Türk Neonatoloji Derneği yenġDOĞanda sivi ve elektrolġt dengesġ rehberġ – 2016
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 145 mEq/L üzerine
- Hipernatreminin santral sinir sistemi üzerine etkileri
24
Asit kaybı (kusma), baz alımı (NaHCO 3 tedavisi) veya ekstrasellüler hacimün azaldığı (Cl - kaybı HCO 3 - kaybından daha fazla) durumlarda gelişir. Metabolik alkaloz tedavisi nedene bağlıdır. Ekstrasellüler hacim azalması intravenöz sıvı ve K + replasmanı ile düzeltilir. Hipokalemik metabolik alkaloz durumlarında oral veya parenteral K + ve Cl - yeterli olabilir. Arjinin hidroklorid, amonyum hidroklorid ciddi asidoz ve paradoksal intrasellüler alkaloza neden olabileceğinden kullanımı önerilmez. Kronik metabolik alkalozun geç dönem komplikasyonları bilinmemekle birlikte, uzun süre pH>7.60 olması sensörionöral işitme kaybı riskini artırabilir. Yenidoğanda en sık metabolik alkaloz nedenleri Tablo 11’de görülmektedir. Tablo 11: Yenidoğanda metabolik alkaloz nedenleri 5
•
•
Diüretikler •
Klor eksikliği: Klor kaybettiren diyare, Barttersendromu, kistik fibrozis •
Alkali verilmesi: Bikarbonat, laktat, asetat, sitrat RESPĠRATUVAR ASĠDOZ VE ALKALOZ Alveoler ventilasyonun azalması ve CO 2 retansiyonu respiratuvar asidoza neden olur. RDS, mekonyum aspirasyon sendromu, pulmoner enfeksiyonlar veya konjenital diyafragma hernisi gibi hastalıklar sonucu gelişir. CO 2 ’nin yardımcı ventilasyon uygulanarak atılması gerekir. Primer respiratuvar asidozda alkali tedavisi uygun değildir. Serum HCO 3 - seviyesinin artması hipoventilasyona neden olur, PaCO 2 daha çok artar ve respiratuvarasidoz derinleşir. Mikst asit-baz bozukluğu varsa (respiratuvar ve metabolik asidoz birlikte) yardımcı ventilasyon uygulanmalıdır. Respiratuvar alkaloz yenidoğanlarda nadirdir, yardımcı ventilasyonun aşırı uygulanmasına bağlı ya da ciddi SSS hastalıklarına sekonder hiperventilasyon sonucu gelişebilir. Bu durumlarda ventilatör ayarları yeniden düzenlenmeli ve altta yatan neden araştırılmalıdır. 25
HĠPERNATREMĠ Tanım: Hipernatremi serum sodyum değerinin 150 mEq/L ve üzerinde olması olarak tanımlanmakla beraber yenidoğanda serum sodyum düzeyi 145 mEq/L üzerine çıktığında sıvı-elektrolit tedavisinde nedene yönelik düzenlemelerin yapılması uygun olacaktır.
Yenidoğanda hipernatremi, genellikle sodyum homeostazından çok su
homeostazındaki bozukluk sonucu gelişir. Total vücut sodyumu normal, artmış veya azalmış olabilir. Vücudun hipernatremiden korunma mekanizmaları konsantre idrar oluşturma ve güçlü bir susuzluk hissi mekanizmasıdır. Yenidoğanların idrar konsantrasyon kapasitesinin yetersiz olması ve susuzluğu ifade edememeleri hipernatremi gelişme riskini artıran faktörlerdir. Hipernatreminin üç temel nedeni, artmış su kaybı, yetersiz su alımı ve fazla sodyum verilmesi’dir. Yaşamın ilk haftasında özellikle de çok DDT preterm bebeklerde en önemli neden transepidermal su kaybının fazla olmasıdır. Ayrıca sodyum bikarbonat ya da ilaç perfüzyonları (kalsiyum glukonat, gentamisin, dopamin, dobutamin, heparin gibi) için sodyumlu sıvıların verilmesi de erken hipernatremi gelişimine katkıda bulunur. Anne sütüyle beslenen term bebeklerde hipernatremi ise, en sık yetersiz anne sütü alımına bağlıdır. Bu durumun önlenmesi için erken taburculuk engellenmeli, emzirme danışmanlığına gereken özen ve önem gösterilmeli, doğum sonrası ilk günlerde günlük tartı izlemi yapılmalıdır. Sodyum ve su kayıplarının birlikte olduğu durumlarda da hipernatremi gelişebilir, nedeni su defisitinin sodyum defisitinden daha fazla olmasıdır. Örneğin gastroenterit olup yeterince sıvı verilemeyen, kusması fazla olan veya iştahsızlık nedeni ile yeterince beslenemeyen bebeklerde, renal displazi veya obstrüktif üropati gibi böbrek hastalıklarında, akut tübüler nekrozun poliürik fazında veya obstrüktif olaylarda obstrüksiyonun düzeltilmesi sonrasında hem sodyum hem su kaybı birlikte olabilir. Glukoz veya mannitol gibi ozmotik ajanların kullanımı ise ozmotik diüreze neden olarak fazla su kaybına neden olabilir. Yenidoğanda hipernatreminin ender bir nedeni de diyabetes insipidustur. Tablo 12’de fizyopatolojik mekanizmalara göre hipernatremi nedenleri gösterilmiştir.
26
Tablo 12: Yenidoğanda hipernatremi nedenleri HĠPERNATREMĠ Su kayıpları Yetersiz su alımı Fazla sodyum verilmesi Ġnsensibl kayıplar (Bk.Tablo I) Sıvı kısıtlaması Yetersiz sıvı alımı Emzirme sorunları Nörolojik bozukluklar Hipotalamik bozukluklar Sodyum bikarbonat Hipertonik salin Sodyum klorür İlaç perfüzyonu için verilen sıvılardaki sodyum Kan ürünleri Uygunsuz hazırlanmış mama “Tuzlama” Çocuk istismarı Renal Diyabetes insipidus Diüretikler, mannitol Tübülopati ABY iyileşme dönemi Hiperglisemi Gastrointestinal Gastroenterit Kusma Kolostomi/ İleostomi Ozmotik diyare Malabsorbsiyon Klinik Hipernatremiye bağlı hipertonisite sonucu, intrasellüler alandan ekstrasellüler alana su geçişi olduğu için intravasküler hacim kısmen korunur. Bu nedenle kronik hipernatremide, kan basıncı ve idrar çıkışında azalma gibi intravasküler hacim azalması ve tipik dehidratasyon bulguları (huzursuzluk, çabuk uyarılabilirlik, halsizlik, letarji, tiz sesli ağlama, hiperpne, ateş), geç döneme kadar belirgin değildir. Hiperglisemi ve hafif bir hipokalsemi görülebilir. Dehidratasyon ve hiperkoagülabiliteye bağlı inme ve diğer trombotik komplikasyonlar olabilir (dural sinüs trombozu, periferik tromboz ve renal ven trombozu gibi). Hipernatreminin santral sinir sistemi üzerine etkileri Hipernatreminin santral sinir sistemi üzerine etkilerinin bilinmesi tedaviyi yönlendirmede de önemlidir. Hipernatremide ozmotik dengeyi sağlamak için hücre içinden hücre dışına su geçişi sonucu beyin hacminin azalmasısı uyum mekanizmalarını harekete geçirir. Akut yanıt olarak sodyum, potasyum, klor gibi elektrolitler hücre içine alınırken daha geç yanıt ozmoprotektif amino asitler ve organik solütlerin sentezlenmesidir (idiyojenik ozmoller). Eğer hipernatremi çok hızlı gelişirse, hücre içi solüt artışı yetersiz kalır ve beyin hücrelerinin hacmi korunamayarak azalır. Bu azalma sonucunda intraserebral ven ve köprü Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|