157.2. Fraxt edilmiş gəminin və onun gəmi heyəti üzvlərinin xidmətlərindən istifadə
nəticəsində əldə edilmiş gəlirlər, xilasetmədən əldə edilən və gəmi sahibi ilə fraxtedən
arasında bu Məcəllənin 162-ci maddəsinə müvafiq olaraq bölüşdürülən gəlirlər istisna
olmaqla, fraxtedənin mülkiyyətidir.
157.3. Taym-çarterin qüvvədəolma müddəti bitdikdə fraxtedən gəmini gəmi sahibinə
aldığı vəziyyətdə, normal köhnəlmə nəzərə alınmaqla, qaytarmalıdır.
157.4. Gəmini vaxtında qaytarmadıqda fraxtedən gəminin gecikdirilməsinə görə taym-
çarterdə nəzərdə tutulmuş fraxtı və ya əgər bu taym-çarterdə nəzərdə tutulandan daha
yüksəkdirsə, fraxtı bazar qiyməti ilə ödəyir.
Maddə 158. Fraxtedənin yük sahibi qarşısında məsuliyyəti
Gəmi fraxtedənə yük daşınması üçün verildikdə, onun öz adından yük daşınması
müqaviləsi bağlamaq, çarter imzalamaq, konosament, dəniz qaimələri və digər daşıma
sənədləri vermək hüququ vardır. bu halda fraxtedən yük sahibi qarşısında bu Məcəllənin
130-137-ci maddələrində müəyyən edilmiş qaydalara müvafiq olaraq məsuliyyət daşıyır.
Maddə 159. Gəmi heyəti üzvlərinin tabeliyi
159.1. Gəmi kapitanı və gəmi heyətinin digər üzvləri gəminin idarə edilməsinə, gəminin
daxili qaydalarına və gəmi heyəti üzvlərinə dair gəmi sahibinin verdiyi sərəncamlara
tabedirlər.
159.2. Fraxtedənin gəminin kommersiya istismarına aid olan sərəncamları gəmi kapitanı
və digər gəmi heyəti üzvləri üçün məcburidir.
Maddə 160. Gəminin xilas edilməsi, zədələnməsi və ya məhvi nəticəsində vurulan
zərərə görə fraxtedənin məsuliyyətdən azad edilməsi
Fraxtedən fraxta götürülmüş gəminin xilas edilməsi, zədələnməsi və ya məhv olunması
nəticəsində vurulan zərərə görə, əgər zərərin vurulmasında fraxtedənin təqsiri sübuta
yetirilməyibsə, məsuliyyət daşımır.
Maddə 161. Fraxtın ödənilməsi
161.1. Fraxtedən fraxtı gəmi sahibinə taym-çarterdə nəzərdə tutulmuş qaydada və
müddətdə ödəyir. Dəniz üzgüçülüyünə yararsızlıq nəticəsində gəminin istismar
edilmədiyi müddət ərzində fraxtedən fraxtı və gəmiyə aid xərcləri ödəməkdən azad edilir.
161.2. Əgər gəmi fraxtedənin təqsiri nəticəsində istismar üçün yararsız vəziyyətə
düşmüşdürsə, gəmi sahibi, fraxtedən tərəfindən ona vurulan zərərin əvəzinin
ödənilməsindən asılı olmayaraq, taym-çarterdə nəzərdə tutulmuş fraxtı almaq hüququna
malikdir.
161.3. Fraxtedən fraxtın ödənilməsini on dörd təqvim günündən artıq gecikdirdikdə, gəmi
sahibinin xəbərdarlıq etmədən gəmini fraxtedəndən geri almaq və belə gecikdirməyə görə
vurulan zərərin əvəzinin ödənilməsini fraxtedəndən tələb etmək hüququ vardır.
161.4. Gəmi məhv olduqda fraxt taym-çarterdə nəzərdə tutulmuş gündən gəminin məhv
olduğu günədək, gəminin məhv olduğu günü müəyyənləşdirmək mümkün olmadıqda isə,
gəmi haqqında axırıncı xəbərin alındığı günədək ödənilməlidir.
Maddə 162. Xilasetmə xidmətlərinin göstərilməsinə görə mükafat
Taym-çarterin qüvvədəolma müddəti bitənədək göstərilmiş xilasetmə xidmətlərinə görə
gəmiyə çatacaq mükafat, xilasetmə ilə əlaqədar olaraq çəkilən xərclər və gəmi heyətinə
çatacaq mükafat payı çıxılmaqla, gəmi sahibi ilə fraxtedən arasında bərabər bölünür.
XI fəsil. Heyətsiz gəminin fraxtedilmə müqaviləsi (berbout-
çarter)
Maddə 163. Heyətsiz gəminin fraxtedilmə müqaviləsinin (berbout-çarterin) anlayışı
Heyətsiz gəminin fraxtedilmə müqaviləsinə (berbout-çarterə) görə gəmi sahibi
şərtləşdirilmiş haqq (fraxt) müqabilində gəmini heyətsiz və təchiz olunmamış halda
ticarət gəmiçiliyinin məqsədləri üçün fraxtedənin istifadəsinə və sahibliyinə müəyyən
müddətə verməyi öhdəsinə götürür. Berbout-çarter yazılı formada bağlanmalıdır.
Maddə 164. Bu fəsildə müəyyən edilmiş qaydaların tətbiq edilməsi
Bu fəsildə müəyyən edilmiş qaydalar tərəflərin başqa razılaşması olmadığı halda tətbiq
edilir.
Maddə 165. Berbout-çarterin məzmunu
Berbout-çarterdə tərəflərin adı, gəminin adı, bayrağı, bölgü dərəcəsi, onun texniki və
istismar xarakteristikaları (yükgötürmə qabiliyyəti, tutumu, sürəti və s.), istifadə etdiyi
yanacağın miqdarı, üzmə rayonu, fraxtedilmənin məqsədi, gəminin verilməsi və
qaytarılması yeri və tarixi, fraxtın məbləği və ödənilmə qaydası, berbout-çarterin
qüvvədəolma müddəti göstərilməlidir.
Maddə 166. Heyətsiz gəminin ikinci əldən fraxtedilmə müqaviləsi (subberbout-
çarter)
166.1. Əgər berbout-çarterdə başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, fraxtedən berbout-çarterlə
ona verilmiş hüquqlar hüdudunda öz adından gəmini berbout-çarterin qüvvədə olduğu
bütün müddətə və ya həmin müddətin bir hissəsinə heyətsiz gəminin fraxta verilməsi
haqqında üçüncü şəxslər ilə müqavilə bağlaya bilər (subberbout-çarter). Berbout-çarterin
bağlanması fraxtedəni gəmi sahibi ilə bağladığı berbout-çarterin icrasından azad etmir.
166.2. Subberbout-çarterə bu fəsildə müəyyən edilmiş qaydalar tətbiq edilir.
Maddə 167. Gəminin dəniz üzgüçülüyü üçün yararlı vəziyyətə gətirilməsi
167.1. Gəmi sahibi gəmini fraxtedənə verənədək onu dəniz üzgüçülüyü üçün yararlı
vəziyyətə gətirməlidir, yəni fraxtedilmənin berbout-çarterdə nəzərdə tutulmuş məqsədləri
üçün gəmini (onun gövdəsini, mühərrikini və avadanlığını) yararlı vəziyyətə gətirilməsini
təmin və lazımi qaydada təchiz etməyə borcludur.
167.2. Fraxtedən berbout-çarterin qüvvədə olduğu müddətdə gəmini dəniz üzgüçülüyü
üçün yararlı vəziyyətdə saxlamalıdır, lakin gəminin zahirən görünməyən qüsurlarının
aradan qaldırılması gəmi sahibinin vəzifəsidir.
Maddə 168. Gəmi heyəti
Gəmi heyətinin komplektləşdirilməsini fraxtedən həyata keçirir. Gəmi heyətinin
komplektləşdirilməsi üsulundan asılı olmayaraq, gəmi kapitanı və gəmi heyətinin üzvləri
bütün hallarda fraxtedənə tabedirlər.
Maddə 169. Gəminin istismarı və onun qaytarılması üzrə fraxtedənin vəzifələri
169.1. Fraxtedən gəmini berbout-çarterin şərtlərinə müvafiq olaraq istismar edir və
istismar ilə bağlı bütün xərcləri, o cümlədən gəmi heyəti üzvlərinin saxlanılması
xərclərini ödəyir.
169.2. Berbout-çarterin qüvvədəolma müddəti bitdikdə fraxtedən gəmini gəmi sahibinə
aldığı vəziyyətdə, normal köhnəlmə nəzərə alınmaqla, qaytarmalıdır.
Maddə 170. Fraxtedənin üçüncü şəxslər qarşısında məsuliyyəti
Fraxtedən, gəmilərdən neft ilə çirkləndirmə və dənizlə təhlükəli və zərərli maddələrin
daşınması nəticəsində vurulmuş zərərin əvəzinin ödənilməsinə dair tələblər istisna
olmaqla, üçüncü şəxslər qarşısında onların bütün tələbləri üzrə məsuliyyət daşıyır.
Maddə 171. Gəminin xilas edilməsi, zədələnməsi və ya məhvi nəticəsində vurulan
zərər
Fraxtedən gəminin xilas edilməsi, zədələnməsi və ya məhvi nəticəsində vurulan zərərə
görə, əgər zərərin vurulmasında təqsirinin olmamasını sübuta yetirməyibsə, məsuliyyət
daşıyır.
Maddə 172. Fraxtın gəmi sahibinə ödənilməsi
172.1. Fraxtedən fraxtı gəmi sahibinə berbout-çarterdə nəzərdə tutulmuş qaydada və
müddətdə ödəyir. Dəniz üzgüçülüyünə yararsızlığı nəticəsində gəminin istismar
edilmədiyi müddət ərzində, əgər gəminin yararsızlığı fraxtedənin təqsiri nəticəsində baş
verməyibsə, fraxtedən fraxtı və gəmiyə aid xərcləri ödəməkdən azad edilir.
172.2. Fraxtedən fraxtın ödənilməsini 14 təqvim günündən artıq gecikdirdikdə, gəmi
sahibinin, xəbərdarlıq etmədən, gəmini geri almaq və belə gecikdirməyə görə vurulan
zərərin əvəzinin ödənilməsini fraxtedəndən tələb etmək hüququ vardır.
172.3. Gəmi məhv olduqda fraxt berbout-çarterdə nəzərdə tutulmuş gündən gəminin
məhv olduğu günədək, gəminin məhv olduğu günü müəyyənləşdirmək mümkün
olmadıqda isə, gəmi haqqında axırıncı xəbərin alındığı günədək ödənilməlidir.
Maddə 173. Gəminin fraxtedənin mülkiyyətinə keçməsi şərti ilə berbout-çarter
Dostları ilə paylaş: | 
