XəZƏr universiteti erciyes universiteti
Yüklə 4,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ədəbiyyat siyahısı
- M. S. ORDUBADİ YARADICILIĞINDA MİLLİ KİMLİYİN İFADƏSİ Rəna Rəcəbli Abstract
- Keywords
12
1.
2013-cü il 06 yanvar. 2.
Əliyev İlham. Məmməd Səid Ordubadinin 140 illik yubileyi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. “Azərbaycan” qəzeti, 2012-ci il 11 aprel. 3.
şərtləri və səbəbləri, Bakı-2009, 364 s. 4.
Əzizov T. Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində. Bakı, “Zaman”, 1997. 256 s. 5.
Həbibbəyli İ. Ədəbiyyat nəhəngi. “Azərbaycan” qəzeti, 2012-ci il, 23 oktyabr. 6.
Məmmədli A. Azərbaycançılıq mollanəsrəddinçilərin fərdi yaradıcılıq kontekstində: Məmməd Səid Ordubadi. 525-ci qəzet. 2012-ci il 16 may. 7.
Dövlət Nəşriyyatı, 1964, 494 s. 8.
Ordubadi M. S. Gizli Bakı. Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1972,294 s. 9.
Ordubadi M. S. Dumanlı Təbriz. Roman. Birinci və İkinci kitab. Bakı., Yazıçı, 1985, 374 s. və 730 s. 10.
M. S. ORDUBADİ YARADICILIĞINDA MİLLİ KİMLİYİN İFADƏSİ Rəna Rəcəbli Abstract
The works written in national spirit of poets and writers plays a great role in the study of material and spiritual culture of Azerbaijani people. National-spiritual values and national identity of Azerbaijan people has been the object in creative works of such writers as Nizami, Khagani, Nasimi, Fizuli, Khatai, Vagif, M. F. Akhunzadeh, M.A.Sabir, J. Mammadguluzadeh, N. Narimanov, H. Javid, including M. S. Ordubadi. Nationality and national moral values in a wide range were reflected in “Foggy Tabriz”, “Sword and Pen”, “Unhappy millionaire, or Rzaqulufirensimeab” and other works of Mammad Said Ordubadi. Being truly ethnographer M. S. Ordubadi serves as a describer of national values and identity of Azerbaijani people and performer of their dreams. When we read his writings, the image of intellectual dreaming national development, worrying about the people, knowing deeply life of the people is come in front of our eyes. Ethnographic materials reflected in the works of M. S. Ordubadi dated in terms of learning national identity, social life, family, material and spiritual culture of Azerbaijan people in the late of XIX century –early of XX century. Along with being national and original artist, M. S. Ordubadi didn`t fit with the scope of national framework and a set period of time. Developed in a national basis with the national identity, he wrote about the best thoughts and wishes, material and spiritual culture, life struggle of all progressive mankind.
13
KİMLİYİN İFADƏSİ Təranə Nəsimi Quluzadə
Qloballaşma dövründə müxtəlif xalqların mədəni dəyərlərinin geniş öyrənil- diyini nəzərə alaraq, xalqımızın qədim milli kimlik xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu prosesdə şifahi və yazılı xalq yaradıcılığının tədqiqi mühüm yer tutur. Qədim Azərbaycan mədəniyyətinin mühüm bir tərkib hissəsini olanşifahi və yazılı xalq yaradıcılığı, ədəbi düşüncələri, özünəməxsus dünyagörüşüı olmuşdur. Bütün dünya xalqlarında olduğu kimi, qədimazərbaycanlıların söz sənəti onların təsərrüfat həyatı, maddi və mənəvi mədəniyyəti, ailə-nikah münasibətləri ilə bila- vasitə bağlı olmuşdur. Məhz bu mədəniyyətin inkişafı nəticəsində minillər ərzində azərbaycanlı milli kimliyi formalaşmışdır. “Azərbaycan xalqı və onun ulu əcdadları üçün hələ sinifli cəmiyyətin ya- ranmasıdan çox-çox əvvəl xalqtəxəyyülündə şüursuz bədii bir şəkildə işlənmiş təbiət və ictimai formalar incəsənətin müqəddəs şərti olmuşdur. Qədim azərbaycanlılar təxəyyül vasitəsilə təbiət qüvvələrinə üstün gəlməyə, onları tabe etməyə vəmüəyyən şəklə salmağa çalışmışdır”[3]. Şifahi və yazılı xalq yaradıcılığında bu “şəkil” özünü daha bariz formada- göstərir. Xüsusilə, dini görüşlərin söz vasitəsilə əfsanə, əsatir, rəvayət, nağıllar, ba- yatılar, dastanlardatəcəssümünü çox aydın şəkildə görmək mümkündür. Bütün bunlar yazılı ədəbiyyatdan çox-çox əvvəllər mövcudolmuş şifahi ədəbiyyatın nümu- nələridir. Qədim Azərbaycan ədəbiyyatının bütün nümunələrində dini görüşlərin, inanaclarıntəzahürü olan süjetlər, motivlər, zoomorfik və antropomorfik, kosmik surətlərlə rastlaşmaq mümkündür. Bədii sözün, şerin hətta “tanrılara belə təsir edə biləcək qüdrətinə inanan qə- dim azərbaycanlı da təbiətqüvvələrini, təbii hadisələri, öz arzusuna, istəyinə tabe etdirmək məqsədilə xüsusi ovsunlaryaratmışdı ki, bu da xalq şerimizin mənşəcə ən qədim, sadə, ibtidai növlərindən biri olaraq əsrlər boyuyaşamışdır”. Bu cür sehr, ovsunu hələ uşaq yaşlarından sevə-sevə oxuduğumuz, qüdrətinə, möcüzəsinə hey- ranqalaraq inandığımız dastanlardan görmək mümkündür ki, Azərbaycanın şifahi ədəbiyyatı bu cürəsərlərlə çox zəngindir. Dastan xalqın tarixi, soyköküdür. Dastanda xalqın özü yaşayır. Onun tarixi də, fəlsəfi dünyagörüşü də, tarixən formalaşmış toy adətləri də, şeri də musiqisi də dastandadır. Dastan hər bir xalqın həyat salnaməsidir. Dastanlar dünyanın yaranışı, quruluşu haqqında ən ibtidai, həm də mifoloji təsəvvürləri əks etdirir. Tarixi, baş vermiş müsbət hadisələri təkrar etmək, mənfi haidisələri isə kənarlaşdırmaq üçün öyrənirlər. Nə qədər uazqlaşsaq da, Azərbaycan xalqının qəhramanlıq dastanlarında vəsf edilən keyfiyyətlər bu gün də, xalqın öz kimliyinin ifadəsi üçün aktuallıq daşıyır. Azərbaycanın qədim qəhrəmanlıq dastan- larında əks etdirilən milli qürur, ləyaqət, böyüyə hörmət, el-obaya sadiqlik, əsl kim- lik təcəssümüdür. Azərbaycan şifahi söz sənətini dastanlarsız düşünmək sadəcə Yüklə 4,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|