Xayitov sh. N., Artikova d. M., Musayeva j. K

Глобаллашиш
global
Глобализац
ия
бутун ер шарини
қамраб олувчи ва
инновациялар томонидан пул сармояси
алоқаларини мустаҳкамлаш мақсадида
жаҳон бозорида фаол ҳаракат қилувчи
янги ақлий- ахборот технологияларидан
ташкил топган универсал жараёндир.
Гуdвилл
gool will
Гуdвилл
фирманинг имижи, 
унинг бозордаги
пулли алоқаларини пулли баҳолаш.

---

413
Testlar
1.
_____
-
bu texnikaviy
taraqqiyotning 
real
hayotga 
joriy 
etilishi,
yangi 
mahsulotlar 
va
texnologiyalarda namoyon
bo’lish jarayonidir.
innovatsiya
investitsiya
integratsiya
lizing
2.
Innovatsion 
jarayonning
uch shakli qaysi variantda
to’g’ri ko’rsatilgan:
oddiy tashkilot
ichidagi, oddiy
tashkilotlararo,
kengaytirilgan
oddiy
tashkilot
ichidagi,
oddiy
tashkilotlara
ro,
tumanlararo
.
oddiy viloyat
ichidagi,
oddiy
tashkilotlarar
o,
kengaytirilga
n
oddiy tuman
ichidagi,
oddiy
tashkilotlarar
o,
kengaytirilga
n
3.
________
bu 
ilmiy
tadqiqotlarni olib borishga,
yangi 
mahsulotlarni
yaratishga
ixtisoslashtirilgan 
kichik
firmalar
venchur firmalar
patent
firmalar
eksplerent
firmalar,
kommutant
firmalar
4.
Innovatsion strategiyaning
turlari 
qaysi 
variantda
to’g’ri ko’rsatilgan?
hujum,
himoya
va integratsiya.
hujum,
himoya va
patentli.
hujum,
himoya 
va
immitatsion
hujum,
himoya 
va
rejali.
5. YAngi texnika afzalliklari
aniqlashda 
qaysi
ko’rsatkichlar 
hisobga
olinadi.
eski
va 
yangi
baholari, quvvati
va 
xizmat
ko’rsatishdagi
mehnat sig’imi.
eski
va
yangi
texnika
o’lchovlari,
quvvati va
xizmat
ko’rsatishda
gi 
mehnat
sig’imi.
eski va yangi
texnika
o’lchovlari,
quvvati 
va
xizmat
ko’rsatishdag
i harajatlari.
eski va yangi
bahosi,
quvvati 
va
xizmat
ko’rsatishdag
i 
mehnat
harajatlari.
6.
Innovatsion 
jarayon
sub`ektlari 
quyidagi
guruhlarga bo`linadi:
Novatorlar,
dastlabki
retsipientlar,
dastlabki
ko`pchilik
-
yangilikni joriy
qilgan firmalar
va qoloqlar
dastlabki
retsipientlar
, dastlabki
ko`pchilik -
yangilikni
joriy qilgan
firmalar va
qoloqlar
yangilikni
joriy 
qilgan
firmalar 
va
qoloqlar
Novatorlar,
dastlabki
retsipientlar,
dastlabki
ko`pchilik
-
yangilikni
joriy 
qilgan
firmalar
7.
Texnologik 
parametriga
innovatsiyalar
quyidagilarga bo`linadi
Mahsulotli 
va
jarayonli
Mahsulotli
va xarajatli
Mahsulotli va
texnik
Texnik 
va
texnologik
8.
Innovatsion bozor uchun
yangiligi 
bo`yicha
innovatsiyalar
quyidagilarga
jahonda tarmoq
uchun 
yangi;
mamlakatda
tarmoq 
uchun
yangi;
jahonda
tarmoq
uchun
yangi;
jahonda
tarmoq uchun
yangi;
mamlakatda
tarmoq uchun
yangi;
alohida
korxona
uchun yangi.
9.
Strategik marketing-bu
innovatsiya 
va
Bozor
Hozirgi bozor
Mahsulot

---

414
yangiliklar
portfelini
shakllantirish
bo`yicha
kompleks ishdir,
holatini
o`rganish
holatini
segmentatsiy
a qilish.
sotish
bozorini
topish
10. Rejalashtirish-bu
menejment
funktsiyasi
bo`lib 
unda
tashqi 
muxit
omillari 
va
holatlarini tahlil
qilish, maqsadga
erishishning
al’ternativ
variantlarini
baholash 
va
optimallashtirish
, eng samarali
reja 
variantini
tanlash bo`yicha
kompleks ishlar
bajariladi
rejani
amalga
oshirish
bo`yicha
kompleks
boshqaruv
va 
ishlab
chiqarish
jarayonlarid
an 
tashkil
topgan
menejment
funktsiyasid
ir.
menejment
funktsiyasi
bo`lib,
maqsadga
erishishning
al’ternativ
variantlarini
baholash va
optimallashtir
ish, 
eng
samarali reja
variantini
tanlash
bo`yicha
kompleks
ishlar
bajariladi
menejment
funktsiyasi
bo`lib, 
eng
samarali reja
variantini
tanlash
bo`yicha
kompleks
ishlar
bajariladi
11. Tashkil etish
rejani
amalga
oshirish
bo`yicha
kompleks
boshqaruv
va
ishlab chiqarish
jarayonlaridan
tashkil
topgan
menejment
funktsiyasidir.
rejani amalga
oshirish
bo`yicha
kompleks
boshqaruv va
ishlab
chiqarish
jarayonlarida
n
tashkil
topgan
menejment
funktsiyasidi
r.
menejment
funktsiyasi
bo`lib,
maqsadga
erishishning
al’ternativ
variantlarini
baholash va
optimallashtir
ish, 
eng
samarali reja
variantini
tanlash
bo`yicha
kompleks
ishlar
bajariladi
menejment
funktsiyasi
bo`lib, 
eng
samarali reja
variantini
tanlash
bo`yicha
kompleks
ishlar
bajariladi
12. Ishlab chiqarish jarayoni
qanday turlar bo`linadi?
Asosiy,
yordamchi 
va
xizmat
ko`rsatuvchi
Asosiy 
va
yordamchi
Asosiy 
va
xizmat
ko`rsatuvchi,
Asosiy 
va
nazorat
13. Innovatsion menejmentda
nazoratning 
funktsiyasi
nimadat iborat?
– bu menejment
funktsiyasi
bo`lib
,
unda
reja,
dastur
,
yozma
va
og’zaki
topshiriqlarni
boshqaruv
qarorlarini
.–
bu
menejment
funktsiyasi
boshqaruv
qarorlarini
amalga
oshirish
bo`yicha
hujjatlarnin
bu
menejment
funktsiyasi
bo`lib, unda
menejment
tizimining
har 
qanday
resurslarning
qayd 
etib
Bu
menejment
funktsiyasi
bo`lib , unda
reja bo`yicha
hujjatlarning
bajarishini
ta`minlaydi .

---

415
amalga oshirish
bo`yicha
hujjatlarning
bajarishini
ta`minlaydi
g bajarishini
ta`minlaydi
boriladi.
14. Innovatsion
menejmentning ma`muriy
metodlari 
nimaga
asoslanadi?
Davlat 
va
hududning
qonunchilik
aktlari , firma va
yuqori
tashkilotning
normativ
–
direktiv 
va
uslubiy
hujjatlar,reja,
dastur, 
loyiha,
topshiriq, 
va
operativ
boshqaruv
tizimiga
Davlat 
va
hududning
qonunchilik
aktlari
tizimiga;
Davlat 
va
hududning
qonunchilik
aktlari
tizimiga;Firm
a va yuqori
tashkilotning
normativ
–
direktiv 
va
uslubiy
hujjatlar
tizimiga;
Reja, dastur,
loyiha,
topshiriq,
tizimiga;Oper
ativ
boshqaruv
tizimiga
15. Kiritiladigan
o`zgarishlarning
chuqurligi 
jihatidan
quyidagilarga bo`linadi:
radikal (tubdan
o`zgartiradigan);
takomillashtiruv
chi
va
modifikatsion
takomillasht
iruvchi
va
modifikatsi
on
radikal
(tubdan
o`zgartiradig
an) 
va
modifikatsion
radikal
(tubdan
o`zgartiradig
an);
takomillashtir
uvchi
16. Boshqaruv qarorlari –
bu prognozlash,
rejalashtirish,
optimallashtirish
, 
iqtisodiy
asoslash
natijasida
menejment
tizimi
maqsadiga
erishish 
uchun
bir 
qator
variantlardan
muqobilini
tanlashdir
bu iqtisodiy
asoslash
natijasida
menejment
tizimi
maqsadiga
erishish
uchun 
bir
qator
variantlarda
n
muqobilini
tanlashdir
bu
prognozlash,
rejalashtirish,
optimallashtir
ish natijasida
menejment
tizimi
maqsadiga
erishish
uchun 
bir
qator
variantlardan
muqobilini
tanlashdir
bu
prognozlash,
menejment
tizimi
maqsadiga
erishish
uchun 
bir
qator
variantlardan
muqobilini
tanlashdir
17. Boshqarish 
qarorlari
ko`rinish shakli bo`yicha
qanday turlarga bo`linadi?
reja, 
dastur,
buyruq, qaror
dastur,
buyruq,
qaror
dastur,
yozma 
va
og’zaki
buyruq, qaror
dastur,
yozma 
va
og’zaki
buyruq,
qaror, farmon
18. Boshqarish 
qarorlari
berilish 
usuli
bo`yicha
qanday turlarga bo`linadi?
og’zaki, yozma,
elektronli
yozma,
elektronli
chizma
og’zaki,
elektronli,
chizma
og’zaki,
yozma,
19. Innovatsion bozor uchun
yangiligi 
bo’yicha
innovatsiyalarning
bo’linishi qaysi variantda
jahonda tarmoq
uchun 
yangi,
mamlakatda
tarmoq 
uchun
jahonda
tarmoq
uchun
yangi,
jahonda
tarmoq uchun
yangi, tarmoq
uchun yangi,
rivojlangan
mamlakatlar
tarmog’i
uchun yangi,

---

416
to’g’ri ko’rsatilgan?
yangi, 
alohida
korxona uchun
yangi.
mamlakatda
tarmoq
uchun
yangi,
alohida
hudud
uchun
yangi.
alohida
korxona
uchun yangi.
mamlakatda
tarmoq uchun
yangi,
alohida
korxona
uchun yangi.
20. Davlat innovatsion siyosati
qanday 
bosqichlardan
iborat?
Innovatsion
faoliyatni
rivojlantirishnin
g
ilmiy
asoslangan
kontseptsiyasini
ishlab
chiqish;Innovats
iyani
davlat
tomonidan
qo`llab
quvvatlashning
asosiy
yo`nalishlarini
aniqlash;Innovat
sion
faoliyatni
faollashtirish
bo`yicha
qo`yilgan
maqsadga
erishishga
amaliy
ta`sir
ko`rsatish.
Innovatsiya
ni
davlat
tomonidan
qo`llab
quvvatlashn
ing
asosiy
yo`nalishlar
ini
aniqlash;Inn
ovatsion
faoliyatni
faollashtiris
h
bo`yicha
qo`yilgan
maqsadga
erishishga
amaliy
ta`sir
ko`rsatish.
Innovatsion
faoliyatni
rivojlantirish
ning
ilmiy
asoslangan
kontseptsiyas
ini
ishlab
chiqish;Innov
atsion
faoliyatni
faollashtirish
bo`yicha
qo`yilgan
maqsadga
erishishga
amaliy ta`sir
ko`rsatish.
Innovatsion
faoliyatni
rivojlantirish
ning
ilmiy
asoslangan
kontseptsiyas
ini
ishlab
chiqish;Innov
atsiyani
davlat
tomonidan
qo`llab
quvvatlashni
ng
asosiy
yo`nalishlarin
i aniqlash;
21. Innovatsion 
siyosatning
qanday turlari mavjud?
Taktik 
va
strategik
Operativ va
taktik,
Strategik va
joriy,
Joriy,
strategik 
va
operativ
22. Fanda 
etakchilikka
intilayotgan mamlakatlar,
ilmiy-ishlab 
chiqarish
bosqichlarining 
barcha
bo`g’inlarini qamrab olgan
yirik masshtabli maqsadli
loyihalar amalga oshiriladi
va 
bu 
erda 
mudofaa
sektorining 
ilmiy-
innovatsion ulushi juda
katta 
mamlakatlarga
qaysilar kiradi?
AQSH, Angliya,
Frantsiya
AQSH,
Angliya,
Rossiya,
XXR
AQSH,
Angliya,
Ispaniya
AQSH,
Angliya,
YAponiya
23.
Al’ternativ 
qiymatni
hisoblashdan 
asosiy
maqsad nima?
Foydani
aniqlash.
Resurslarnin
g 
ma`lum
miqdoridan
ma`lum 
bir
yo’nalishda
foydalanib,
Xarajatlarni
hisoblash.
Rentabellikni
xisoblash.

---

417
boshqa
al’ternativ
usullardan
ko’proq
foyda olishga
erishilishidir.
24.
Tadqiqot 
loyihalarin
bajarishda ish xaqi va
undan ajratmalar bilan,
materiallar
va 
jihozlar
sotib 
olish, 
xizmat
safarlari, 
boshqa
tashkilotlar 
xizmatini
to’lash 
bilan 
bog’liq
xarajatlar 
qanday
nomlanadi?
Joriy.
Kapital.
Bevosita.
Bilvosita.
25.
Tadqiqot 
loyihalarin
bajarishda 
loyihani
bajarish 
uchun 
sharoit
yaratishga 
sarflanadigan
xarajatlar 
qanday
nomlanadi?
Kapital
Bevosita
Bilvosita.
Joriy.
26. Innovatsion 
jarayonning
uch shakli qaysi variantda
to’g’ri ko’rsatilgan:
oddiy tashkilot
ichidagi, oddiy
tashkilotlararo,
kengaytirilgan
oddiy
tashkilot
ichidagi,
oddiy
tashkilotlara
ro,
tumanlararo
oddiy viloyat
ichidagi, oddiy
tashkilotlararo,
kengaytirilgan
oddiy tuman
ichidagi, oddiy
tashkilotlararo,
kengaytirilgan
27. Innovatsion bozor uchun
yangiligi 
bo’yicha
innovatsiyalarning
bo’linishi qaysi variantda
to’g’ri ko’rsatilgan?
jahonda tarmoq
uchun 
yangi,
mamlakatda
tarmoq 
uchun
yangi, 
alohida
korxona uchun
yangi.
jahonda
tarmoq
uchun
yangi,
mamlakatda
tarmoq
uchun
yangi,
alohida
hudud
uchun
yangi.
jahonda
tarmoq uchun
yangi, tarmoq
uchun yangi,
alohida
korxona
uchun yangi.
rivojlangan
mamlakatlar
tarmog’i
uchun yangi,
mamlakatda
tarmoq uchun
yangi,
alohida
korxona
uchun yangi.
28. AKSHda 
innovatsion
faoliyatni 
boshqaruvchi
davlat organlar
qatoriga
quyidagilar 
kiradi.
Noto’g’risini ko’rsating?
Ijtimoiy
rivojlantirishnin
g milliy instituti
Amerika
ilmiy fondi (
fundemental
tadqiqotlarni
boshqaradi;
Amerika
ilmiy
kengashi
(sanoat,
universiteti
Milliy kosmik
agentligi.(NAS
29.
Innovatsion strategiyaning
turlari
qaysi 
variantda
to’g’ri ko’rsatilgan?
hujum, himoya
va integratsiya.
hujum,
himoya va
patentli.
hujum,
himoya 
va
immitatsion
hujum,
himoya 
va
rejali.
30. _________-
bu
yangiliklarni 
birinchi
marta
o’zlashtirmayotgan
immitatsion
strategiyasi
hujum
strategiyasi,
himoya
strategiyasi
rejali
strategiya

---

418
firmalar 
tomonidan
qo’llaniladi.
31. Har bir loyiha quyidagi
zarur 
elementlarni
o’z
ichiga 
olishi 
kerak.
Noto’g’ri 
variantni
ko’rsating.
bajaruvchilar
ma`lumoti;
aniq
nomlanishi;
qisqa
anatatsiya
(ish 
xaqida
qisqacha
ma`lumot;
bajarish
muddatlari;
32. Ilmiy-texnik tashkilotlarni
qandayyy 
shakllarda
bo`lishi mumkin?
Ilmiy-tadqiqot
institutlari
(ITI);Konstrukto
rlik 
byurolari
(KB); 
Loyiha-
texnologik
institutlari
(LTI);Loyiha-
konstruktorlik
institutlari
(LKI);Davlat
loyiha
institutlari
(DLI).
Ilmiy-
tadqiqot
institutlari
(ITI);Konstr
uktorlik
byurolari
(KB);
Loyiha-
texnologik
institutlari
(LTI);Loyiha
konstruk-
torlik
institutlari
(LKI); Davlat
loyiha
institutlari
(DLI).
Ilmiy-
tadqiqot
institutlari
(ITI);Loyiha-
konstruktorli
k institutlari
(LKI);Davlat
loyiha
institutlari
(DLI).
33. Printsipial yangi turdagi
mahsulot ishlanmasi va
ularning 
tajriba
o`zlashtirilishi 
kaysi
institutnig asosiy vazifasi
hisoblanadi?
Ilmiy-ishlab
chiqarish
birlashmalari
(IIB)
Ilmiy-
tadqiqot
tashkilotlari
(ITT)
Ilmiy-
tadqiqot
institutlari
(ITI)
Loyiha-
konstruktorli
k 
instituti
(LKI)
34. Texnoparklar 
dastlab
qachon 
va 
qaysi
davlatlatda paydo bo`lgan?
1950 
yillarda
Stenford
universitetida
(AQSH)
1975
yillarda
Garvard
universitetid
a (AQSH)
1985 yillarda
Moskva
universitetida
(Rossiya)
1950 yillarda
Grinvich
universitetida
(Angliya)
35. Texnoparklarning qanday
turlari mavjud?
ilmiy,
texnologik,
biznes-
inkubatorlar,
texnopolislar.
amaliy,
texnologik,
biznes-
inkubatorlar
texnopolislar
Ilmiy 
va
amaliy,
biznes-
inkubatorlar,
texnopolislar.
Ilmiy,
texnologik,
biznes-
inkubatorlar.
36. Texnopolisg’ bu
-alohida
rivojlangan
infratuzilmali va
katta bo`lmagan
shahar 
hayot
faoliyatini
ta`minlash
negizida tashkil
etilgan 
ilmiy-
ishlab chiqarish
majmuidan
iborat
-alohida
rivojlangan
infratuzilma
li 
ilmiy-
ishlab
chiqarish
majmuidan
iborat
alohida
rivojlangan
infratuzilmali
va 
katta
bo`lmagan
shahar hayot
faoliyatini
ta`minlash
negizida
tashkil
etilgan shaxar
alohida
rivojlangan
infratuzilmali
negizida
tashkil
etilgan ilmiy-
ishlab
chiqarish
majmuidan
iborat
37. Innovatsiyalarning
samaradorligiga 
(tijorat
muvaffaqiyatlari)ga ko`p
Bozorga 
qarab
ish
tutish;Innovatsio
Ijodiy
fikrlar
manbai;Tas
YAngi
kiritmalarga
qarshilik
Bozorga
qarab 
ish
tutish;Innovat

---

419
qaysi omillar ta`sir qiladi?
n 
loyihalarni
tanlab olish va
baholash
samarali
sistemasi;Loyiha
larni 
samarali
boshqarish 
va
nazorat
qilish;Ijodiy
fikrlar
manbai;Tashkilo
tning 
yangi
kiritmalarga
adaptatsiyalanis
hi,
ta`sirchanligi;Y
Angi
kiritmalarga
qarshilik
(guruhli,
individual).
hkilotning
yangi
kiritmalarga
adaptatsiyal
anishi,
ta`sirchanlig
i;YAngi
kiritmalarga
qarshilik
(guruhli,
individual).
(guruhli,
individual).
sion
loyihalarni
tanlab 
olish
va baholash
samarali
sistemasi;Loy
ihalarni
samarali
boshqarish va
nazorat
qilish;
38. Ilmiy-texnik 
tashkilotlar
personali 
qanday
guruhlarga bo`linadi?
ilmiy
xizmatchilar,
ilmiy-texnik
personal, ilmiy-
yordamchi
personal,
ma`muriy-
xo`jalik
personali, ishlab
chiqarish
personali
ilmiy
xizmatchilar
, 
ilmiy-
texnik
personal,
ilmiy-
yordamchi
personal,
ilmiy
xizmatchilar,
ilmiy-texnik
personal,
ilmiy-
yordamchi
personal,
ishlab
chiqarish
personali
ilmiy
xizmatchilar,
ma`muriy-
xo`jalik
personali,
ishlab
chiqarish
personali
39. Innovatsion strategiyaning
qanday turlar mavjud?
Hujumkor,
mudofaa, oraliq
himoyalanis
h, 
oraliq,
qamrab
oluvchi,
imitatsion,
qaroqchilik
Hujumkor,
himoyalanish
, 
oraliq,
qamrab
olmaydigan,
imitatsion,
Hujumkor,
himoyalanish
, 
oraliq,
qamrab
oluvchi,
imitatsion,
40. Hujumkor 
innovatsion
strategiyanima
bilan
xarakterlanadi?
tavakkalchilik
va
samaradorliknin
g yuqori darajasi
bilan
tavsiflanadi.
past
tavakalchili
k darajasi,
etarlicha
yuqori
texnik
ishlanmalar
va ma`lum
egallagan
bozor qismi
bilan
tavsiflanadi
zaif tomonlari
va
korxonalarnin
g 
kuchli
tomonlaridan
foydalanish,
shuningdek
raqobatchilar
bilan 
to`g’ri
konfrontatsiya
yo`qligi bilan
tavsiflanadi
strategiya
(litsenziyalash
) 
boshqa
tashkilotlar
tomonidan
bajarilgan
innovatsiya
ishanmalardan
foydalanishni
ko`zda tutadi.
41. Mudofaa 
innovatsion
strategiyanima
bilan
past
tavakalchilik
korxonalarni
ng 
kuchli
strategiya
(litsenziyalash
tavakkalchili
k 
va

---

420
xarakterlanadi?
darajasi,
etarlicha yuqori
texnik
ishlanmalar 
va
ma`lum
egallagan bozor
qismi 
bilan
tavsiflanadi
tomonlaridan
foydalanish,
shuningdek
raqobatchilar
bilan to`g’ri
konfrontatsiy
a 
yo`qligi
bilan
tavsiflanadi
) 
boshqa
tashkilotlar
tomonidan
bajarilgan
innovatsiya
ishanmalardan
foydalanishni
ko`zda tutadi.
samaradorlik
ning 
yuqori
darajasi bilan
tavsiflanadi.
42. Oraliq 
innovatsion
strategiyanima
bilan
xarakterlanadi?
strategiya
raqobatchilar
zaif 
tomonlari
va
korxonalarning
kuchli
tomonlaridan
foydalanish,
shuningdek
raqobatchilar
bilan 
to`g’ri
konfrontatsiya
yo`qligi 
bilan
tavsiflanadi
past
tavakalchilik
darajasi,
etarlicha
yuqori texnik
ishlanmalar
va 
ma`lum
egallagan
bozor qismi
bilan
tavsiflanadi
strategiya
(litsenziyalash
) 
boshqa
tashkilotlar
tomonidan
bajarilgan
innovatsiya
ishanmalardan
foydalanishni
ko`zda tutadi.
tavakkalchilik
va
samaradorlikni
ng 
yuqori
darajasi bilan
tavsiflanadi.
43. Innovatsion
rejalashtirishning maqsadi
nima?
foyda 
o`sishi,
mahsulot
assortimentini
kengaytirish,
yangi bozorlarga
chiqish 
kabi
oxirgi natijalarga
qaratilgan
maqsadlarni
tanlash
jarayonidir.
foyda o`sishi,
yangi
bozorlarga
chiqish kabi
oxirgi
natijalarga
qaratilgan
maqsadlarni
tanlash
jarayonidir.
foyda o`sishi,
mahsulot
assortimentini
kengaytirish,
kabi 
oxirgi
natijalarga
qaratilgan
maqsadlarni
tanlash
jarayonidir.
foyda o`sishi,
mahsulot
assortimentini
kengaytirish,
yangi
bozorlarga
chiqish 
kabi
maqsadlarni
tanlash
jarayonidir.
44. .Qaysi 
tahlilda 
qo’shni
davlatlar bilan tuzilgan
xalqaro shartnomalar tahlil
qilinadi?
ekologik tahlil
Institutsiona
l tahlil.
Ijtimoiy
tahlil.
moliyaviy
tahlil.
45. . 
______________
tushunchasiga uni ishlab
chiqarish 
va 
amalga
oshirish bosqichlari kiradi
Loyiha davri
Loyiha
tsikli
Loyiha
davomiyligi.
Loyiha vaqti.
46.
Loyiha davrining
qaysi
bosqichida 
turli
variantlardan 
eng
samaradorligi 
tanlash
amalga oshiriladi?;
Loyihani ishlab
chiqarish.
vazifalarni
aniqlash
Loyihani
amalga
oshirish.
ekspertiza.
47. Evropa ittifoqida
innovatsion siyosatning
asosiy yo’nalishlariga
quyidagi kirmaydi?
dastgohlarning
amortizatsiyasin
i
sekinlashtiruvch
i
sistemadan
ITTKI
imtiyozli
soliqqa
tortish;
kichik
ilmtalab
biznesni
rag’batlantiris
h;
yagona
antimonopol
qonunchilikni
ishlab
chiqarish:

---

421
foydalanish;
48.
Innovatsion strategiyaning
turlari
qaysi 
variantda
to’g’ri ko’rsatilgan?
hujum, himoya
va integratsiya.
hujum,
himoya va
patentli.
hujum,
himoya 
va
immitatsion
hujum,
himoya 
va
rejali.
49. Innovatsion
menejmentning 
asosiy
yunalishlarini 
aytib
bering?
yangi ixtirolarni
innovatsion
proektlar orqali
ishlab
chiqarishga jalb
etish;
iqtisodiyotd
a 
sodir
bulayotgan
xar 
bir
uzgarishga
axamiyat
bilan
qarash;
yuqori
organlar
maslaxatini
kutmasdan
uzi 
quygan
maqsadlarga
erishish
qarorlarni
qabul qilish
va 
va
ijrochilarga
etqazish
50. Quyidagi 
aytilgan
innovatsion
menejmentning
formilarining qaysi biri
kuproq qullaniladi?
innovatsion
loyixalar, biznes
rejalar;
xujjatlar
tuplami;
biznes
–
rejalar, 
rejali
kursatkichlar;
kurgazmalar,
tasvirlar 
(
slaydlar);
51. Innovatsion 
loyixaning
samaradorligi 
nimadan
iborat ?
yangiliklarni
ishlab
chiqarishga joriy
etishdan tushgan
foydadan;
korxonanin
g 
umumiy
rivojlanishi
dan;
rejalar
tuplamidan
logan
foydadan;
ishlab
chiqarishdan
xajmlarini
usishdan
olgan
samaradan;
52. Innovatsion 
loyixaning
al’ternativ varianti nima ?
metodik
tomondan
strategik 
va
taktik
rejalashtirish
asosida
al’ternativ
loyixani topish;
menejmentn
ing
strategiya
va taktikasi;
davlat
miqiyosida
rejalashtirish
jarayoni;
strategik
rejalashtirish
asosida
loyixalarni
amaliyotga
joriy etish ;
53. Investitsiyalarni 
moliya
tomonidan quvvatlashning
negizi nima?
ichki va tashki
manbaylarning
yigindisi;
respublikani
ng iqtisodiy
manba`lari;
chet 
el
investitsiyala
ri
chet 
el
investitsiyala
ri 
bilan
maxaliy
imkoniyatlar
dan 
tula
foydalanish
54. Innovatsion 
loyixaning
al’ternativ 
variantini
aniqlash nimaga tayanadi?
innovatsion
menejmentning
strategiya 
va
taktikasiga;
innovatsion
loyixani
tuzishning
metodika va
programmas
iga;
al’ternativani
aniqlashga;
xamma
yuqor
aytilgan
omillarga;
55. Innovatsion 
menejment
fani xaqida tushuncha?
ilmu fan asosida
yangiliklarni
ishlab chiqish;
ishlab
chiqarishni
boshqarish;
davlatning
asosiy
faoliyati;
boshqarish
xaqida fan;
56. Xozirgi 
sharoitda
innovatsion menejmentni
urganish zarurati ?
bu 
rivojlangan
bozor
iqtisodiyotining
utish davrining
talablaridan biri;
bu 
bozor
iqtisodiyoti
ning asosiy
sharti;
bu 
xalq
xujaligida
tadbirkor,
uddaburon va
ish bilarmon
bu 
bozor
iqtisodiyoti
sharoitida
davrning
tabiiy xoldagi

---

422
boshqaruvchi
larning
etishmasligi;
zarurati;
57. Innovatsion 
menejment
qarorlariga 
quyiladigan
asosiy talablar?
innovatsion
loyixalarni
xozirgi 
zamon
talablariga mos
kelishi;
javobgarlik
ni xis etish;
ijro
etuvchini
uning
loyixasini
ishlab
chiqarishga
jalb etish;
kadrlar
maqsadini
aniqlash;
58. Reindustrializatsiyalash
usuli nima?
ishlab
chiqarishni
qaytadan tuzish,
korxonani
xususiy
mulkchilikd
an 
davlat
mulkchiliki
ga utish;
xususiy
tadbirkolikni
rivojlantirish;
fan 
texnika
asosidaiqtiso
diy
boshqaruvni
tashkil etish;
59. Qaysi chet el investitsiya
formalari 
innovatsion
menejmentda qullaniladi?
chet 
el
texnologiyalar
orqali;
moliyaviy
quyilmalar;
tugri
investitsiyalar;
pul
mablaglari
orqali;
60. Innovatsion 
madaniyat
deyilganda 
nimani
tushunasiz ?
innovatsion
menejmentning
tashkil etishning
asosiy
ta`minlovchi
talab;
menejmentni
ng bir usuli;
menejmentga
xos 
bulgan
omil;
menejment
funktsiyasi;
61. Innovatsion 
loyixalarni
tuzish nimalardan iborat ?
innovatsion
loyixalarni
tashkil etishning
samaradorligini
aniqlashdan;
tajriba–
konstruktorli
k
faoliyatidan;
texnologik
ishlamalardan;
ilmiy izlanish;
62. Innovatsion
menejmentning 
qaysi
funktsiyasi 
to`g`ri
ko`rsatilgan?
rejalashtirish;
moddiy 
va
ma`naviy
ragbatlantiris
h;
raxbatlantirish
va 
nazorat
etish;
boshqarish
usullarini
doimiy
ravishda
rivojlantirish
borish.
63. Innovatsion 
boshqarish
tashabbuskorligining
asosiy yunalishini aytib
bering?
kompetentlik
aniq, kelajakni
uylab, tezkorlik
bilan 
olib
borish;
iqtisodiyotda
sodir
bulayotgan
xar 
bir
uzgarishga
axamiyat
bilan qarash;
yuqori
organlarni
maslaxatini
kutmasdan uzi
kupgina
masalalarni
xal 
kilishga
intilish;
qarorlarni
qabul qilish
va
ijrochilarga
etkazish.
64. Innovatsion qaror qabul
qilishning asosiy qoidalari
nimalardan iborat ?
moddiy 
va
ma`naviy
ragbatlantirishni
(sistemasini)
yulga quyish;
ijrochilarni
tugri
tayinlash;
qaror 
qabul
qilishning
mustaqilligi;
ijro etuvchida
tashabbuskorl
ikni
rivojlantirish.
65. Xorijiy korporatsiyalarda
innovatsion menejmentga
ajratilgan xarajatlar nima
tajriba-
konstruktorlik
va 
fan-texnika
texnik
xarajatlar;
reklama
xarajatlari;
tugri
xarajatlar;

---

423
deb nomlanadi ?
xarajatlari;
66. Innovatsion 
menejment
rivojlanishing 
qaysi
omillarini bilasiz ?
yangi 
maxsulot
yaratuvchilarni
maxsulot iste`mol
etuvchilarga
qarab tayanish;
kompaniyani
ng 
yuqor
boshqaruv
pogonasi
tomonidan
erdam
berish;
boshqaruvning
ichki
tuzilishiga
tanish;
odamlarni
yangi
maxsulot
yaratish
jarayonida bir
birlari 
bilan
psixologik
aloqalar orqali
boglash;
67. Innovatsion 
menejment
qarorlarining 
belgilarini
ayting?
qarorning 
bir
qancha 
variant
turlarini tanlash
mumkinligi;
qarorning
uz
vaqtidaligi;
qarorni
bajarishning
aniq vaqti;
qaror 
qabul
qilishni
bajarilish
tizimining
yaratilishi.
68. Innovatsion 
menejment
samaradorligi qay darajada
aniqlanadi?
korxona
darajasida
iste`molchi
va 
tovar
ishlab
chiqaruvchi
eksport va
import
tashkiloti;
xalq xujaligi
uchun
maxsulot
ishlab
chiqaruvchila
r darajasida
davlat 
va
xalqaro;
69. Konsul’tatsiya
va
taxlil
etuvchi maxsus guruxlar
turkumiga kimlar kiradi ?
ilmiy xodimlar;
menejerlar;
firma egalari;
funktsional
bulimlar
menejerlari;
70. Venchur 
bulinmalar
qaerda tuziladi ?
yirik firmalarda
urta
firmalarda;
kichik va urta
firmalarda;
kichik
firmalarda;
71. Xorijiy 
innovatsion
menejment qaysi davrda
vujudga kelgan?
bozor
iqtisodiyoti
sharoitida
monopolisti
k
kapitalistik
davrida
sotsializm
davrida
50- yillarning
boshida
72. ITTKI (ilmiy-tadqiqot va
tajriba
–
konstruktorlik
ishlari
bulinmalari
vazifalari nima ?
yangi goyalarni,
ixtirolarni ishlab
chiqarishga
kiritish;
yangi
ixtirolar
yaratish;
yaxshi
boshqaruv
goyalarini
vujudga
keltirish;
yangi
texnologiyala
r topish;
73. Sizningcha 
buyurtmachi
bilan korxona urtasidagi
munosabat 
nimalarga
bogliq?
talab va taklif
rejalashtiris
h metodi
instruktsiya
kursatmaning
talabi
iste`molchini
ng tashabbusi
va maxsulot
sifati
74. Rivojlanish 
markazlari
nima?
ilmiy yangiliklar
yaratish
markazi;
ilmiy
tadqiqotlar
markazi;
innovatsion
boshqaruvning
yangi formasi;
yangiliklarni
ishlab
chiqarishga
moslashtirish
markazi;
75. Innovatsion
menejmentning 
sistema
sifatida asosiy belgilari?
markaziy
xizmat, 
yangi
maxsulotlar
bulimi yaratib,
innovatsion
faoliyatni
koordinatsiya
oliy
boshqaruv
buginida
–
sovetlar,
qumitalar
yoki ishchi
guruxlar;
maqsadli
proektlashtiri
sh 
guruxlar
va markazlar
yaratish;
ishlab
chiqarish
bulinmalarida
ITTKI
laboratoriyala
r yaratish;

---

424
etish;
76. Innovatorlar 
tadqiqot
faoliyatini usishga kuproq
nima ta`sir qiladi?
mexnatni 
tugri
tashkil etish
ish xaqqi
mexnat
sharoitini
yaxshilash
korxonalarni
xususiylashtir
ish
77. Innovatorlarni 
ishga
yangicha 
munosabatda
bulishiga 
nima 
kuproq
ta`sir qiladi?
yangi
qonunlarning
chiqishi.
ishlab
chiqarish
estetikasi
korxonalarni
davlat
tassarufidan
chiqarish
yangi
texnikani
qullash
78. Innovatsiyalarni
boshqarishning 
etakchi
printsiplarini aytib bering?
ilmiylik;
moddiy va
ma`naviy
ragbatlantiri
sh;
demokratik-
tsentralizm;
boshqarish
usullarini
doimiy
ravishda
rivojlantirish
borish.
79. Innovatsion 
menejment
qarorlarini moxiyati
Ishlab chiqilgan
bir 
necha
variantdan
maqbulini
tanlash;
qarorning
belgilangan
muddatda
bajarilishi;
bajarilish
muddati
aniqligi;
qarorlar
bajarilishini
nazorat
qilish.
80. Innovatsion 
boshqarish
qarorlarini
qabul
qilishning 
eng 
asosiy
qoidasi nimadan iborat
qaror 
qabul
qilishning
mustaqilligi;
ijrochilarni
tugri
tayinlash;
moddiy 
va
ma`naviy
ragbatlantiris
hni
(sistemasini)
yulga quyish;
ijro etuvchida
tashabbuskorl
ikni
rivojlantirish.
81. Boshqaruv 
xodimlari
tasnifini 
ular 
oldidagi
masadlariga qarab necha
printsipga bulish mumkin
funktsional,
texnologik,
ma`muriy -
xuquqiy
printsip,
funktsional
printsip
kollegiyachilik
, tashkil etish
yakkaboshchil
ik.
demokratik.
82. Qaysi sabablar innovatsion
menejmentning
samaradorligining
pasayishiga olib keladi?
texnik
qiynchiliklar,
marketing
izlanishlarning
chuqurlashuvini
ng pasayishi;
iqtisodiy
inqiroz,
marketing
izlanishlarni
ng
chuqurlashu
vining
pasayishi;
iqtisodiy
inqiroz,
texnik
qiyinchiliklar
;
yangi
texnologiyala
rga
extiyojning
yo`qligi;
83. Innovatsion 
faoliyatni
soliq 
tizimi 
orqali
rag`batlantirishning qaysi
usullarini bilasiz?
soliq 
solish
buyicha
imtiyozlar
berish;
usullar yuq;
davlat
tomonidan
innovatsion
faoliyatni
rag`batlantirish;
soliqlar
stavkalarini
oshirish;
84. Innovatsiya va raqobatning
bir birlariga ta`siri bormi?
raqobat
rivojlanishi
innovatsion
jaraenga 
tugri
ta`sir kursatadi.
innovatsiya
va raqobat
bir 
biriga
ta`sir
kursatmaydi
;
inovatsiya
raqobatga
nisbiy ta`sir
kursatadi;
bor;
85. Boshqarishning
funktsional 
sohalari
mehnatni 
qanday
Gorizontal.
Bo`limlararo. Vazifaviy.
Vertikal.

---

425
taqsimlash natijasida hosil
bo`ladi?
86. Avtokratik 
rahbarlik
uslubining 
asosiy
jihatlaridan 
birini
ko`rsating
Buyruq
chiqarish, qaror
qabul 
qilish,
xodimlarga jazo
berish 
yoki
rag’batlantirishd
a jamoa fikrini
hisobga
olmaydi.
O`z
zimmasiga
mas`uliyat
olishni
yoqtirmaydi
.
Boshqarish
funktsiyalarin
i jamoa fikri
bilan
hisoblashib
amalga
oshiradi.
Buyruq
berish 
yo`li
bilan 
emas,
balki
ishontirish
uslubida ish
tutadi.
87. Liberal 
rahbarlik
uslubining 
asosiy
jihatlaridan 
birini
ko`rsating
Buyruq 
berish
yo`li bilan emas,
balki ishontirish
uslubida 
ish
tutadi.
Buyruq
chiqarish,
qaror qabul
qilish,
xodimlarga
jazo berish
yoki
rag’batlantir
ishda jamoa
fikrini
hisobga
olmaydi.
Boshqarish
funktsiyalarin
i jamoa fikri
bilan
hisoblashib
amalga
oshiradi.
O`z
zimmasiga
mas`uliyat
olishni
yoqtirmaydi.
88. Firma 
rejasini 
ishlab
chiqish va uni amalga
oshirish 
bilan 
qaysi
pog’ona 
menejerlari
shug’ullanadi?
Yuqori pog’ona
menejerlari.
Firma
menejerlari.
O`rta
pog’ona
menejerlari.
Quyi pog’ona
menejerlari.
89. ... - lotincha so`z bo`lib,
narsalar 
tarkibiy
qismlarining 
o`zaro
bog’liq 
ravishda
joylashishi, 
tuzilishini
bildiradi.
Struktura.
Bosqich.
Bo`g’in.
Ierarxiya.
90. Kommunikatsiya – bu
Ikki tomon faol
rol o`ynaydigan
axborot
almashinuv
jarayoni.
Axborotni
to`plash va
uzatish
jarayoni.
Axborotni
qabul 
qilish
jarayoni.
G’oyani
kodlashtirish
jarayoni.
91. Vertikal kommunikatsiya
Yuqoridan
pastga 
va
pastdan
yuqoriga
yo`nalgan
bo`ladi.
Kommunika
tsiya qaror
qabul qilish
asosi.
Ma`lumot
rahbarlarni
boshqarish
asosi.
Kommunikat
siya axborot
tizimini
tashkil etadi.
92. Gorizontal
kommunikatsiya
Bo`limlar
o`rtasida
axborot
almashinuvi
sanalib, 
vazifa
va harakatlarni
bir yo`nalishda
Norasmiy
tarzda
tarqalgan
aniq
axborot va
mish-
mishlar
Ma`lumot
rahbarlarni
boshqarish
asosi
hisoblanib,
guruh
harakatlari
Rahbar 
va
bo`ysunuvchi
orasidagi
axborot
almashinuvi
hisoblanib,
bo`ysunuvchi

---

426
muvofiqlashtiris
h uchun zarur
bo`ladi.
tarqaladigan
kanaldir.
samaradorligi
ni oshirishga
xizmat qiladi.
larga ularning
vazifasini,
kutilayotgan
natijalarni
tushuntirish
imkonini
beradi.
93. Norasmiy
kommunikatsiyalar
Norasmiy tarzda
tarqalgan 
aniq
axborot va mish-
mishlar
tarqaladigan
kanaldir.
Har qanday
yashirin
yo`l 
bilan
olingan aniq
axborot,
norasmiy
tarqalgan
aniq
axborot va
mish-
mishlar
tarqaladigan
kanaldir.
Har 
qanday
yashirin yo`l
bilan olingan
axborot,
norasmiy
tarqalgan
noaniq
axborot 
va
mish-mishlar
tarqaladigan
kanaldir.
Bo`limlar
o`rtasida
axborot
almashinuvi
vazifa 
va
harakatlarni
bir
yo`nalishda
muvofiqlashti
rish 
uchun
zarur bo`ladi.
94. Shaxslararo
kommunikatsiya
to`siqlaridan 
birini
ko`rsating
Anglab
olishdagi
to`siqlar.
Axborotlarn
ing 
buzib
etkazilishi.
Informatsion
yuklanish.
Qoniqarsiz
tashkilot
strukturasi.
95. Qaror 
qabul 
qilish
jarayonida 
menejer
rahbarning 
4 
rolini
bajaradi. Ulardan birini
ko`rsating.
Resurslarni
taqsimlovchi
mutaxassis.
Odamlar
bilan
kelishib
ishlovchi
mutaxassis.
O`z 
fikri
asosida
ishlovchi
tadbirkor.
Yangiliklar
asosida 
ish
olib boruvchi
tadbirkor.
96. Qabul 
qilingan 
qaror
qanday 
qilib 
yuridik
kuchga kiritiladi?
Reja, topshirik,
buyruk, farmon
va farmoyishlar
orqali.
Odamlar
bilan
kelishib
qabul
kilingan
qaror.
Davlat
tomonidan
ruyxatdan
utkazilib.
Qabul
qilingan
qaror
yangilikka
ega 
bo`lsa,
hamma
tomonidan
birdek qabul
qilinsa.
97. Faqat uning to`g’riligini
his etish asosida qilingan
tanlov, oltinchi tuyg’u deb
ataladigan 
qaror, 
bu
qanday 
qaror 
turi
hisoblanadi?
Intuitiv qaror.
Dasturlashti
rilgan qaror.
His-tuyg’u
asosida qabul
qilingan
qaror.
Konsensus
asosida qabul
qilingan
qaror.
98. Rejalashtirish – bu
Istiqbolni ijodiy
belgilash bo`lib,
unda 
faoliyat
maqsadlari, uni
amalga oshirish
uchun 
zarur
bo`lgan vositalar
aniqlanadi,
Harakatlarni
ng
uzluksizligini
ta`minlovchi
menejmentni
ng 
muhim
funktsiyasi.
Texnik,
iqtisodiy,
ijtimoiy 
va
shu 
kabi
boshqarish
tizimlarini
tashkil etish
Ish
natijalarini
miqdoriy va
sifat jihatdan
baholash va
hisobga
olishdir.

---

427
ma`lum
sharoitlarda eng
samarali
hisoblangan
uslublar 
ishlab
chiqiladi.
99. «Strategiya» 
so`zining
ma`nosi nima?
General san`ati.
Mehnat
taqsimoti.
Boshqaruv.
Resurslarni
boshqarish.
100. Strategik jarayonnig oxirgi
bosqichida nima qilinadi?
Natijalarga baho
beriladi va tahlil
qilinadi.
Tanlangan
strategiya
amalga
oshiriladi.
Erishilgan
natijalar tahlil
qilinadi.
Qisqa
muddatli
yo`llanma
shaklidagi
reja tuziladi.
101. Nazoratning 
asosiy
turlarini 
ketma-ketligini
ko`rsating.
Joriy, 
oraliq,
yakuniy.
Dastlabki,
joriy,
yakuniy.
Joriy, oraliq,
keyingi.
Dastlabki,
joriy, oraliq,
yakuniy.
102. Novatsiya nima?
qaysidir sohada
uning
samaradorligini
oshirishga
qaratilgan
fundamental,
amaliy
tadqiqotlarning,
ishlanmalar 
va
tajriba
ishlarining
rasmiylashtirilga
n natijasi
buyumlarni
ng,
texnologiyal
arning
yangi
turlarini
ishlab
chiqish,
yaratish va
tarqatish,
yangi
tashkiliy
shakllarni
va
boshqalarni
qo‘llashga
yo‘naltirilga
n 
ijodiy
faoliyatning
natijasi
salohiyatli
ilmiy
–
texnik
taraqqiyot
(ITT)ni
haqiqiy,
yangi
mahsulotlar
va
texnologiyala
rda ro‘yobga
chiqadiganga
aylanishi
sifatida talqin
qilishi
boshqarish
obektini
o‘zgartirish
maqsadida va
iqtisodiy,
ijtimoiy,
ekologik,
ilmiy-texnik
yoki boshqa
ko‘rinishdagi
samarani
olish 
uchun
yangilikni
tadbiq
etishning
yakuniy
natijasi
103. Innovatsiya ta’rifi qaysi
javobda xato?
qaysidir sohada
uning
samaradorligini
oshirishga
qaratilgan
fundamental,
amaliy
tadqiqotlarning,
ishlanmalar 
va
tajriba
ishlarining
rasmiylashtirilga
n natijasi
buyumlarni
ng,
texnologiyal
arning
yangi
turlarini
ishlab
chiqish,
yaratish va
tarqatish,
yangi
tashkiliy
shakllarni
va
boshqalarni
qo‘llashga
salohiyatli
ilmiy
–
texnik
taraqqiyot
(ITT)ni
haqiqiy,
yangi
mahsulotlar
va
texnologiyala
rda ro‘yobga
chiqadiganga
aylanishi
sifatida talqin
qilishi
boshqarish
obektini
o‘zgartirish
maqsadida va
iqtisodiy,
ijtimoiy,
ekologik,
ilmiy-texnik
yoki boshqa
ko‘rinishdagi
samarani
olish 
uchun
yangilikni
tadbiq
etishning
yakuniy

---

428
yo‘naltirilga
n 
ijodiy
faoliyatning
natijasi
natijasi
104. Innovatsion 
jarayonni
umumiy 
ko‘rinishda
zanjirga 
ko‘rinishida
yozish mumkin:
FT
–
AT
–
ITTKI – L – Q –
O‘- S ICH – M
– Sot
L – AT – I
– FT – Q –
O‘- S ICH –
M – Sot
FT – AT – I –
L – Q – O‘-
M –– S ICH -
Sot
FT – AT – I –
Q – L – O‘- S
ICH – M –
Sot
105. Innovatsion menejment
ta’rifi nimani tashkil etadi?
bu innovatsion
jarayonlar,
innovatsion
faoliyat, bu
faoliyat bilan
band bo‘lgan
tashkiliy
tuzilmalar va
ularning
xodimlarini
boshqarish
tamoyillari,
usullari va
shakllarning
majmuasini
korxona va
tashkilotlarn
ing bozor
iqtisodiyoti
sharoitida
yuz
beradigan
o‘zgarishlar
ga
moslashib
harakatlanis
hi uchun
muhim
ahamiyatga
ega bo‘lgan
innovatsiyal
ardan
foydalanilis
hining
boshqarish
tizimini
talabalarda
innovatsion
faoliyat
tajriblari,
yangiliklar,
ixtirolarni
boshqarish
xaqida
tushuncha
berishni
talabalarga
yangi xo‘jalik
sharoitida
yangiliklar
(innovatsiyal
arni)
boshqarish
aspektlari,
boshqaruv
tizimida
innovatsiyala
rni
prognozlash
va
rejalashtirish,
innovatsion
boshqaruvda
qarorlarni
ishlab chiqish
va tadbiq
etish usullari
106. Innovatsion menejment
fani predmeti nimani
tashkil kiladi?
korxona va
tashkilotlarning
bozor
iqtisodiyoti
sharoitida yuz
beradigan
o‘zgarishlarga
moslashib
harakatlanishi
uchun muhim
ahamiyatga ega
bo‘lgan
innovatsiyalarda
n
foydalanilishinin
g boshqarish
tizimini
bu
innovatsion
jarayonlar,
innovatsion
faoliyat, bu
faoliyat
bilan band
bo‘lgan
tashkiliy
tuzilmalar
va ularning
xodimlarini
boshqarish
tamoyillari,
usullari va
shakllarning
majmuasini
talabalarda
innovatsion
faoliyat
tajriblari,
yangiliklar,
ixtirolarni
boshqarish
xaqida
tushuncha
berishni
talabalarga
yangi xo‘jalik
sharoitida
yangiliklar
(innovatsiyal
arni)
boshqarish
aspektlari,
boshqaruv
tizimida
innovatsiyala
rni
prognozlash
va
rejalashtirish,
innovatsion
boshqaruvda
qarorlarni
ishlab chiqish
va tadbiq
etish usullari
107. Innovatsion menejment
fanini o‘qitishdan maqsad
talabalarda
innovatsion
korxona va
tashkilotlarn
bu
innovatsion
talabalarga
yangi xo‘jalik

---

429
nimani tashkil etadi?
faoliyat
tajriblari,
yangiliklar,
ixtirolarni
boshqarish
xaqida
tushuncha
berishni
ing bozor
iqtisodiyoti
sharoitida
yuz
beradigan
o‘zgarishlar
ga
moslashib
harakatlanis
hi uchun
muhim
ahamiyatga
ega bo‘lgan
innovatsiyal
ardan
foydalanilis
hining
boshqarish
tizimini
jarayonlar,
innovatsion
faoliyat, bu
faoliyat bilan
band bo‘lgan
tashkiliy
tuzilmalar va
ularning
xodimlarini
boshqarish
tamoyillari,
usullari va
shakllarning
majmuasini
sharoitida
yangiliklar
(innovatsiyal
arni)
boshqarish
aspektlari,
boshqaruv
tizimida
innovatsiyala
rni
prognozlash
va
rejalashtirish,
innovatsion
boshqaruvda
qarorlarni
ishlab chiqish
va tadbiq
etish usullari
108. Fanning vazifasi nimani
tashkil etadi?
talabalarga
yangi xo‘jalik
sharoitida
yangiliklar
(innovatsiyalarni
) boshqarish
aspektlari,
boshqaruv
tizimida
innovatsiyalarni
prognozlash va
rejalashtirish,
innovatsion
boshqaruvda
qarorlarni ishlab
chiqish va
tadbiq etish
korxona va
tashkilotlarn
ing bozor
iqtisodiyoti
sharoitida
yuz
beradigan
o‘zgarishlar
ga
moslashib
harakatlanis
hi uchun
muhim
ahamiyatga
ega bo‘lgan
innovatsiyal
ardan
foydalanilis
hining
boshqarish
tizimini
talabalarda
innovatsion
faoliyat
tajriblari,
yangiliklar,
ixtirolarni
boshqarish
xaqida
tushuncha
berishni
usullaribu
innovatsion
jarayonlar,
innovatsion
faoliyat, bu
faoliyat bilan
band bo‘lgan
tashkiliy
tuzilmalar va
ularning
xodimlarini
boshqarish
tamoyillari,
usullari va
shakllarning
majmuasini
109. Fraskati qo‘llanmasi
ilmiy tadqiqotlar
va ishlamalar
(ITTKI),
ularning tarkibi
va chegaralari,
hamda
tadqiqotlar va
ishlamalar bilan
band bo‘lgan
xodimlar sonini
o‘lchash
uslubiyoti
Texnologik
innovatsiyal
ar haqidagi
ma’lumotlar
ni to‘plash
uslubiyoti
Loyixalarni
ekspertiza
kilish
uslubiyoti
Gumanitar
sohadagi
innovatsiyalar
haqidagi
ma’lumotlarni
to‘plash
uslubiyoti

---

430
110. Oslo qo‘llanmasi
Texnologik
innovatsiyalar
haqidagi
ma’lumotlarni
to‘plash
uslubiyoti
ilmiy
tadqiqotlar
va
ishlamalar
(ITTKI),
ularning
tarkibi va
chegaralari,
hamda
tadqiqotlar
va
ishlamalar
bilan band
bo‘lgan
xodimlar
sonini
o‘lchash
uslubiyoti
Loyixalarni
ekspertiza
kilish
uslubiyoti
Gumanitar
sohadagi
innovatsiyalar
haqidagi
ma’lumotlarni
to‘plash
uslubiyoti
111. Beshta texnologik to‘lqin
ajratiladi.Birinchi to‘lqin
(1785-1835 gg.)
to‘qimachilik
sanoatidagi, suv
energiyasidan
foydalanish
bilan bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
bilan izohlanadi
bug‘
dvigateli
asosidagi
temir yo‘l
transportini
ng va
barcha
tarmoqlarda
gi mexanik
ishlab
chiqarish
bilan
bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
sanoat ishlab
chiqarishda
elektr
energiyasidan
foydalanish,
po‘lat
prokatdan
foydalanish
asosida og‘ir
mashinasozlik
va
elektrotexnika
sanoatining
rivojlanishi,
kimyo
sohasidagi
yangi ixtirolar
neft , neft
mahsulotlari,
gazdan
foydalanib
energetikaning
yanada
rivojlanishi,
aloqa
vositalari,
yangi sintetik
materiallar
112. Beshta texnologik to‘lqin
ajratiladi.Ikkinchi to‘lqin
(1830-1890 gg.)
to‘qimachilik
sanoatidagi, suv
energiyasidan
foydalanish
bilan bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
bilan izohlanadi
bug‘ dvigateli
asosidagi
temir yo‘l
transportining
va barcha
tarmoqlardagi
mexanik
ishlab
chiqarish
bilan bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
sanoat ishlab
chiqarishda
elektr
energiyasidan
foydalanish,
po‘lat
prokatdan
foydalanish
asosida og‘ir
mashinasozlik
va
elektrotexnika
sanoatining
rivojlanishi,
kimyo
sohasidagi
yangi ixtirolar
neft , neft
mahsulotlari,
gazdan
foydalanib
energetikaning
yanada
rivojlanishi,
aloqa vositalari,
yangi sintetik
materiallar

---

431
113. Beshta texnologik to‘lqin
ajratiladi.Uchinchi to‘lqin
(1880-1940 gg.)
to‘qimachilik
sanoatidagi, suv
energiyasidan
foydalanish
bilan bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
bilan izohlanadi
bug‘
dvigateli
asosidagi
temir yo‘l
transportini
ng va
barcha
tarmoqlarda
gi mexanik
ishlab
chiqarish
bilan
bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
sanoat ishlab
chiqarishda
elektr
energiyasidan
foydalanish,
po‘lat
prokatdan
foydalanish
asosida og‘ir
mashinasozlik
va
elektrotexnika
sanoatining
rivojlanishi,
kimyo
sohasidagi
yangi ixtirolar
neft , neft
mahsulotlari,
gazdan
foydalanib
energetikaning
yanada
rivojlanishi,
aloqa
vositalari,
yangi sintetik
materiallar
114. Beshta texnologik to‘lqin
ajratiladi.To‘rtinchi to‘lqin
(1930-1990 gg.)
to‘qimachilik
sanoatidagi, suv
energiyasidan
foydalanish
bilan bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
bilan izohlanadi
bug‘
dvigateli
asosidagi
temir yo‘l
transportinin
g va barcha
tarmoqlardag
i mexanik
ishlab
chiqarish
bilan bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
sanoat ishlab
chiqarishda
elektr
energiyasidan
foydalanish,
po‘lat
prokatdan
foydalanish
asosida og‘ir
mashinasozlik
va
elektrotexnika
sanoatining
rivojlanishi,
kimyo
sohasidagi
yangi ixtirolar
neft , neft
mahsulotlari,
gazdan
foydalanib
energetikanin
g yanada
rivojlanishi,
aloqa
vositalari,
yangi sintetik
materiallar
115. Beshta texnologik to‘lqin
ajratiladi.Beshinchi to‘lqin
(1985-2035 gg.)
mikroelektronika,
informatika,
biotexnologiyalar
, gen
injeneriyalari,
energiyaning
yangi turlari,
yangi materiallar,
kosmik fazoni
o‘zlashtirish,
yo‘ldoshli aloqa
va boshqa
sohalardagi
yutuqlarga
asoslanadi
to‘qimachilik
sanoatidagi,
suv
energiyasida
n foydalanish
bilan bog‘liq
texnologik
o‘zgarishlar
bilan
izohlanadi
neft , neft
mahsulotlari,
gazdan
foydalanib
energetikaning
yanada
rivojlanishi,
aloqa
vositalari,
yangi sintetik
materiallar
sanoat ishlab
chiqarishda
elektr
energiyasidan
foydalanish,
po‘lat
prokatdan
foydalanish
asosida og‘ir
mashinasozlik
va
elektrotexnika
sanoatining
rivojlanishi,
kimyo
sohasidagi
yangi ixtirolar
116. Innovatsion
birinchidan,
birinchidan,
birinchidan,
birinchidan,

---

432
rivojlanishning ikkita
qarama-qarshi
tendensiyasi:
innovatsiyalarni
ng bir tashkilot
ichidagi
taraqqiyoti va
ikkinchidan, har
xil innovatsion
muassasalarning
tashkiliy-
kooperatsion
birlashuvi
innovatsiyal
arning
yangi
sohalarda
taraqqiy
topishi va
ikkinchidan,
innovatsiyal
arning
an’anaviy
sohalarda
taraqqiy
topishi
hujum
innovatsion
strategiyalari
va
ikkinchidan,
mudofaa
innovatsion
strategiyalari
innovatsiyala
rning jahon
miqyosida
rivoji va
ikkinchidan,
innovatsiyala
rning
mamlakat
miqyosida
rivoji
117. Innovatsion tuzilmalararo
kooperatsiya. tashkiliy
birlashmalar
(assotsiatsiyalar)
innovatsion
tuzilmalarning
o‘zaro
integratsion
faoliyatini
taqozo qiluvchi
Innovatsiyal
arga
yordam
beruvchi
bir tashkilot
ichidagi
taraqqiy
topuvchi
innovatsiyala
rni yangi
sohalarda
taraqqiy
toptiruvchi
118. Innovatsion tuzilmalararo
kooperatsiya.
infratuzilmaviy
tashkilotlar
Innovatsiyalarga
yordam
beruvchi
innovatsion
tuzilmalarni
ng o‘zaro
integratsion
faoliyatini
taqozo
qiluvchi
bir tashkilot
ichidagi
taraqqiy
topuvchi
innovatsiyala
rni yangi
sohalarda
taraqqiy
toptiruvchi
119. Innovatsion tuzilmalararo
kooperatsiyaning yangi
qanday tashkiliy
birlashmalari eng to‘liq
keltirilgan?
tadbirkorlik
(innovatsion)
assotsiatsiyalar,str
ategik
alyanslar,strategik
koalitsiyalar,Kons
orsiumlar,ilmiy-
sanoat
majmualari,moliya
-sanoat guruhlari,
tadbirkorlik
palatalari,strat
egik
alyanslar,strat
egik
yondoshuvlar,
Konsorsiumla
r,Xoldinglar,
ilmiy-sanoat
majmualari
tadbirkorlik
(innovatsion)
assotsiatsiyalar,
savdo
birlashmalari,
kooperatsion
birjalar,
strategik
alyanslar,strate
gik
koalitsiyalar,Ko
nsorsiumlar,ilm
iy-sanoat
majmualari
Fond birjalari,
tovar-xom-
ashyo birjalari,
strategik
koalitsiyalar,Ha
rbiy –sanoat
majmualar,
moliya-sanoat
guruhlari,
120. Biznes-inkubator(The
business-incubator)
yangi
yaratilayotgan
korxonalarni
oyoqqa turishi,
yashab ketishi
uchun sharoitni
yaxshilovchi
umumiyligi
bilan
xarakterlan
maydigan,
maxsus
maqomga
ega
bo‘lmagan
territoriyada
korxonalarn
ing
jamlantiruv
tadqiqot
masalalari
bo‘yicha
maslahatlar
beruvchi,
texnologik,
moliyaviy va
tijorat
faoliyati
bo‘yicha
yordam
beruvchi
ilmiy-texnika
taraqqiyoti
yutuqlarini
tijoratlashuv
jarayonini
osonlashtirish
ga xizmat
qiluvchi

---

433
chi
121. Sanoatparki(The industry
park)
umumiyligi bilan
xarakterlanmaydi
gan, maxsus
maqomga ega
bo‘lmagan
territoriyada
korxonalarning
jamlantiruvchi
yangi
yaratilayotga
n
korxonalarni
oyoqqa
turishi,
yashab
ketishi uchun
sharoitni
yaxshilovchi
tadqiqot
masalalari
bo‘yicha
maslahatlar
beruvchi,
texnologik,
moliyaviy va
tijorat faoliyati
bo‘yicha
yordam
beruvchi
ilmiy-texnika
taraqqiyoti
yutuqlarini
tijoratlashuv
jarayonini
osonlashtirish
ga xizmat
qiluvchi
122. Innovatsiya
markazi(Innovation center)
tadqiqot
masalalari
bo‘yicha
maslahatlar
beruvchi,
texnologik,
moliyaviy va
tijorat faoliyati
bo‘yicha
yordam
beruvchi
umumiyligi
bilan
xarakterlanm
aydigan,
maxsus
maqomga
ega
bo‘lmagan
territoriyada
korxonalarni
ng
jamlantiruvc
hi
yangi
yaratilayotgan
korxonalarni
oyoqqa turishi,
yashab ketishi
uchun
sharoitni
yaxshilovchi
ilmiy-texnika
taraqqiyoti
yutuqlarini
tijoratlashuv
jarayonini
osonlashtirish
ga xizmat
qiluvchi
123. Texnologik
parklar(technology park)
ilmiy-texnika
taraqqiyoti
yutuqlarini
tijoratlashuv
jarayonini
osonlashtirishga
xizmat qiluvchi
umumiyligi
bilan
xarakterlanma
ydigan,
maxsus
maqomga ega
bo‘lmagan
territoriyada
korxonalarnin
g
jamlantiruvchi
tadqiqot
masalalari
bo‘yicha
maslahatlar
beruvchi,
texnologik,
moliyaviy va
tijorat faoliyati
bo‘yicha
yordam
beruvchi
yangi
yaratilayotgan
korxonalarni
oyoqqa turishi,
yashab ketishi
uchun sharoitni
yaxshilovchi
124. Ilmiy-texnik park(sciense -
tehnology park)
Hozirgi zamon
texnologiyalarga
asoslanuvchi
korxonalarning
ma’lum bir
territoriyada
yig‘uvchi
tovarlarni
ishlab
chiqarish,
yig‘ish, sotish,
namoyish
etish kabi turli
xil faoliyatlar
uchun yuqori
sifatli muhitni
ta’minlovchi
bir yoki bir
necha oliy
ta’lim
muassasasi va
tadqiqot
markazlariga
yaqin joyda
bo‘lgan yoki
ular bilan
tezkor aloqada
bo‘lgan, aniq
bir territoriyani
rivojlantiruvchi
bir yoki bir
necha
universitet va
tadqiqot
instutitlaridan
uzoq bo‘lmagan
joyda
joylashuvchi
125. Tijorat biznes-parklari
Hozirgi zamon
texnologiyalarga
asoslanuvchi
tovarlarni
ishlab
chiqarish,
bir yoki bir
necha oliy
ta’lim
bir yoki bir
necha
universitet va

---

434
korxonalarning
ma’lum bir
territoriyada
yig‘uvchi
yig‘ish, sotish,
namoyish
etish kabi turli
xil faoliyatlar
uchun yuqori
sifatli muhitni
ta’minlovchi
muassasasi va
tadqiqot
markazlariga
yaqin joyda
bo‘lgan yoki
ular bilan
tezkor aloqada
bo‘lgan, aniq
bir territoriyani
rivojlantiruvchi
tadqiqot
instutitlaridan
uzoq
bo‘lmagan
joyda
joylashuvchi
126. Ilmiy park
Hozirgi zamon
texnologiyalarga
asoslanuvchi
korxonalarning
ma’lum bir
territoriyada
yig‘uvchi
tovarlarni
ishlab
chiqarish,
yig‘ish,
sotish,
namoyish
etish kabi
turli xil
faoliyatlar
uchun yuqori
sifatli
muhitni
ta’minlovchi
bir yoki bir
necha oliy
ta’lim
muassasasi
va tadqiqot
markazlariga
yaqin joyda
bo‘lgan yoki
ular bilan
tezkor
aloqada
bo‘lgan, aniq
bir
territoriyani
rivojlantiruvc
hi
bir yoki bir
necha
universitet va
tadqiqot
instutitlaridan
uzoq
bo‘lmagan
joyda
joylashuvchi
127. Tadqiqot parklari
Hozirgi zamon
texnologiyalarga
asoslanuvchi
korxonalarning
ma’lum bir
territoriyada
yig‘uvchi
tovarlarni
ishlab
chiqarish,
yig‘ish,
sotish,
namoyish
etish kabi
turli xil
faoliyatlar
uchun yuqori
sifatli
muhitni
ta’minlovchi
bir yoki bir
necha oliy
ta’lim
muassasasi va
tadqiqot
markazlariga
yaqin joyda
bo‘lgan yoki
ular bilan
tezkor aloqada
bo‘lgan, aniq
bir territoriyani
rivojlantiruvchi
bir yoki bir
necha
universitet va
tadqiqot
instutitlaridan
uzoq
bo‘lmagan
joyda
joylashuvchi
128. Texnopolis(Tehnopolis)
ilg‘or yuqori
texnologiyalar,
ilmiy tadqiqotlar
va loyiha-
konstruktorlik
ishlanmalar
shahri
savdo ishlab
chiqarish
hududidan
ilmiy-texnik
hududga
qarab o‘tib
borayotgan
holatdagi
hudud
mintaqaviy
ilmiy-texnik
muammolarni
hal etishga
qaratilgan,
davlat
tomonidan
ustivor
yo‘nalishlar
sifatida
imtiyozlangan
katta hudud
umumiy yoki
spetsifik
xarakterdagi
hududlarga
keng
miqyosli
imtiyozlarni
taqdim qilish
yo‘li bilan
rivojlanishga
sharoit
yaratuvchi
hudud

---

435
129. Texnikiqtisodiy rivojlanish
hududlari
ilg‘or yuqori
texnologiyalar,
ilmiy tadqiqotlar
va loyiha-
konstruktorlik
ishlanmalar
shahri
savdo ishlab
chiqarish
hududidan
ilmiy-texnik
hududga
qarab o‘tib
borayotgan
holatdagi
hudud
mintaqaviy
ilmiy-texnik
muammolarni
hal etishga
qaratilgan,
davlat
tomonidan
ustivor
yo‘nalishlar
sifatida
imtiyozlangan
katta hudud
umumiy yoki
spetsifik
xarakterdagi
hududlarga
keng
miqyosli
imtiyozlarni
taqdim qilish
yo‘li bilan
rivojlanishga
sharoit
yaratuvchi
hudud
130. Innovatsion yoki yuqori
texnologiyali hududlar
ilg‘or yuqori
texnologiyalar,
ilmiy tadqiqotlar
va loyiha-
konstruktorlik
ishlanmalar
shahri
savdo ishlab
chiqarish
hududidan
ilmiy-texnik
hududga
qarab o‘tib
borayotgan
holatdagi
hudud
mintaqaviy
ilmiy-texnik
muammolarni
hal etishga
qaratilgan,
davlat
tomonidan
ustivor
yo‘nalishlar
sifatida
imtiyozlangan
katta hudud
umumiy yoki
spetsifik
xarakterdagi
hududlarga
keng
miqyosli
imtiyozlarni
taqdim qilish
yo‘li bilan
rivojlanishga
sharoit
yaratuvchi
hudud
131. Erkin iqtisodiy hududlar
ilg‘or yuqori
texnologiyalar,
ilmiy tadqiqotlar
va loyiha-
konstruktorlik
ishlanmalar
shahri
savdo ishlab
chiqarish
hududidan
ilmiy-texnik
hududga
qarab o‘tib
borayotgan
holatdagi
hudud
mintaqaviy
ilmiy-texnik
muammolarni
hal etishga
qaratilgan,
davlat
tomonidan
ustivor
yo‘nalishlar
sifatida
imtiyozlangan
katta hudud
umumiy yoki
spetsifik
xarakterdagi
hududlarga
keng
miqyosli
imtiyozlarni
taqdim qilish
yo‘li bilan
rivojlanishga
sharoit
yaratuvchi
hudud
132. Innovatsiyalarni tashkil
qilish asosiy jihatlari
qaysi?
Tizim, texnika
va texnologiya,
odamlar
Texnika,
texnologiya,
odamlar
Strategiya,
tajriba
konstruktorli
k ishlari,
loyixalar
Mahsulotli,
jarayonli
(protsessli)
133. Firma innovatsion
strategik boshqarish
bosqichlari:
Missiyani va
maqsadlarni
aniqlash, vaziyat
tahlili, tashkilot
strategiyasini
ishlab chiqish,
strategiyani
amalga oshirish,
Maqsadlarni
ishlab
chiqish,
tashkilot
missiyasini
aniqlash,
strategiya
samaradorli
Strategiyani
amalga
oshirish,
strategik
maqsadlarni
ishlab
chiqishi,
tashkilot
Tashkilot
missiyasini
aniqlash,
strategiya
samaradorligi
ni taxlil qilish
va tuzatish,
strategiyani

---

436
strategiya
samaradorligini
baxolash va
tuzatish
gini tahlil
qilish va
tuzatish,
strategiyani
ishlab
chiqish,
strategiyani
amalga
oshirish.
strategiyasini
ishlab
chiqish,
missiyani
aniqlash,
strategiya
samaradorligi
ni baxolash
va tuzatish.
ishlab
chiqish,
maqsadlarni
ishlab
chiqish,
strategiyani
amalga
oshirish.
134. Innovatsiyalar kuyidagi
turlarga bulinadi:
Texnologik parametrlariga
ko‘ra:
mahsulotli;
jarayonli
(protsessli);
tarmoq
bo‘yicha
dunyoda;
tarmoq
bo‘yicha
amlakatda;
korxonada
yangi;
«kirish»dagi
innovatsiya;
«chiqish»dag
i innovatsiya;
tizimdagi
innovatsiya;
radikal
(bazaviy);
yaxshilovchi;
modifikatsion
;
135. Innovatsiyalar kuyidagi
turlarga bulinadi: yangiligi
bo‘yicha:
tarmoq
bo‘yicha
dunyoda;
tarmoq bo‘yicha
mamlakatda;
korxonada
yangi;
mahsulotli;
jarayonli
(protsessli);
«kirish»dagi
innovatsiya;
«chiqish»dag
i innovatsiya;
tizimdagi
innovatsiya;
radikal
(bazaviy);
yaxshilovchi
modifikatsion
;
136. Innovatsiyalar kuyidagi
turlarga bulinadi:
korxonadagi o‘rni
bo‘yicha:
«kirish»dagi
innovatsiya;
«chiqish»dagi
innovatsiya;
tizimdagi
innovatsiya;
tarmoq
bo‘yicha
dunyoda;
tarmoq
bo‘yicha
mamlakatda
; korxonada
yangi;
mahsulotli;
jarayonli
(protsessli);
radikal
(bazaviy);
yaxshilovchi;
modifikatsion
;
137. Innovatsiyalar kuyidagi
turlarga bulinadi:
Kiritiladigan o‘zgarishlar
chuqurligi:
radikal
(bazaviy);
yaxshilovchi;
modifikatsion;
tarmoq
bo‘yicha
dunyoda;
tarmoq
bo‘yicha
mamlakatda
; korxonada
yangi;
«kirish»dagi
innovatsiya;
«chiqish»dag
i innovatsiya;
tizimdagi
innovatsiya;
mahsulotli;
jarayonli
(protsessli);
138. Innovatsiyalar kuyidagi
turlarga bulinadi: faoliyat
sohasi bo‘yicha:
texnologik;
ishlab chiqarish;
iqtisodiy; savdo;
ijtimoiy;
boshqaruv
sohasida.
tarmoq
bo‘yicha
dunyoda;
tarmoq
bo‘yicha
mamlakatda
; korxonada
yangi;
«kirish»dagi
innovatsiya;
«chiqish»dagi
innovatsiya;
tizimdagi
innovatsiya;
mahsulotli;
jarayonli
(protsessli);
139. Venchurli kapital
jur`at qilmoq,
tavakkal
qilmoq)
sarmoyalar-
Foyda olish
maqsadida
sarmoyanin
g kiritilishi

---

437
sarmoyalarni
xatarli kiritish
140. Innovatsiyalarning
yashash davri
vaqtning
belgilangan
davri, uning
davomida
innovatsiyalar
bozorda faol
yashash
qobiliyatiga ega
bo`ladilar va
ishlab
chiqaruvchi yoki
sotuvchiga
foyda va yoki
boshqa haqiqiy
foydani
keltiradilar
Kirish,
o`sish,
so`nish
bosqichlarid
an iborat
Kirish,
o`sish,
to`yinish
bosqichlarida
n iborat
o`sish,
to`yinish,
so`nish
bosqichlarida
n iborat
141. Faraz
to`liq bo`lmagan
ma`lumotlar
asosidagi
mulohaza
yangi
loyihaning
taklifi, u
texnik-
texnologik
asoslanishdan
keyin
innovatsiyaga
aylanishi
mumkin
kimgadir,
nimagadir
taqlid
qilmoq, qayta
ishlab
chiqarish
inson
tomonidan
yaratilgan
yangi
mexanizm,
asbob,
apparat,
qandaydir
moslama
142. G`oya
yangi loyihaning
taklifi, u texnik-
texnologik
asoslanishdan
keyin
innovatsiyaga
aylanishi
mumkin
to`liq
bo`lmagan
ma`lumotlar
asosidagi
mulohaza
kimgadir,
nimagadir
taqlid
qilmoq, qayta
ishlab
chiqarish
inson
tomonidan
yaratilgan
yangi
mexanizm,
asbob,
apparat,
qandaydir
moslama
143. Imitatsiya
kimgadir,
nimagadir taqlid
qilmoq, qayta
ishlab chiqarish
oldin
bo`lmagan
qandaydir
yangilik
yangi
loyihaning
taklifi, u
texnik-
texnologik
asoslanishdan
keyin
innovatsiyaga
aylanishi
mumkin
inson
tomonidan
yaratilgan
yangi
mexanizm,
asbob,
apparat,
qandaydir
moslama
144. Kashfiyot
inson tomonidan
yaratilgan yangi
mexanizm,
asbob, apparat,
qandaydir
to`liq
bo`lmagan
ma`lumotlar
asosidagi
mulohaza
yangi
loyihaning
taklifi, u
texnik-
texnologik
oldin
bo`lmagan
qandaydir
yangilik

---

438
moslama
asoslanishdan
keyin
innovatsiyaga
aylanishi
mumkin
145. Novatsiya
oldin bo`lmagan
qandaydir
yangilik
to`liq
bo`lmagan
ma`lumotlar
asosidagi
mulohaza
inson
tomonidan
yaratilgan
yangi
mexanizm,
asbob,
apparat,
qandaydir
moslama
kimgadir,
nimagadir
taqlid
qilmoq, qayta
ishlab
chiqarish
146. Innovatsion faoliyat
yakunlangan
ilmiy – texnik
yutuqlar va
ishlab chiqishlar
natijalarini
amalga oshirish
yoki bozorda
sotilayotgan
yangi yoki
takomillashtirilg
an
mahsulotlardagi
boshqa ilmiy –
texnik yutuqlar,
amaliy
faoliyatda
foydalanadigan
yangi yoki
takomillashtirilg
an texnologik
jarayonga
qaratilgan
jarayon, hamda
uning bilan
bog`liq
qo`shimcha
ilmiy tadqiqotlar
va ishlab
chiqishlar
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshirishga
ko`maklashu
vchi
tashkilotlar
(muassasalar
)
davlatning
ishlab
chiqarishga
mahsulotlarni
ng yangi
turlarini
ishlab
chiqarish va
shu asosda
mamlakat
tovarlarini
sotish
bozorlarini
kengaytirish
maqsadida
ta`sir
ko`rsatish
shakllari,
usullari va
yo`nalishlari
yig`indisi
resurslar,
ijrochilar va
ularni amalga
oshirish
muddatlari
bo`yicha
kelishilgan va
tubdan yangi
mahsulotlar
texnologiyala
r)ni
o`zlashtirish
va tarqatish
bo`yicha
masalalarni
samarali hal
qilinishini
ta`minovchi
innovatsion
loyihalar va
tadbirlarning
majmuasi
147. Innovatsion infratuzilma
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshirishga
ko`maklashuvch
i tashkilotlar
(muassasalar)
yakunlanga
n ilmiy –
texnik
yutuqlar va
ishlab
chiqishlar
natijalarini
amalga
oshirish
davlatning
ishlab
chiqarishga
mahsulotlarni
ng yangi
turlarini
ishlab
chiqarish va
shu asosda
resurslar,
ijrochilar va
ularni amalga
oshirish
muddatlari
bo`yicha
kelishilgan va
tubdan yangi
mahsulotlar

---

439
yoki
bozorda
sotilayotgan
yangi yoki
takomillasht
irilgan
mahsulotlar
dagi boshqa
ilmiy –
texnik
yutuqlar,
amaliy
faoliyatda
foydalanadi
gan yangi
yoki
takomillasht
irilgan
texnologik
jarayonga
qaratilgan
jarayon,
hamda
uning bilan
bog`liq
qo`shimcha
ilmiy
tadqiqotlar
va ishlab
chiqishlar
mamlakat
tovarlarini
sotish
bozorlarini
kengaytirish
maqsadida
ta`sir
ko`rsatish
shakllari,
usullari va
yo`nalishlari
yig`indisi
texnologiyala
r)ni
o`zlashtirish
va tarqatish
bo`yicha
masalalarni
samarali hal
qilinishini
ta`minovchi
innovatsion
loyihalar va
tadbirlarning
majmuasi
148. Davlatning innovatsion
siyosati
davlatning
ishlab
chiqarishga
mahsulotlarning
yangi turlarini
ishlab chiqarish
va shu asosda
mamlakat
tovarlarini sotish
bozorlarini
kengaytirish
maqsadida ta`sir
ko`rsatish
shakllari,
usullari va
yo`nalishlari
yig`indisi
yakunlanga
n ilmiy –
texnik
yutuqlar va
ishlab
chiqishlar
natijalarini
amalga
oshirish
yoki
bozorda
sotilayotgan
yangi yoki
takomillasht
irilgan
mahsulotlar
dagi boshqa
ilmiy –
texnik
yutuqlar,
amaliy
faoliyatda
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshirishga
ko`maklashu
vchi
tashkilotlar
(muassasalar)
resurslar,
ijrochilar va
ularni amalga
oshirish
muddatlari
bo`yicha
kelishilgan va
tubdan yangi
mahsulotlar
texnologiyalar
) ni
o`zlashtirish
va tarqatish
bo`yicha
masalalarni
samarali hal
qilinishini
ta`minovchi
innovatsion
loyihalar va
tadbirlarning
majmuasi

---

440
foydalanadi
gan yangi
yoki
takomillasht
irilgan
texnologik
jarayonga
qaratilgan
jarayon,
hamda
uning bilan
bog`liq
qo`shimcha
ilmiy
tadqiqotlar
va ishlab
chiqishlar
149. Innovatsion dastur
resurslar,
ijrochilar va
ularni amalga
oshirish
muddatlari
bo`yicha
kelishilgan va
tubdan yangi
mahsulotlar
texnologiyalar)n
i o`zlashtirish va
tarqatish
bo`yicha
masalalarni
samarali hal
qilinishini
ta`minovchi
innovatsion
loyihalar va
tadbirlarning
majmuasi
yakunlanga
n ilmiy –
texnik
yutuqlar va
ishlab
chiqishlar
natijalarini
amalga
oshirish
yoki
bozorda
sotilayotgan
yangi yoki
takomillasht
irilgan
mahsulotlar
dagi boshqa
ilmiy –
texnik
yutuqlar,
amaliy
faoliyatda
foydalanadi
gan yangi
yoki
takomillasht
irilgan
texnologik
jarayonga
qaratilgan
jarayon,
hamda
uning bilan
bog`liq
qo`shimcha
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshirishga
ko`maklashu
vchi
tashkilotlar
(muassasalar)
davlatning
ishlab
chiqarishga
mahsulotlarni
ng yangi
turlarini
ishlab
chiqarish va
shu asosda
mamlakat
tovarlarini
sotish
bozorlarini
kengaytirish
maqsadida
ta`sir
ko`rsatish
shakllari,
usullari va
yo`nalishlari
yig`indisi

---

441
ilmiy
tadqiqotlar
va ishlab
chiqishlar
150. Texnik- iqtisodiy
asoslanish
buyum (ya`ni
mahsulot)
shaklida
topilgan
innovatsion
g`oyani
materiallashuvin
i iqtisodiy
maqsadga
muvofiqligi,
zarurligi va
texnik
imkoniyatini
tasdiqlanishi
loyihadan
oldingi
tadqiqotlar,
loyihani
amalga
oshirilishlig
ini baholash
o`tkaziladi,
uning
texnik-
iqtisodiy
asoslanishi
tayyorlanadi
Bunda
loyihani
moliyalashtiri
sh manbalari,
ularning
qiyosiy
samaradorligi
solishtiriladi,
investitsion
qo`yilma
to`g`risida
qaror qabul
qilinadi
loyihaga
muvofiq
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshiriladi,
dastlabki
hisob kitoblar
bilan
amaldagi
ko`rsatkichlar
solishtiriladi
151. Innovatsion loyha
samaradorligini tahlil
qilishda ekspertiza
bosqichi
loyihadan
oldingi
tadqiqotlar,
loyihani amalga
oshirilishligini
baholash
o`tkaziladi,
uning texnik-
iqtisodiy
asoslanishi
tayyorlanadi
buyum (ya`ni
mahsulot)
shaklida
topilgan
innovatsion
g`oyani
materiallashu
vini iqtisodiy
maqsadga
muvofiqligi,
zarurligi va
texnik
imkoniyatini
tasdiqlanishi
Bunda
loyihani
moliyalashtiri
sh manbalari,
ularning
qiyosiy
samaradorligi
solishtiriladi,
investitsion
qo`yilma
to`g`risida
qaror qabul
qilinadi
loyihaga
muvofiq
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshiriladi,
dastlabki
hisob kitoblar
bilan
amaldagi
ko`rsatkichlar
solishtiriladi
152. Innovatsion loyha
samaradorligini tahlil
qilishda investitsiya
kiritish bosqichi
Bunda loyihani
moliyalashtirish
manbalari,
ularning qiyosiy
samaradorligi
solishtiriladi,
investitsion
qo`yilma
to`g`risida qaror
qabul qilinadi
loyihadan
oldingi
tadqiqotlar,
loyihani
amalga
oshirilishlig
ini baholash
o`tkaziladi,
uning
texnik-
iqtisodiy
asoslanishi
tayyorlanadi
buyum (ya`ni
mahsulot)
shaklida
topilgan
innovatsion
g`oyani
materiallashu
vini iqtisodiy
maqsadga
muvofiqligi,
zarurligi va
texnik
imkoniyatini
tasdiqlanishi
loyihaga
muvofiq
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshiriladi,
dastlabki
hisob kitoblar
bilan
amaldagi
ko`rsatkichlar
solishtiriladi
153. Innovatsion loyha
samaradorligini tahlil
qilishda foydalanish
bosqichi
loyihaga
muvofiq
innovatsion
faoliyatni
amalga
oshiriladi,
Bunda
loyihani
moliyalashtiri
sh manbalari,
ularning
qiyosiy
loyihadan
oldingi
tadqiqotlar,
loyihani
amalga
oshirilishligin
buyum (ya`ni
mahsulot)
shaklida
topilgan
innovatsion
g`oyani

---

442
dastlabki hisob
kitoblar bilan
amaldagi
ko`rsatkichlar
solishtiriladi
samaradorligi
solishtiriladi,
investitsion
qo`yilma
to`g`risida
qaror qabul
qilinadi
i baholash
o`tkaziladi,
uning texnik-
iqtisodiy
asoslanishi
tayyorlanadi
materiallashu
vini iqtisodiy
maqsadga
muvofiqligi,
zarurligi va
texnik
imkoniyatini
tasdiqlanishi
154. Innovatsion faoliyatda
investitsion loyihalarni
amalga oshirish
tamoyillari: majmuaviy
yondoshish
investitsion
innovatsion
loyihalarni
ishlab chiqish va
amalga oshirish
jarayonida
ularni amalga
oshirishga
majmuaviy
yondoshishni
ta`minlash
uchun ilmiy-
texnik tahlilni
tijort, moliya-
iiqtisodiy,
sotsial bilan
birlashtirish
zarur
innovatsion
loyhalarning
samaradorlig
ini
baholashda
xarajatlar va
natijalarni
solishtirishni
pullar
qiymatini
vaqtda
o`zgarishini
hisobga olish
bilan
o`tkazish
zarur
innovatsion
faoliyatdagi
investitsion
loyihalarni
ishlab chiqish
va ekspertiza
qilishda
loyihani
amalga
oshirish
natijasida
olinadigan
innovatsion
mahsulot
oqimlari
loyihada
foydalaniladi
gan turli –
tuman
resurslar
oqimlari kabi
pul
mablag`lari
oqimi
ko`rinishida
taqdim
etilishlari
kerak
investitsion
innovatsion
loyihalarni
amalga
oshirishda
loyihani
amalga
oshirish bilan
bog`liq
noaniqlik va
xatarlarni
pritsipial
hisobga olish
zarur
155. Innovatsion faoliyatda
investitsion loyihalarni
amalga oshirish
tamoyillari: bir xil
o`lchamga keltirish
innovatsion
faoliyatdagi
investitsion
loyihalarni
ishlab chiqish va
ekspertiza
qilishda loyihani
amalga oshirish
natijasida
olinadigan
innovatsion
mahsulot
oqimlari
loyihada
foydalaniladigan
turli –tuman
investitsion
innovatsion
loyihalarni
ishlab
chiqish va
amalga
oshirish
jarayonida
ularni
amalga
oshirishga
majmuaviy
yondoshish
ni
ta`minlash
uchun
innovatsion
loyhalarning
samaradorligi
ni baholashda
xarajatlar va
natijalarni
solishtirishni
pullar
qiymatini
vaqtda
o`zgarishini
hisobga olish
bilan
o`tkazish
zarur
investitsion
innovatsion
loyihalarni
amalga
oshirishda
loyihani
amalga
oshirish bilan
bog`liq
noaniqlik va
xatarlarni
pritsipial
hisobga olish
zarur

---

443
resurslar
oqimlari kabi
pul mablag`lari
oqimi
ko`rinishida
taqdim
etilishlari kerak
ilmiy-texnik
tahlilni
tijort,
moliya-
iiqtisodiy,
sotsial bilan
birlashtirish
zarur
156. Innovatsion faoliyatda
investitsion loyihalarni
amalga oshirish
tamoyillari: vaqt omilini
inobatga olish
innovatsion
loyhalarning
samaradorligini
baholashda
xarajatlar va
natijalarni
solishtirishni
pullar qiymatini
vaqtda
o`zgarishini
hisobga olish
bilan o`tkazish
zarur
investitsion
innovatsion
loyihalarni
ishlab
chiqish va
amalga
oshirish
jarayonida
ularni
amalga
oshirishga
majmuaviy
yondoshish
ni
ta`minlash
uchun
ilmiy-texnik
tahlilni
tijort,
moliya-
iiqtisodiy,
sotsial bilan
birlashtirish
zarur
innovatsion
faoliyatdagi
investitsion
loyihalarni
ishlab chiqish
va ekspertiza
qilishda
loyihani
amalga
oshirish
natijasida
olinadigan
innovatsion
mahsulot
oqimlari
loyihada
foydalaniladi
gan turli –
tuman
resurslar
oqimlari kabi
pul
mablag`lari
oqimi
ko`rinishida
taqdim
etilishlari
kerak
investitsion
innovatsion
loyihalarni
amalga
oshirishda
loyihani
amalga
oshirish bilan
bog`liq
noaniqlik va
xatarlarni
pritsipial
hisobga olish
zarur
157. Innovatsion faoliyatda
investitsion loyihalarni
amalga oshirish
tamoyillari: xavf xatarlarni
inobatga olish
investitsion
innovatsion
loyihalarni
amalga
oshirishda
loyihani amalga
oshirish bilan
bog`liq
noaniqlik va
xatarlarni
pritsipial
hisobga olish
zarur
investitsion
innovatsion
loyihalarni
ishlab
chiqish va
amalga
oshirish
jarayonida
ularni
amalga
oshirishga
majmuaviy
yondoshish
ni
ta`minlash
uchun
innovatsion
faoliyatdagi
investitsion
loyihalarni
ishlab chiqish
va ekspertiza
qilishda
loyihani
amalga
oshirish
natijasida
olinadigan
innovatsion
mahsulot
oqimlari
loyihada
innovatsion
loyhalarning
samaradorligi
ni baholashda
xarajatlar va
natijalarni
solishtirishni
pullar
qiymatini
vaqtda
o`zgarishini
hisobga olish
bilan
o`tkazish
zarur

---

444
ilmiy-texnik
tahlilni
tijort,
moliya-
iiqtisodiy,
sotsial bilan
birlashtirish
zarur
foydalaniladi
gan turli –
tuman
resurslar
oqimlari kabi
pul
mablag`lari
oqimi
ko`rinishida
taqdim
etilishlari
kerak
158. Diskontlash nima?
Hammasi to`g`ri
Joriy
qiymatni
kelgusi
qiymatga
aylantirish
O`tmish
qiymatni
kelgusi
qiymatga
aylantirish
O`tmish
qiymatni
joriy
qiymatga
aylantirish
159. Innovatsiyalarni davlat
tomonidan tartibga
solishda innovatsion
bashoratlashda
innovatsion
faoliyatning
asosiy
parametrlari
oldindan ko`rib
chiqiladi, ushbu
innovatsiyalarni
o`zlashtirish va
tarqatish, yangi
mahsulotlar va
texnologiyalarda
n amalda
foydalanishning
sotsial-iqtisodiy
oqibatlar
stsenariyasi
quriladi
fan va
texnikani
rivojlanishini
ng ustuvor
yo`nalishlari,
davlat
darajasidagi
tanqidiy
texnologiyala
rning
ro`yxati, xalq
xo`jaligi
yuqori
texnologik
sohalarni
rivojlanishini
ng muhim
muammolari
ni ajratish
asosida
yuqori sifatli
innovatsion
loyihalarning
qo`llab-
quvvatlanishi
ta`minlanadi
xalq xo`jaligi
sohalarini
rivojlantirish
strategiyalari
doirasida
amalga
oshiriladi
160. Innovatsiyalarni davlat
tomonidan tartibga
solishda davlat maqsadli
dasturlarida
fan va texnikani
rivojlanishining
ustuvor
yo`nalishlari,
davlat
darajasidagi
tanqidiy
texnologiyalarni
ng ro`yxati, xalq
innovatsion
faoliyatning
asosiy
parametrlari
oldindan
ko`rib
chiqiladi,
ushbu
innovatsiyal
xalq xo`jaligi
sohalarini
rivojlantirish
strategiyalari
doirasida
amalga
oshiriladi

---

445
xo`jaligi yuqori
texnologik
sohalarni
rivojlanishining
muhim
muammolarini
ajratish asosida
yuqori sifatli
innovatsion
loyihalarning
qo`llab-
quvvatlanishi
ta`minlanadi
arni
o`zlashtirish
va tarqatish,
yangi
mahsulotlar
va
texnologiyal
ardan
amalda
foydalanish
ning sotsial-
iqtisodiy
oqibatlar
stsenariyasi
quriladi
161. Innovatsiyalarni davlat
tomonidan tartibga
solishda davlat ilmiy
texnik dasturlari
(texnologik rivojlanish
dasturlari)
xalq xo`jaligi
sohalarini
rivojlantirish
strategiyalari
doirasida
amalga
oshiriladi
fan va
texnikani
rivojlanishini
ng ustuvor
yo`nalishlari,
davlat
darajasidagi
tanqidiy
texnologiyala
rning
ro`yxati, xalq
xo`jaligi
yuqori
texnologik
sohalarni
rivojlanishini
ng muhim
muammolari
ni ajratish
asosida
yuqori sifatli
innovatsion
loyihalarning
qo`llab-
quvvatlanishi
ta`minlanadi
innovatsion
faoliyatning
asosiy
parametrlari
oldindan
ko`rib
chiqiladi,
ushbu
innovatsiyalar
ni o`zlashtirish
va tarqatish,
yangi
mahsulotlar va
texnologiyalar
dan amalda
foydalanishnin
g sotsial-
iqtisodiy
oqibatlar
stsenariyasi
quriladi
162. O`zbekistonda davlat ilmiy
texnik dasturlari
(texnologik rivojlanish
dasturlari) qaysilar?
Er to`g`risidagi
fanlar, Ijtimoiy
fanlar,
energetika, qayta
tiklanuvchi
energiya, qishloq
xo`jaligi,
sog`liqni saqlash
va farmatsevtika,
IT, ekologiya,
biotexnologiya
Tabiiy fanlar,
Ijtimoiy
fanlar,
iqtisodiy
fanlar
Jamiyatga
taaluqli fanlar,
Injenerlik
fanlari
ekologiya,
biotexnologiya
, Geografiya,
kartografiya,
biologiya,
matematika,
fizika, kimyo,
iqtisodiyot,
xorijiy tillar,
qishloq
xo`jaligi,

---

446
sog`liqni
saqlash va
farmatsevtika,
IT
163. Ilmiy tadqiqotlarni
(loyihalarni)
moliyalashtirish
manbalari: Fundamental
100 % davlat va
0 % nodavlat
90 % davlat
va 10 %
nodavlat
50 % davlat
va 50 %
nodavlat
25 % davlat
va 75 %
donorlar
164. Ilmiy tadqiqotlarni
(loyihalarni)
moliyalashtirish
manbalari: Amaliy
90 % davlat va
10 % nodavlat
50 % davlat
va 50 %
nodavlat
25 % davlat
va 75 %
donorlar
100 % davlat
va 0 %
nodavlat
165. Ilmiy tadqiqotlarni
(loyihalarni)
moliyalashtirish
manbalari:innovatsion
50 % davlat va
50 % nodavlat
90 % davlat
va 10 %
nodavlat
25 % davlat
va 75 %
donorlar
100 % davlat
va 0 %
nodavlat
166. Ilmiy tadqiqotlarni
(loyihalarni)
moliyalashtirish
manbalari: xalqaro
25 % davlat va
75 % donorlar
90 % davlat
va 10 %
nodavlat
50 % davlat
va 50 %
nodavlat
100 % davlat
va 0 %
nodavlat
167. Innovatsion faoliyatni
davlat tomontdan qo`llab-
quvvatlanishining aniq
shakllari qaysi javobda
xato?
to`g`ridan to`g`ri
moliyalashtirish;
yakka
kashfiyotchilar va
kichik 
tatbiq
etuvchi
korxonalarga
imtiyozli 
bank
ssudalarini
berish;
katta 
soliq
imtiyozlaridan
foydalanuvchi
venchurli
innovatsion
fondlarni tashkil
qilish; 
yakka
kashfiyotchilar
uchun 
davlat
potentli bojlarini
pasaytirish;
resursni tejovchi
kashfiyotlar
bo`yicha
potentli bojlarni
to`lash
muddatlarini
kechiktirish;
texnologiyalar,
texnoparklar
tarmog`ini
tashkil qilish
to`g`ridan
to`g`ri
moliyalashtir
ish; 
yakka
kashfiyotchil
ar va kichik
tatbiq
etuvchi
korxonalarga
imtiyozli
bank
ssudalarini
berish;
importni
cheklash;
yakka
kashfiyotchil
ar 
uchun
davlat
potentli
bojlarini
pasaytirish;
resursni
tejovchi
kashfiyotlar
bo`yicha
potentli
bojlarni
to`lash
muddatlarini
kechiktirish;
texnologiyala
Eksportga
katta
imtiyozlar
berish; yakka
kashfiyotchilar
va 
kichik
tatbiq etuvchi
korxonalarga
imtiyozli bank
ssudalarini
berish;
katta 
soliq
imtiyozlaridan
foydalanuvchi
venchurli
innovatsion
fondlarni
tashkil qilish;
yakka
kashfiyotchilar
uchun 
davlat
potentli
bojlarini
pasaytirish;
resursni
tejovchi
kashfiyotlar
bo`yicha
potentli
bojlarni
to`lash
muddatlarini
to`g`ridan
to`g`ri
moliyalashtirish
; 
yakka
kashfiyotchilar
va kichik tatbiq
etuvchi
korxonalarga
imtiyozli bank
ssudalarini
berish;
katta 
soliq
imtiyozlaridan
foydalanuvchi
venchurli
innovatsion
fondlarni
tashkil 
qilish;
yakka
kashfiyotchilar
uchun 
davlat
potentli
bojlarini
pasaytirish;
texnologiyalar,
texnoparklar
tarmog`ini
tashkil qilish

---

447
r,
texnoparklar
tarmog`ini
tashkil qilish
kechiktirish;
texnologiyalar,
texnoparklar
tarmog`ini
tashkil qilish
168. Investitsiyalar va
innovatsiyalarning xo`jalik
faoliyati samaradorligi
ta`sirining tahlili
3 
guruh
ko`rsatkichlar:
ishlab chiqarish
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlari;
moliyaviy
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlari;
investitsion
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlari;
4 
guruh
ko`rsatkichl
ari: 
ishlab
chiqarish
faoliyati
samaradorli
gining
umumlashti
ruvchi
ko`rsatkichl
ari; 
ishlab
chiqarish
faoliyati
samaradorli
gining
xususiy
ko`rsatkichl
ari;
moliyaviy
faoliyati
samaradorli
gi
ko`rsatkichl
ari;
investitsion
faoliyati
samaradorli
gi
ko`rsatkichl
ari;
2 
guruh
ko`rsatkichlar
i: moliyaviy
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlar
i;
investitsion
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlar
i;
5 
guruh
ko`rsatkichlar:
ishlab
chiqarish
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlari
;
moliyaviy
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlari
;
investitsion
faoliyati
samaradorligi
ko`rsatkichlari
;
innovatsion
faoliyat
samaradorligi
ko`rsatkichlari
169. Ilmiy texnik maxsulot nima Ilmiy tadqiqot
faoliyatining har
qanday natijasi
Faqat tajriba
konstruktorli
k ishlari
natijalari
Faqat ishlab
chiqarishga
qo`llanilgan
natijalar
Faqat ishlab
chiqarishga
qo`llashga
tayyor
natijalar
170. Ilmiy texnik maxsulotga
talabni taxlil kilish
bosqichlari
4 bosqich:
makroiqtisodiy
tahlil; iqtisodiy
tahlil; vaziyat
tahlili; bozor
tahlili
3 bosqich:
tayyorgarlik;
o`tkazish;
xulosalar
2 bosqich:
tahlil;
tavsiyalar
Bosqichlarga
bo`linmaydi
171. Patent huquqi ob`ektlari
qaysilar?
Ixtirolar, Foydali
modellar, Sanoat
namunalari,
Selektsiya
yutuqlari
Kashfiyotlar,
Ixtirolar,
Sanoat
namunalari,
Selektsiya
yutuqlari
Ixtirolar,
Foydali
modellar,
Sanoat
namunalari
Patent va
litsenziya

---

448
172. Ixtirolar deb nimaga
aytiladi?
YAngi usullar,
yangi jihozlar,
yangi moddalar,
yangi
mikroorganizmlar
ning shtammlari
Kashfiyotlar,
yangi
korxonalar,
yangi
mahsulotlar,
yangi
boshqarish
tizimlari
YAngi
matematik
bilimlar, yangi
ijtimoiy
gumanitar
bilimlar, yangi
er to`g`risidagi
bilimlar, yangi
tabiiy bilimlar
Faqat
kashfiyot va
uning
amaliyotga
qo`llanilishi
tushuniladi
173. Intellektual mulk
ob’ektlarini
individuallashtirishda
litsenziyalarning asosiy
turlari
Oddiy litsenziya;
Mutlaq
litsenziya; To`liq
litsenziya; patent
huquqining
o`zgalarga
o`tkazilishi
Oddiy
litsenziya va
murakkab
litsenziya
Qisman
litsenziya va
To`liq
litsenziya
Intellektual
mulk
ob’ektlarini
individuallas
htirishda
litsenziyalar
talab
etilmaydi