Urganch davlat universiteti turizm va iqtisodiyot fakulteti mehmonxona xo

1.2 Mehmonxona xizmatlarining tasnifi

Mehmonxonalarda qabul qilish va joylashtirish servis xizmati ingliz tilida «Reception» deb ataladi va mehmonxona komanda punkti hisoblangan Front office tarkibida bo’lib, mehmonxona yuzi, mehmonlarning mehmonxona bilan tanishishi va ular bilan xayrlashish joyi hisoblanadi. Uning tarkibida konserja, shveytsarlar, bagaj tashuvchilar, pajlar, telefon operatorlari, mehmonxonalar bilan ishlash menedjeri, kassir va ko’p holda bronlash xizmati kiradi.
Bunday servis xizmatidan klerklar (mehmon kutuvchilar) yaxshi psixolog bo’lib, mehmonlar bilan tez til topishi, uni o’rganishi (masalan, mehmon jimjitlikni xush ko’radimi yoki ko’ngil ochar ishlarnimi) lozim bo’ladi.
Qabul xizmat ko’rsatishda xodimlar mehmonxona haqida barcha ma’lumotlarni (nomerlarning tavsifini, kamchiligi va yaxshi tomonlarini, barcha xizmat ko’rsatish joylarini va ularning ishlash rejimini) shahardagi diqqatga sazovar joylarni, ularga borish yo’llarini, transportlarning yurish jadvalini, teatr, muzeylar va h.k. bilishi lozim.
Qabul qilish va joylashtirish servis xizmatining asosiy vazifasi kelgan mehmonlarni qayd qilish, nomerlarga bo’lish, ularni joylashtirish, mijozlarni ketishini belgilash va yana turli qo’shimcha xizmatlar ko’rsatish hisoblanadi. Bunday xizmat ko’rsatish kecha-kunduz ish rejimida ishlaydi. Kechki smenada ishchilar soni kunduzgiga nisbatan bir muncha oz bo’lishi mumkin.
Qabul qilish xizmati administratori zo’r psixolog bo’lib, mijoz bilan suhbatda to’g’ri yo’l tanlashni va u nimani qadrlaydi darhol anglashi muhim (osoyishtalikni, nomerda qo’shimcha xizmat).
qabul qilish xizmati xodimlari otel haqida barcha ma’lumotlarni (nomerlarning yaxshi va yomon taraflari, joylashishi, narxi, boshqa xizmatlar...), shaharning diqqatga sazovor joylarini, manzilini, qanday borish mumkinligini, transport, muzey, teatrlarning ishlash rejimini to’liq bilishlari shart.
qabul qilish va joylashtirish bo’limining asosiy funktsiyalari: tashrif buyurgan mehmonlarni ro’yxatga olish, nomerlarni taqsimlash,mehmonlarni joylashtirish, ro’yxatdan chiqarish va boshqa qo’shimcha xizmatlarni ko’rsatishdir.
Qabul qilish xizmati otel xollida joylashgan bo’lishi shart. Iloji bo’lsa, qabul xizmati klerklari o’z ish joylaridan liftni ko’rib turishlari lozim. Bu mijozlar va yuklar ustidan qo’shimcha nazoratni olib borish imkonini beradi.
Teatr va muzeylarga chiptaga buyurtma berish, transferni tashkil qilish (aeroportdan otelga yoki teskarisi), avtomobilga buyurtma berish va shu kabilar bilan konserj shug’ullanadi. Malakali konserj Rimda Papa bilan uchrashuv uyushtirishi, Nyu-Yorkdagi eng zamonaviy myuziklda chipta topishi mumkin. Konserj shveysar (doorman), yuk tashuvchi (porter), paj(bellman), va lift xodimlari ishini nazorat qiladi. Bu xizmat ishi oson, lekin muhimdir.
Shveytsar mehmonni kutib oladi, eshikni ochadi, taksi chaqiradi, parkovkani boshqaradi, mehmon yuklariga yordam beradi, yukni qo’riqlab uni yuk tashuvchiga topshiradi, ular esa o’z navbatida yukni mehmonxonaga olib kirib, nomerlarga taqsimlaydi. Shuningdek, shveytsar shaharning barcha diqqatga sazovor joylarini bilishi va kerak bo’lganda mehmonga yo’l ko’rsata olishi zarur.
Paj mehmonni nomerga kuzatadi, yukini olib boradi, nomerni ochadi, uning tayyorligini tekshiradi va korrespondentsiyalarni nomerga tarqatadi. Paj direktorning “ko’zi va qulog’i”dir, u barcha shubhali hodisalarni “yuqoriga” aytishi kerak.
Kiruvchi, chiquvchi telefon qo’ng’iroqlari - bu telefon operatorlarining xizmat doirasidir, shuningdek, telefon suhbatlarining o’z vaqtida to’lanishini nazorat qilishadi, mehmonni uyg’otish va ularning savollariga javob berish (yoki axborot olish mumkin bo’lgan xizmatga ulash) ham ularning vazifasidir. Telefon xizmati xodimlari yoqimli ovozga ega bo’lishlari kerak.
Mehmonxona administratori (porte) quyidagilarni bajara olishi kerak:

• 
  yordam ko’rsatish;
  
• 
  hujjatlarni rasmiylashtirish;
  
• 
  mehmonxona kompleksi ob’ektlariga yo’nalishlarni bilish;
  
• 
  “men bilmayman, bu menga ma’lum emas” iboralariga yo’l qo’ymaslik;
  
• 
  kiyimining tozaligiga e’tibor berish;
  
• 
  xorijiy tilni bilish;
  
• 
  mehmonnavozlikka to’g’ri keladigan so’zlardan foydalanish;
  
• 
  raqobatbardoshlikni saqlash;
  
• 
  ertangi kunga ish joyini tayyorlash;
  
• 
  maksimal initsiativada subordinatsiyani saqlash;
  
• 
  ma’suliyatni o’z bo’yniga olish.
  

Front office – bu mehmonxonaning komanda punkti, uning nerv markazi, mehmon bilan otel xizmatlari yuzma-yuz uchrashib, xayrlashadigan joyidir. Mehmon uchun Front office – bu otelning yuzi, mehmonning otel bilan munosabati qabul xizmatida turgan xodim suhbati bilan chegaralanishi mumkin. Shuning uchun bu xizmat xodimlarining odamlar bilan muloqot qila olishi ularning muhim fazilatlaridan biriga kiradi. Ushbu xizmat xodimlari “tovar” ya’ni otelni sotishni bilishi, uning imidjini yaratishi, mehmonxona menejmenti vakili bo’lib, mehmonning muammolarini echishi va umuman ularning yaxshi do’sti bo’lishlari kerak.
Front office kechayu-kunduz uch smenada ishlaydi: Birinchisi - 7.00 - 15.00 gacha; ikkinchisi - 15.00 - 23.00 gacha; uchinchisi - 23.00 - ertalab 7 gacha. Albatta tungi smena qisqartirilgan tarkibda ishlaydi.
Front officega sanab o’tilgan bo’limlardan tashqari mehmonxona kassasi ham kiradi va u ikki tomonga, yani qabul bo’limi va buxgalteriyaga bo’ysunadi.
Xuddi shunday bron xizmatini Front office manajer va marketing bo’limi nazorat qiladi.
Front office mijozlar, ularning tabi, qadriyatlari, tug’ilgan kuni haqida axborot yig’adi va saqlaydi. Mehmonlar haqidagi axborotlar va VIP mijozlar bilan ishlarni mehmonlar bilan ishlovchi menejer (quest relation manajer), juda muhim mehmonlarni bosh direktorning o’zi kutib olishi mumkin.
Front office tarkibidagi yana boshqa xizmatlar - moliyaviy xizmatlar (valyuta ayriboshlash), pochta xizmati, shahar haqida ma’lumotlar kiradi.
Mehmonxonadagi bu bo’limning asosiy vazifasi: nomerni bron qilish, mijozlarni ro’yxatga olish, ularni joylashtirish va kuzatib qo’yishdir.
Front officening servis bo’yicha hamkorlari - ekskurtsiya byurosi, avtomobillarni ijaraga berish tashkiloti, turistik agentliklar bilan aloqa o’rnatilgan bo’lishi kerak.
Front office da mijozlar haqida ma’lumotlar (ularning nimani yaxshi ko’rishi, tug’ilgan kunlari) yig’iladi va saqlanadi. Shu bilan birga ular o’zlarining servis bo’yicha hamkorlari (ekskursion byurolar, avtomobil ijara firmalari, turistik agentligi va h.k.) bilan muntazam aloqada bo’ladi.
Qabul qilish va joylashtirish xizmatida bronlash ham muhim hisoblanadi. Chunki, bunda turli aloqa vositalari yordamida (elektron pochta, faks, telefon, teleks) nomer fondiga byurtmalar kelib tushadi va kompyuterda yoki jurnalda ularning familiyasi, manzili, necha kishi ekanligi, qanaqa nomer bo’lishi, muddati va to’lov kafolati kim tomonidan to’lanishi (maxsus tilaklari) yozilib boriladi. Har bir byurtmaga alohida nomer beriladi. Bunday ma’lumotlar olingandan so’ng, bo’lajak mijoz haqida tahlil olib boriladi. Uning oldin shu mehmonxonada yashaganmi, yo’qmi va u haqidagi ma’lumotlar ko’zdan kechiriladi. Agar byurtma ko’p nomerga bo’lsa, buning uchun alohida shug’ullanadigan xodim tayinlanadi.
Mehmonxonada bo’sh nomerlar borligi haqida mijozlarga albatta, javob beriladi va broni tasdiqlanadi. Bunda joylashish kuni, nomer tipi, yashash muddati, buyurtma nomeri ko’rsatiladi. Agar yashash muddati ko’rsatilmasa, unda nomer faqat bir kunga bronlanadi. Mijoz mehmonxonaga soat 18 gacha kelishi kerak, agar kech keladigan bo’lsa, u haqda oldindan xabar berishi kerak. Umuman olganda, byurtma, bu yozma kontrakt hisoblanadi.
Mijozlarning broni bekor qilishlari yashash muddatidan 48 soat oldin xabar berilishi so’raladi. Amaliyotdan shu ma’lumki mijozlarning 10 % broni bekor qilishadi, 5 % aytilgan vaqtda kelmaydi. Shuning uchun mehmonxonalar keragidan 10 % ko’proq bron beriladi. Bunday holatlar mehmonxona administratsiyasi tomonidan mijozning tomoniga hal etiladi.
Chet el mehmonxonalarida bunday vaziyatlar: bronni tasdiqlash – confirmation, kech kelishi haqida belgilash – late arrival, qayta bronlash – overbooking, mehmonxonaning o’z hisobidan boshqa mehmonxonalardan joy topib berishi – farm out, ma’lumotlarni xo’jalik xizmati ma’lumotlari bilan taqqoslash – housekeeping aytiladi.
Qabul qilishda bronlash usuli ikki tomon: mehmonxona va mijoz o’rtasida qulay bo’lgan munosabat hisoblanadi. Bunda mehmonxona o’zining ish faoliyatini oldindan rejalashtirsa, mijozlar ortiqcha ovoragarchilikdan holi bo’lishadi.
Mehmonlarning kelishi bilan ro’yxatga olish ishlari olib boriladiki, bunda mehmonning mehmonxonada yashashi uchun qonuniy hujjatlar: qayd etish kartochkasi tuzilib, ikki tomondan imzolanadi, ya’ni shu bilan mehmonxona va mijoz o’rtasida shartnoma tuziladi. Bu haqidagi ma’lumot kassirga uzatilib, mehmonga mehmonxona vizitkasi beriladi. Shundan so’ng mehmonnni xonasiga joylashtiriladi.
Qabul qilish xizmatining klerki ertalab navbatchilikni qabul qilishda bo’sh nomerlarni mijozlar tark etgan nomerlarga qo’shadi, olingan yig’indidan bronlashtirilgan nomerlarni ayiradi va natijada chetdan kelgan mehmonlarga taklif qilish mumkin bo’lgan nomerlarni oladi. Bunda qabul qilish xizmatining ma’lumotlari albatta xo’jalik xizmati (housekeeping)dan olingan axborot bilan solishtiriladi, chunki ko’pincha tafovutlar yuzaga keladi.
Mehmonning mehmonxonadan ketishi vaqtida, u mehmonxona ro’yxatidan chiqariladi. Bu haqda mehmonxonaning barcha xizmat ko’rsatuvchilariga xabar beriladi.
Mehmonxona xo’jalik xizmati, mehmonxonaning va uning nomerlari tozaligiga javob beradi. Mehmonxona xonalarini tozalash bo’yicha maxsus ko’rsatma ishlab chiqarilishi kerak. Uni bajaruvchi mehmonxona xodimalari bunga qat’iyan amal qilishadi.Bu ko’rsatma qisqacha quyidagicha bo’lishi mumkin:

1. 
   nomerni eshigini ochishdan oldin 3 marta taqqillatishi va unda hech kim yo’qligiga ishonch hosil qilgandan so’ng nomer eshigini ochish kerak;
   
2. 
   derazani ochib axlatni yig’ish kerak;
   
3. 
   ko’rpani olish, kir choyshabni yig’ish, tozasiga almashtirish va qo’lni yuvish kerak;
   
4. 
   idishlarni yuvish, to’nkarib qo’yib ustiga sochiqni yoyish lozim;
   
5. 
   sanuzelni tozalash kerak. Bunda toza sirtdan kiriga yo’nalish lozim;
   
6. 
   derazani yopib tepadan pastga qarab changlarni tozalash kerak;
   
7. 
   polni tozalash: oldin supuriladi, so’ng changyutgich bilan tozalanadi.
   

Xo’jalik xizmati majburiyatiga nomerlarni tozalashdan boshqa xollar, koridorlar, restoran binosini ham tozalash-yig’ish ishlari yuklatiladi.
Mehmonxonalarda tozalashda ikki standart: kunlik normal tozalash-yig’ishtirish va e’tiborli yoki nufuzli, ya’ni chang kuniga ikki marotaba tozalanadi. Bundan tashqari, mehmonxonada mavsumiy tozalash-yig’ishtirish ham mumkin. Bunda devorlar yuviladi, mebellar tozalanadi, kichik ta’mirlanadi, ayrim nomerlarni ta’mirlashga qo’yiladi.
Barcha tozalash ishlari mehmonxona imidjini ko’tarishdan, boshqa tomondan yana mijoz salomatligiga g’amxo’rlikni oshiradi, mebellar, gilamlar umrini uzaytiradi.
Ko’pgina mehmonxonalarda xo’jalik ishlariga kiryuvish va yoddan chiqarib qolgan narsalar byurosi ham kiradi. Mehmonxonada yoddan chiqarib qoldirilgan narsalar uzog’i bilan uch oy muddatda saqlanadi.
Mehmonxonadagi muxandislik xizmati barcha mavjud muxandislik jihozlari hisoblangan: tez harakatli liftlar, konditsionlash, isitish, suv ta’minoti, kanalizatsiya sistemasi, elektr (katta quvvatdagi) va gazli oshxona jihozlari, kabelli televidenie, kompyuterlar va h.k. muntazam ishlatilishiga javobgar hisoblanadi.
Ko’p holda bu xizmat xodimlarini o’rindoshlik sifatida ishga olinib foydalaniladi.
Muxandislik jihozlari xizmatiga bundan boshqa gilamlar, mebellarni ta’mirlash, nomerlarni kichik ta’mirlash ham kiradi.
Muxandislik xizmatining asosiy vazifalaridan biri. Bu mehmonxona yong’in xavfsizligini ta’minlash hisoblanadi. Chunki, yong’in juda ko’p tarqalgan texnogen xususiyatli vaziyat hisoblanadiki, uning bo’lishi mehmonxona ish faoliyatini izdan chiqaradi. Uning asosiy sabablari chekuvchilar, oshxona va nomerlardagi elektr jihozlarning nosozligi, kaminlardan noto’g’ri foydalanishi, axlatlarning yondirilishi hisoblanadi.
Mehmonxonalar xavfsizlik xizmati, mehmonlarni himoyalash, mehmonxona moddiy boyligini turli jinoyatlardan himoyalash vazifasini bajaradi. Bu boradagi ishlar to’g’ri yo’lga qo’yilmasa mehmonxona qiyin holatga tushishi va o’zining imidjini yo’qotishi mumkin. ⁵Masalan, 1974 yili amerikalik estrada xonandasi Koni Frensiz besh yulduzli mehmonxonada zo’rlanganligi va keyingi sudlashishdan so’ng otel 1,5 mln. dollar to’lagan.
Ko’p holda, mehmonlarning o’zlari ham nomerning sochig’ini, choyshabini yoki suviner joyida kuldonini olib ketishadi. Bunday mehmonlarni mehmonxona administratsiyasi qora ro’yxatga olib, kelgusida nazorat ishlarini olib boradi. Xuddi shunday, bunday ro’yxatga professional arzqiluvchilarni ham kiritishadi.
Xavfsizlik xizmatining asosiy vazifasi nojo’ya ishlarni axtarish, so’rov emas, balki oldini olish hisoblanadi. Ular so’rov o’tkazishi, tintuv va boshqa harakatlar qilishga haqli emas. Bu xizmat xodimlari boshqa xizmatlar bilan ayniqsa, moliyaviy departament va personal bo’limi hamda mahalliy ichki ishlar bo’limi bilan hamkorlikda bo’lishi kerak.
Xavfsizlik xizmat xodimlari mehmonxonani xavfsizligini oshirish bo’yicha loyiha – dastur ishlab chiqib, mehmonxona direktori tomonidan tasdiqlanib ish faoliyatida qo’llab borishlari lozim. Bu xizmatning albatta, mehmonxonada o’zining alohida xonasi, garderobi va hujjatlar saqlash xonasi bo’lishi kerak.
Xavfsizlik xizmatining funktsiyasi turli xil bo’lib, unda xonalarni tekshirib turish, ayniqsa kechki vaqtda nomerlar eshiklarning ochiq qolmasligini, xizmat kirish eshigini nazorati, mehmonxona boshliqlarini, inkassani himoyasi, kalitlarni nazorati, xodimlarning shaxsiy qo’llashlariga berilgan moddiy boyliklarini saqlanishini nazorati, evakuatsiya vaqtida tartibni o’va moddiy boylikni saqlash va h.k. funktsiyalarni bajaradi. Vaqti-vaqti bilan mehmonxona administratsiyasiga hisobot berib boradi.
Mehmonxonaning xarid qilish bo’limining funktsiyasiga, mehmonxona kerakli tovrlarni talab darajasidagi sifatda, o’z vaqtida kelishgan narxda olish hisoblanadi.
Mehmonxona faoliyatini yurgizishda muntazam ravishda kerak bo’ladigan tovarlar quyidagi guruhlarga bo’linadi:
1. Mahsulotlar.
2. Ichimliklar.
3. Jihozlar va mebellar, idish-tovoq, choyshablar.
4. Sarf moddiylari (asosan nomerlarni va jamoaviy xonalarni tozalashda kerakli materillar).
Bu tovarlarni olishda bo’lim menedjerlari: mol etkazuvchining reputatsiyasiga (obro’-e’tiboriga), tovarlarning bahosi va sifatiga, oladigan partiyaning hajmi, to’lov shartiga (yaxshisi kreditga, oldindan to’lovsiz), olingan tovrlarga servisli xizmat ko’rsatilishiga va etkazib berish bahosi va etkazuvchining uzoq yaqinligiga e’tibor berish zarur.
Yuqorida keltirilgan mehmonxona asosiy xizmatlaridan yana biri bu ovqatlantirish xizmati hisoblanadi.
Mehmonxona ovqatlantirish xizmati, asosan shu mehmonxona tarkibidagi ovqatlanish korxonasi (restoran, kafe, oshxona, bufet, bar va h.k.) tomonidan bajariladi. Uning asosiy vazifasi mehmonlarni o’z vaqtida qulay, sifatli, aql darajasidagi narxda yuqori servis darajasida ovqatlantirish hisoblanadi. Bunda ovqatlarning tayyorlash muddati, sanitariya normalari talabiga javob berishi, ishlab chiqarish sarf-harajatini kamaytirish, mijozlar talabini yuqori qo’yish, boshqalar bilan raqobatda bo’lish lozim bo’ladi.
Ovqatlantirish xizmatida ovqatlantirish korxonasining qaerda joylashganligi, menyu (taomnoma)ning o’lchami, servis xili, ovqatlanish joyi dizayni, oziq-ovqat mahsulotlari xarid qilish va uni saqlash spetsifikatsiyasi, oshxona, banket xizmati, nomerlarga ovqatlantirish xizmatining yo’lga qo’yilganligi, ovqatlanish korxonasining ishlash rejimi, alkogol ichimliklarining turliligi, ovqatdan zaharlanishning oldini olish, sanitariya-gigiena talablariga javob berish, texnika xavfsizligi va h.k. ham muhim o’rin egallaydi.
Nomerni bronlash haqida so’rov (Reservation) turli kanallar (elektron pochta, faks, telefon, teleks) orqali kelishi mumkin. So’rov kelganida kompyuterda yoki daftarda mijoz haqida quyidagi ma’lumotlar qayd etiladi:

• 
  familiyasi, shaxslar soni, yashash manzili;
  
• 
  qanday nomer va qancha muddatga kerakligi;
  
• 
  nomer haqini to’lash kafolati va haqni kim to’lashi;
  
• 
  mijozning alohida xohish-istaklari (nomerda gullar, allergik uchun parsiz yostiq va sh.k.).
  

Har bir buyurtmaga raqam beriladi. Bronlashni kafolatlash depozit yoki kredit kartochkasi bilan amalga oshiriladi. Buyurtmani qabul qilgan xizmatchi mijoz tarixini (agar u mehmonxonada ilgari to’xtagan bo’lsa) tekshirib ko’rishi va uning natijalariga ko’ra tegishli belgilar qo’yishi yoki bronlashni rad etishi lozim.
Agar buyurtma bir nechta nomerga (masalan, kongress o’tkazish uchun) berilgan bo’lsa, u bilan maxsus xodim shug’ullanadi. Kompaniyadan yoki turistik firmadan bronlashga so’rov olinganida bronlash xizmati xodimi mehmonxona mazkur firma bilan xizmat ko’rsatishga shartnoma tuzgan yo tuzmaganligini, shartnoma shartlarini (eng avvalo,, mehmonxona qanday korporativ narxda nomer taqdim etishi lozimligini) tekshirib ko’rishi kerak.
Mehmonxonada bo’sh nomerlar bo’lgan taqdirda, mijozga tasdiqnoma (confirmation) yuboriladi. Ushbu tasdiqnomada nomerga joylashish sanasi, nomer turi, nomerda yashash kunlari soni, buyurtma raqami ko’rsatiladi. Agar so’rovda nomerda yashash kunlarining soni haqida ma’lumot bo’lmasa, nomer bir kunga bronlashtiriladi. Agar mijozning kechroq kelishi haqida belgi (late arrival) bo’lmasa, mijoz mehmonxonaga soat 18 gacha etib kelishi lozim. Muayyan nomer odatda kafolatlanmaydi. Agar tarif ma’lum qilingan bo’lsa, u odatda muayyan diapazon ko’rinishida beriladi. Agar mijoz depozit kiritgan bo’lsa, nomer uning kelish-kelmasligidan qat’iy nazar saqlanadi.
Qonun hujjatlariga muvofiq, tasdiqlangan buyurtma huquqiy jihatdan yozma shartnomaga tengdir. Bronlashtirilgan nomerdan mijoz uchun oqibatlarsiz voz kechish mehmonxonaga tashrif buyurish sanasidan 48 soat oldin amalga oshirilishi mumkin (kurort mehmonxonalarida bu muddat kengroq diapazonga ega). qayta bronlash (overbooking), ya’ni bir nomerga ikki mijoz da’vogar bo’lishi yuzaga kelishi mumkin bo’lgan eng ko’ngilsiz muammodir. Gap shundaki, statistika ma’lumotlariga ko’ra, nomerni bronlashtirgan mijozlarning taxminan 10% brondan voz kechadi, yana 5% - belgilangan kuni mehmonxonaga etib kelmaydi. Shu bois mehmonxonalar ba’zan tavakkal qiladilar va mijozlarning bir qismi brondan voz kechadi yoki kelmaydi degan umidda amalda joylashtirishlari mumkin bo’lganidan 10% ko’proq miqdorda buyurtmalar qabul qiladilar. Agar bu umid oqlanmasa, «overbooking» deb nomlangan vaziyat yuzaga keladi.
Qayta bronlashning boshqa bir ko’p uchraydigan sababi noqulay ob-havodir. Bunda eski mijozlar mehmonxonani tark eta olmaydi, yangi mijozlar esa allaqachon etib kelgan bo’ladi. Bu holda o’z obro’sini qadrlaydigan mehmonxona mijozni o’z hisobidan shunday yoki undan ham yuqori toifadagi mehmonxonaga yuborishi, ayni vaqtda tariflardagi tafovutni qoplashi lozim (bu operatsiya «farm out» deb ataladi).
Bunga teskari vaziyat yuzaga kelishi, ya’ni ayni bir mijoz nomerni turli agentliklar orqali bronlashi, natijada uning uchun bir emas, bir nechta nomer bronlashtirilishi ham mumkin. Bronlash xizmati bunday «qo’sh bronlash» hollarini diqqat bilan kuzatib borishi lozim.
Gruppaviy bronlash (10 tadan ortiq nomerni bronlash) yakka tartibda bronlashdan eng avvalo,, shu bilan farq qiladiki, bronlash xizmatining menejeri muzokaralar o’tkazish va shartnoma tuzish uchun vakolatli yoki vositachi shaxs bilan maxsus uchrashishi mumkin. Shartnomada guruhga xizmat ko’rsatishning barcha shartlari belgilanadi.
Qabul qilish xizmatining klerki ertalab navbatchilikni qabul qilishda bo’sh nomerlarni mijozlar tark etgan nomerlarga qo’shadi, olingan yig’indidan bronlashtirilgan nomerlarni ayiradi va natijada chetdan kelgan mehmonlarga taklif qilish mumkin bo’lgan nomerlarni oladi. Bunda qabul qilish xizmatining ma’lumotlari albatta xo’jalik xizmati (housekeeping)dan olingan axborot bilan solishtiriladi, chunki ko’pincha tafovutlar yuzaga keladi.
Masalan, xo’jalik xizmati nomerni bo’sh deb ko’rsatadi, bronlash xizmati ma’lumotlariga ko’ra esa nomer haq to’lash kafolatlangan holda bronlashtirilgan bo’ladi, shu bois nomerga mijoz qo’yilmaydi. Boshqa bir misol: qabul qilish xizmatida nomer band deb qayd etiladi, xo’jalik xizmati esa nomerda bagaj yo’q va unda mijoz tunamadi deb ma’lumot beradi. Kichik mehmonxonalarda hanuzgacha qo’lda bronlash texnikasi qo’llaniladi.
So’nggi vaqtda qabul qilish xizmatini to’liq avtomatlashtirish va unda xodimlar ishidan voz kechishga urinishlar kuzatilmoqda: mijoz kredit kartochkasini kiritadi, kompyuter ekranida mavjud bo’sh nomerlardan birini tanlaydi va avtomatik tarzda nomer kalitini oladi. Ammo, bizning nazarimizda, bunday eksperimentlar faqat «iqtisodiy» toifaga mansub kichik mehmonxonalarda istiqbolga ega.
Katta mehmonxonalarda axborot xizmati qabul qilish peshtaxtasining alohida darchasini egallaydi. Ushbu xizmatda mehmonxona, unda o’tkaziluvchi tadbirlar, mehmonlar, shaharning diqqatga sazovor joylari, transport va sh.k. haqida mufassal axborot olish mumkin.
So’nggi davrda aksariyat mehmonxonalarda ularda yashovchi mehmonlar haqidagi axborotga juda ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo’linmoqda. Sizda janob ... yashaydimi, degan savolga: «qarab ko’ramiz. Telefon raqamingizni qoldiring. Agar siz so’ragan janob bizda chindan ham yashasa, unga telefon raqamingizni beramiz va u o’zi siz bilan bog’lanadi», deb javob beradilar. Mazkur yondashuv mehmonxona mijozlarini rashkchi erlari (xotinlari) bilan janjaldan va har xil jinoiy unsurlarning tajovuzlaridan saqlash imkonini beradi.
Qabul qilish xizmati mehmonxona bilan ayrim mijozlar o’rtasida chiqadigan mojarolarni hal qilish bilan ham shug’ullanadi. Agar mijoz haqni to’lamasa, mehmonxona uning bagajini olib qolishi, hatto uni musodara qilishi va sotishi ham mumkin. Bordiyu mehmonning mol-mulkiga ziyon etkazilgan bo’lsa, mehmonxona bu ziyonni qoplaydi, lekin ancha cheklangan miqdorda. qoida tariqasida, mehmonxona avtomobil, hayvonlar, mehmonxona seyfiga topshirilmagan boyliklarning butligi uchun javob bermaydi. Mijozning yo’qotilgan yoki shikast etkazilgan buyumlari uchun to’lanadigan haq miqdori ham cheklangan. Masalan, Buyuk Britaniyada mazkur haq bir buyum uchun 50 funtdan va bir mijozga 100 funtdan oshmaydi.
Joylashtirish xizmatining mazmuni shundan iboratki, birinchidan, mijozlarga maxsus xonalar (mehmonxona nomerlari) foydalanishga beriladi, ikkinchidan, ularga muayyan xizmatlar ko’rsatiladi, bu vazifa mehmonxona xodimlari tomonidan bevosita amalga oshiriladi.
Mehmonxona nomerlari joylashtirish xizmatining muhim tarkibiy qismidir. Mehmonxona nomeri deganda unda yashaydigan mehmonning dam olishi, uxlashi va ishlashi uchun mo’ljallangan ko’p funktsiyali xonalar tushuniladi. Mehmonxonalarda har xil toifali nomerlar mavjud bo’lib, ular maydoni, jihozlanishi, shinamligi va h.k.ga ko’ra farq qiladi. Biroq, qaysi toifaga mansubligidan qat’i nazar, har bir mehmonxona nomerida quyidagi mebel va jihozlar bo’lishi shart:

• 
  karavot;
  
• 
  har bir o’rin hisobidan bittadan stul yoki kreslo;
  
• 
  har bir karavot hisobidan bittadan tumbochka yoki tungi stol;
  
• 
  kiyim-kechak uchun shkaf;
  
• 
  umumiy yoritish moslamalari;
  
• 
  axlat uchun savatcha.
  

Bundan tashqari, har bir nomerda mehmonxona to’g’risida ma’lumot va yong’in chiqqan holda evakuatsiya qilish rejasi bo’lishi lozim.
Ovqatlantirish xizmati turli jarayonlar: ishlab chiqarish (oshxonada ovqat tayyorlash), savdo (tayyor taomlar, spirtli va spirtsiz ichimliklarni sotish), servis (restoran, bar, kafe, mehmonxona nomerlarida ofitsiantlar tomonidan mehmonlarga xizmat ko’rsatish) jarayonlaridan tarkib topadi.
qo’shimcha yoki boshqa xizmatlarga basseyn, sport zali, konferentszal, muzokaralar zali, avtomobillarni ijaraga berish, kimyoviy tozalash, kir yuvish, sartaroshxona, massaj kabineti xizmatlari va boshqa shunga o’xshash xizmatlar kiradi. Mehmonxona korxonasida joylashtirish, ovqatlantirish xizmatlari va qo’shimcha xizmatlar bir-birini to’ldiradi, aksariyat hollarda bir-biriga bog’liq bo’ladi va mehmonlar tomonidan yaxlit deb qabul qilinadi. Xizmatlar qanday rasmiylashtirilgani va yagona kompleksga birlashtirilganiga qarab, mehmonxona korxonasining muayyan turi shakllanadi.