Türk Neonatoloji Derneği yenġDOĞanda sivi ve elektrolġt dengesġ rehberġ – 2016

14 

 

Tartı kaybı bu sınırların üzerinde ve diğer parametrelerle de destekleniyor ise (idrar miktarı 

az, idrar dansitesi  yüksek, serum sodyum düzeyi yüksek) verilen sıvı miktarı artırılır (10-20 

mL/kg/gün).  Bunun  tersine  tartı  kaybı  beklenen  oranların  altında  ve  serum  sodyum  düzeyi 

azalıyorsa verilen sıvı miktarı da azaltılmalıdır. 

3.İdrar  miktarı  ve  dansitesi:  Yaşamın  ilk  günü  0.5-1  mL/kg/saat,  sonrasında  2-3  mL/kg/saat 

idrar çıkışı olmalıdır. İdrar toplarken sık uygulanan bir yöntem önceden tartılmış bezler veya 

pamuk  tamponlardır.  Ancak  bu  yöntemle  buharlaşmaya  bağlı  hacim  kaybı  ve  dansite 

yükselmesi  nedeniyle  hatalı  sonuçlar  alınabileceği  unutulmamalıdır.  İdrar  çıkışı  sürekli 

izlenmeli, 4-8 saat aralarla ölçülen miktar kaydedilmelidir. 

İdrar ozmolalitesinin 200-400 mOsmol/kg olması sıvı alımının yeterli olduğuna işaret 

eder. Klinikte uygulama kolaylığı nedeniyle daha sıklıkla idrar dansitesi ölçülmektedir, ancak 

idrar  çubuklarıyla  ölçülen  dansitenin  ozmolalite  ile  korelasyonu  çok  zayıf  bulunmuştur. 

Ayrıca  hasta  preterm  bebeklerin  idrarında  çoğunlukla  bulunan  glukoz  ve/veya  proteinin, 

dansitenin yalancı olarak yüksek ölçülmesine neden olabileceği akılda tutulmalıdır

.

 

4)Laboratuvar  tetkikleri:  Serum  sodyum  değeri  135-145  mEq/L,  potasyum  değeri  3.5-5 

mEq/L,  serum  ozmolalitesi  275-290  mOsmol/kg  aralığında  olmalıdır  (Ozm=  2  x  serum 

sodyumu  (mEq/L)  +  serum  glukozu  (mg/dL)  /18  +  BUN  (mg/dL)  /2.8).  Serum  ozmolalitesi 

günlük  sıvı  miktarına  karar  vermede  yol  gösterici  olur.  Bebeğin  gebelik  yaşına,  hastalığın 

şiddetine  ve  sıvı-elektrolit  dengesine  göre,  mikro  yöntemler  kullanılarak  ve  bebek  stabilize 

olana  kadar,  genellikle  ilk  3-4  gün  8-24  saat  aralıklarla  serum  elektrolitleri  değerlendirilir. 

Kan  üre  azotu,  kreatinin  düzeylerinin  yükselmesi  ve  metabolik  asidoz  ESS  hacminin 

azaldığını gösteren diğer laboratuvar tetkikleridir. (Tablo 5)  

Tablo 5: Hasta bebeklerde sıvı dengesinin izlemi

1 

DeğiĢken 

Sıklık 

Öneriler 

Tartı 

Günlük  

(Çok küçük 

pretermlerde 

gerekirse      

8-12 st arayla)  

-Günlük tartı kaybı: Termde %1-2, Pretermde  %2-3 

-Maksimum kilo kaybı genellikle term bebeklerde %5-10, 

pretermlerde %10-15 arasındadır, genellikle 7-10. 

günlerde kilo alımı başlaması beklenir 

İdrar miktarı 

Devamlı  

(4-8  saatte  bir 

kontrol) 

-Çok küçük  pretermlerde 1.gün  0.5  mL/kg/st,  daha sonra 

tüm bebeklerde 2-3 ml/kg/saat olmalıdır 

-1 mL/kg/st altında idrar çıkışı araştırılmalıdır. 

Serum sodyum 

Günde 1-2 

135-145 mEq/L 

Serum potasyum 

Günde 1-2 

3.5-5 mEq/L (Hemolize bağlı yalancı yükseklik sıktır) 

Serum kreatinin 

   Günlük 

Doğumdan  sonra  düzenli  olarak  düşer  (Çok  küçük 

pretermlerde yükselmeler nadir değildir) 

---

15 

 

ELEKTROLĠT GEREKSĠNĠMLERĠ 

Sodyum gereksinimi 

Fizyolojik  tartı  kaybı  olarak  klinik  bulgulara  yansıyan  postnatal  natriürez/diürez 

baĢlamadan  önce  intravenöz  sıvılara  sodyum  eklenmez.  Sıvılara sodyum eklenmesi için 

üzerinde uzlaşıya varılmış bir tartı kaybı oranı  ya da postnatal gün tanımlanmamıştır. Farklı 

kaynaklarda  “ilk  birkaç  günden  sonra”  ya  da  “doğum  ağırlığının  %5’inden  fazlasını 

kaybettikten sonra” sodyum eklenebileceği bildirilmektedir.  

İdame sodyum gereksinimi genellikle sıvılara 2-3 mEq/kg/gün sodyum klorür (NaCl) 

ilavesiyle  karşılanır.  Hayatın  ilk  haftasından  sonra,  bebeğin  sıvı  dengesi  stabil  olduğunda 

günlük 3-4 mEq/kg sodyum ve klorür verilmesi büyüme için yeterli pozititif sodyum dengesi 

sağlar.  Ancak  aşırı  prematürite  veya  sıvı  elektrolit  dengesindeki  bozukluklar  günlük 

Na

+

gereksinimini  değiştirebilir.  Çok  küçük  preterm  bebeklerde  renal  immatüriteye  bağlı 

kayıplar nedeniyle sodyum gereksinimi 6-8 mEq/kg/gün kadar artabilir. 

Potasyum gereksinimi 

Potasyum  desteğine  yeterli  idrar  çıkışı  olduktan,  serum  elektrolitleri  ve  böbrek 

fonksiyonlarının  normal  olduğu  kanıtlandıktan  sonra,  1-2  mEq/kg/gün  miktarında  eklenir, 

Bir-iki gün içinde bu miktar 2-3 mEq/kg gün olacak şekilde artırılabilir. 

Özel durumlarda elektrolit gereksinimleri

 

 

İdame  gereksinimlerin  yanısıra  patolojik  kayıplara  bağlı  elektrolit  defisitleri  de  sıvı 

tedavisine eklenmelidir. Tablo 6’da bazı vücut sıvılarının elektrolit içeriği görülmektedir.

 

 

Tablo 6: Çeşitli vücut sıvılarının elektrolit içerikleri (mEq/L)

4

 

Vücut sıvısı 

Sodyum 

Potasyum 

Klor 

Mide 

20-80 

5-20 

100-150 

İnce bağırsak 

100-140 

5-15 

90-130 

Safra 

120-140 

5-15 

80-120 

İleostomi 

45-135 

3-15 

20-115 

Diyare 

10-90 

10-80 

10-110 

 

 

 

 

 

---

16 

 

Glukoz gereksinimi  

Normal  glukoz  gereksinimi  4-6  mg/kg/dk’dır.  Bu  miktar  erken  postnatal  adaptasyon 

sürecinde  enerji  gereksinimini destekler. Daha sonraki  günlerde serum  glukoz düzeyini >60 

mg/dL  tutacak  şekilde  glukoz  desteği  sağlanır.  Gerekli  durumlarda  glukoz  miktarı  10-12 

mg/kg/dk  miktarına  kadar  çıkılabilir.  Doğum  tartısı  1000  gramın  altında  olan  preterm 

bebeklerde  ise  ilk  günlerde  glukoz  kullanımının  yetersiz  olması  nedeniyle  hiperglisemi  ve 

buna  ikincil  ozmotik  diürez  gelişebileceğinden  dikkatli  izlenmesi  gerekir.  Bu  bebeklerde 

glukoz infüzyonuna 4 mg/kg/dk ile başlanabilir. Preterm bebeklerde katabolizmayı ve enerji 

eksikliğini  engellemek  için  ilk  günlerden  itibaren  total  parenteral  beslenme,  sıvı  infüzyon 

tedavisine eklenmelidir. Daha detaylı bilgi için TND beslenme rehberine bakınız.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---