VəLİyev dünyamali əMİr oğLU
Yüklə 3,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
27 C ə dv ə l № 1. 2 İnkişaf etməkdə olan ölkələrə birbaşa kapital qoyuluşları (mlrd. doll. )* 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Cəmi kapital qoyuluşu 108, 1 75, 1 26, 7 46, 4 66, 0 71, 9 Birbaşa investisiyalar 129, 8 131, 8 129, 9 147, 3 115, 5 121, 8 Özəl portfel qoyuluşları 1, 8 12, 8 -17, 9 -51, 5 -12, 8 -9, 4 Digər özəl kapital -66, 4 -94, 9 -96, 0 -87, 5 -74, 1 -74, 5 * [304, səh. 229]. Kapital və maliyyə ixracı onu ixrac edən ölkə üçün də müsbət və mənfi nəticələr doğurur. Mənfi nəticə öz əksini kapital qoyan ölkənin milli geniş təkrar istehsalı prosesindən kapitalın bir hissəsinin çıxarılmasında və onun artım sürətinin zəifləşməsində tapır. Kapital ixracı həmçinin bu ölkənin ödəniş balansının müvazinətinə da mənfi təsir göstərir. C ə dv ə l № 1. 3 İnkişaf etməkdə olan ölkələrə xarici kapital axını (mlrd. doll. )* İnkişaf etməkdə olan ölkələr 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Cəmi kapital axını 108, 1 75, 1 26, 7 46, 4 66, 0 71, 9 Rəsmi kapital 42, 9 25, 4 10, 7 38, 0 37, 4 34, 0 Özəl kapital 65, 2 49, 7 16, 1 8, 3 28, 6 37, 9 Birbaşa xarici yardımlar 129, 8 131, 8 129, 9 147, 3 115, 5 121, 8 Özəl portfel qoyuluşları 1, 8 12, 8 -17, 9 -51, 5 -12, 8 -9, 4 Digər özəl kapital -66, 4 -94, 9 -96, 0 -87, 5 -74, 1 -74, 5 Cari ödəmələr balansı -85, 1 -10, 2 -66, 7 39, 6 18, 9 0, 9 Mal və xidmət balansı -47, 3 39, 4 116, 6 84, 9 70, 1 49, 4 Kapital əməliyyatları balansı 115, 8 50, 5 -27, 6 -28, 3 -10, 8 4, 9 * [304, səh. 272] C ə dv ə l № 1. 4 İnkişaf etməkdə olan ölkələrin cəmi xarici borcları (mlrd. doll. )* 28 İnkişaf etməkdə olan ölkələr 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Cəmi xarici borcları 2. 182,3 2. 223,1 2. 199,4 2. 171,0 2. 200,8 2. 2000,8 Neft ixracatçıları 422, 9 432, 0 434, 1 425, 0 429, 3 426, 6 Digər ixracatçılar 1. 759,4 1. 791,1 1. 765,3 1. 746,0 1. 771,5 1. 781,2 Qısa müddətli 229, 5 212, 2 211, 0 194, 2 204, 5 206, 1 Uzun müddətli 1. 529,8 1. 579,0 1. 554,3 1. 551,7 1. 567,0 1. 575,0 Borc verənlərə görə: rəsmi 685, 6 701, 9 683, 4 703, 1 731, 5 761, 0 Banklar 497. 1 486. 1 476, 8 452, 7 458, 6 471, 4 Digər özəl axınlar 576, 7 603, 1 605, 0 590, 2 581, 4 548, 8 İnkişaf et- məkdə olan ölkələrdə xa- rici borcun ÜDM-ə nisbəti 43, 2 44, 5 40, 6 40, 3 40, 9 38, 8 *[304, səh. 628]. Lakin xarici kapitaldan ölkəyə köçürülən mənfəətlə müqayisədə bu mənfi nəticələr o qədər böyük əhəmiyyətə malik deyildir. Bundan başqa, kapital qoyan ölkə kapital qoyulan ölkəni öz siyasi təsiri altına da sala bilər. Başqa sözlə, kapital qoyan ölkə xarici kapital siyasətini xarici siyasətin tərkib hissəsi kimi istifadə edə bilir. Son illərdə inkişaf etməkdə olan ölkələrə birbaşa kapital qoyuluşları xarici kapital axını və xarici borcların həcmi cədvəl№ 1. 2-1. 4-də verilən məlumatlarla xarakterizə edilir və qloballaşma təmayüllərinin geniş vüsət aldığını əks etdirir. Dünya maliyyə mühitinin mühüm tərkib hissəsi beynəlxalq maliyyə bazarlarıdır. Onlar sövdələşmə obyekti pul kapitalı olan bazar münasibətlərinin spesifik sahəsidir. Bu bazarlar beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin təkamülü prosesində milli bazarların bazası əsasında formalaşmışdır. Beynəlxalq maliyyə bazarları maliyyə ehtiyatlarının hərəkəti və yerləşdirilməsində aparıcı rol oynayır, dünya miqyasında valyuta məzənnəsinin müəyyən edilməsini tə’min edir. Onlar bazar iştirakçılarına imkan verir ki, faiz dərəcələri və valyuta məzənnələrinin gələcəkdə dəyişmə təmayüllərini qiy- mətləndirsinlər. Dünya maliyyə bazarları milli bazarlarla sıx sürətdə qarşılıqlı əlaqədə olmaqla bərabər, bir sıra xüsusiyyətlərə malikdirlər. Dünya valyuta, kredit və maliyyə bazarlarının yaranmasının ilkin şərtləri istehsal və bank işində kapitalın təmərküzləşməsi; təsərrüfat əlaqələrinin beynəlmiləlləşməsi; elektron maşınların tətbiqi əsasında banklararası telekommunikasiyanın inkişafıdır. Beynəlxalq maliyyə mərkəzinə çevrilmək üçün bunlardan başqa aşağıdakı şərtlər də tələb olunur: [190, s. 230] 1. iqtisadi azadlıq: maliyyə bazarı, fəaliyyət, istehlak, yığım və investisiya qoymaq azadlığını tələb edir; 2. daxili iqtisadi müvazinəti tə’min edən və xarici investorların e’tibarını qazanmış sabit valyuta; 3. yığımları və kapital qoyuluşlarını istiqamətləndirmək qabiliyyətinə malik səmərəli maliyyə institutlarının mövcud olması; 4. fəal, əhatəli mobil-kompleks bazarların mövcudluğu; 5. xüsusi maliyyə biliyi və ixtisaslı insan kapitalının mövcudluğu; 6. müvafiq hüquqi və sosial mühitin olması. Hər ölkədə maliyyə mərkəzləri məlum şəhərlərdə yaranır. Bu mərkəzlər yerləşdikləri ölkə üçün Yüklə 3,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|