Vii. Uluslararasi

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

36

 

In  his  descriptions,  the  painter  didn’t  make  many  changes  in  the  carpets 

and portrayed as realistic as possible.   

The  places  portrayed  in  the  paintings  are  not  only  limited  to  Anatolia  but 

also portrays cities like Cairo. Therefore, we can claim that Anatolian origin Turkish 

carpets were also popular outside Anatolia.     

REFERENCES 

AYTAÇ,  Ahmet  ve  ark.,  Yabancı  Ressamların  Tablolarında  Tasvirlenen  Türk 

Halıları, Konya, 2006, s. 18. 

AYTAÇ,  Ahmet,  “Oryantalist  Ressam  Jean-Léon  Gérôme’nin  Tablolarında 

Tasvirlenmiş  Türk  El  Dokumaları”,  Turansam  Dergisi,  S.  13,  C.  4,  Kars,  2012,  s. 

97-104. 

BATARI,  Frenc,  “Macaristan  Uygulamalı  Sanatlar  Müzesi’ndeki  Türk  Halıları”, 

Türkeli Dergisi, Ankara, 2004, s. 74–79. 

DİYARBEKİRLİ,  Nejat,  “Türk  Sanatının  Kaynaklarına  Doğru”,  Türk  Sanat  Tarihi 

Araştırma ve İncelemeleri, İstanbul, 1969, s. 142. 

MIHÇIOĞLU, M., Oryantalizmi Aşmak, İstanbul, Bağlam Yayıncılık, 2001. 

ROSAMOND,  E.  Mack,  Doğu  Malı  Batı  Sanatı,  İstanbul,  2005,  s.  126-156, 

(Çeviren: Ali Özdemir).   

UĞURLU,  Aydın, “Orta  Çağ  Anadolu  Dokuma  Sanatı”,  İlgi  Dergisi,  S:48,  İstanbul, 

1987. 

ÜŞENMEZ, M. S., (2013). “Türk Figüratif Resminden Yansıyan Giysi Görünümleri 

(1880-1940)”, 9-11 Ekim I. Ulusal Sanat Tasarım Sempozyumu ve Sergisi, Konya, 

s. 445-455.

https://tr.wikipedia.org/wiki/JeanL%C3%A9on_G%C3%A9r%C3%B4me.03.04.201

7,11.05. 

https://www.wikiart.org/en/jean-leon-gerome,24.02.2017,14.06. 

---

 

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 

37 

 

ESKI VE ORTA ÇAĞ DÖNEMİNDE TÜRK DEVLETÇİLİYİNDE UYGULANAN 

SİMGELER AZERBAYCAN  HALILARI ÜZERİNDE 

 

                                                               Sevinc NASİROVA



                                                                      

 

SUMMARY 

Religious  played  important  role  in  every  country  while  leading  its  inner  and 

foreign  policy.  Religious  was  one  of  the  main  ways  in  state  ruling.  Belief  system 

showed  itself  not  only  in  home  affairs,  management  of  state  but  also  in  foreign 

relations.Turkish  states  had  their  own  religious  system.  This  system  was  famous 

as-  Goy  Tanrichilik  or  Tengrichilik.  We  come  across  to  the  trips  of  this  religious 

system in political life of some states formed by Turkish peoples. This lecture deals 

with  implementation  of  Tengrichilik  on  ruling  old  Turkish  states,  in  paralel  impact 

Tengrichilik to folk art. 

Key words: Tengrichilik, Turkish people, old Turkish states, Azerbaijan rugs 

 

GİRİŞ 

Dünyanın  en  eski  köklere  sahip  halklarından  olan  Türk  halklarının  zengin 

manevi  kültürü  tüm  dünyada  ünlüdür.  Türk  halkları  çeşitli  dönemlerde  tarihin 

sayfalarına  kızıl  harflerle  yazılmış  büyük  ve  kudretli  devletler  kurmuşlardır. 

Bunlardan bazıları yeni medeniyetler yaratmış ve bununla da tarihe büyük katkıda 

bulunmuşlar.  Fakat  monoteist  dinlerin  kabulüne  kadar  bu  halkların  kendine  özgü 

dinleri olmuştur. Bu dini Rus ve Avrupa bilim adamları Şamanizm, Türk dünyasının 

bilim  adamları  ise  Kök  Tengri  (Gök  Tanrı)  inancı  veya  sadece  Tengricilik 

adlandırırlar.  Eski  uygarlıklarda  olduğu  gibi,  Türk  halklarının  da  yarattığı  milli-

manevi  ve  maddi  değerler  panteonunda  kendine  özgü  inançlar  sistemi  mevcut 

olmuştur.  Prof.  Erman  Artun  böyle  yazıyor:  "İnanç  bir  şeyi  güvenle  doğru  sayma 

tutumudur"

1

.  Bedia  Akarsu  ise  inancın  tarifini  daha  net  yorumlamıştır.  O,  Felsefe 

Terimleri Sözlüğü kitabında yazıyor: “İnanç yeterince  esası olmayan, net olmayan 

bir  şeyi  doğru  sayma,  akıl  yolu  ile  bir  doğruluk  payı  olduğunu  düşünmeden 

başkasının  tanıklığı  üzerine  kurulmuş  delilleri  bir  şüphe  olmadan  kabul  etmektir"

2

. 

Çeşitli inançlar halkın manevi hayatında ayrılmaz bir yer tutar ve manevi dünyanın 

yansıdığı tüm alanlarda kendini gösterir. İstenilen bir inanç masallara, mitojik bakış 

açısına  ve  onlarla  doğrudan  bağlı  olan  halk  sanatlarına  da  yansır.  Monoteist 

dinlere  kadar  mevcut  olmuş  inançlar  halkın  maneviyatında  o  kadar  güçlü  bir  yer 

edinir  ki,  hatta  sonraki  devirlerde  de  bu  dinlerle  uzlaştırılarak, muhafaza  edilir.  Bu 

dini  inançlar  hem  İslam  öncesi  oluşan  Türk  devletlerinin  hayatına,  hem  de  İslam 

dini`nin  yayılmasından  sonra  oluşan  devletlerin  hayatında  kendine  özgü  iz 

bırakmıştır. 

Yukarıda  belirttiğimiz  gibi  Türk  halklarının  eski  dini  olan  Şamanizm  şu  an 

yalnız  Altay  ve  Yakut  halklarında  mevcuttur.  Fakat  Türk  halklarının  Şamanizm`i 

Altay ve Yakut Şamanizmi`nden daha gelişmiş bir durumdaydı

3

. Kuşkusuz, Çin'den 

Bizans'a,  İran'a  kadar  geniş  bir  alanı  fethetmiş  bir  halkın  dini  dar  bakış  açısına 

                                                



 Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Milli Azerbaycan Tarihi Müzesi, araştırma görevlisi.  

1

 Erman Akarsu, Türklerde İslamiyet Öncesi İnanc Sistemleri, http.www.turuz.com, s.7. 

2

 Akarsu Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1975, s. 104. 

3

 İnan Abdulkadir, Eski Türk Dini Tarihi, Milli Eğitim Basımevi,  İstanbul 1976, s.1. 

---