıkları toplumlardaki değişimler hakkında evrimci ya da devrimci mi, aktivist ya da pasivist mi olarak ele aldıkları noktasından inceleme iddiasındadır. Son cilt, Köktenci Hareketler: Bir Karşılaştırma (Marty, Martin E. and R. Scott Appleby, (eds.-1995) Fundamentalisms Comprehended, Chicago: Chicago University Press.) önceki ciltlerde verildiği düşünülen bilgiler temelinde farklı dinlerdeki ve medeniyetlerdeki ‘dînî canlanış hareketleri’ üzerine küresel bir açıklayıcı model ortaya koymaya teşebbüs etmektedir. Bu teşebbüs, bizzat köktendincilik kavramının dînî hareketleri açıklamada ne kadar yetersiz ve subjektif olabileceğine de kısmen işaret etmektedir. Bu son nokta, Batı’daki, özellikle Amerika’daki bazı akademisyenlerce de dile getirilmektedir. Örneğin meşhur Amerikalı İslamolog Prof. John Esposito, seküler moderniteye epistemolojik ve sosyolojik eleştiri yönelten dînî canlanma hareketlerinin, dünya medyası ve siyasal güç odaklarınca, devre dışı bırakılmaya çalışılarak seslerinin
Yüklə 282,93 Kb. Dostları ilə paylaş:
|