TariX-İ qezelbaşAN
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ŞƏRHLƏR 1.
vivo TARİX-İ QEZELBAŞAN
38 ŞƏRHLƏR 1. Qur'an nəzərdə tutulur. 2. Burada Məhəmmədin öz peyğəmbərliyini sübut üçün göstərdiyi mö'cüzələrdən birinə işarə olunur. Məhəmmədə inanmayanlardan biri gizlicə yerdən bir ovuc çınqıl götürüb deyir: «Əgər doğrudan da peyğəmbərsənsə, de görüm, ovcumdakı nədir?» Məhəmməd soruşur: «Hansını istəyirsən, mən deyim sənin ovcundakı nədir. Ya sənin ovcundakı desin ki, mən kiməm?» O şəxs daha çətin görünən ikinci varianta razılıq verir. Məhəmməd «Bismillah!» dedikdən sonra həmin şəxsin ovcundakı çınqıllar dilə gəlib: «La ilahə illəllah, Məhəmməd rəsul allah!» deyirlər. Bundan sonra camaatın böyük bir dəstəsi Məhəmmədə iman gətirir.
«Xeybərin fatehi» («fateh-e Xeybər») Əlinin ən çox işlənən ləqəblərin- dən biridir. 4.
Kövsər – cənnətdəki bulağın adıdır. «Kövsərin saqisi» dedikdə, Əli nəzərdə tutulur.
Tərsus – Türkiyənin cənubunda, Aralıq dənizi sahilləri yaxınlığında şəhər.
Səfəvi dövlətinin banisi I Şah İsmayıl (1501 – 1524) nəzərdə tutulur. 7.
İstər Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu, istərsə də ilk Səfəvilər dövründə dövlətin əsas imtiyazlı zümrəsi olan hərbçi əyanlar böyük və kiçik əmirlər olmaqla iki qrupa bölünürdülər. Müəllif əsasən böyük əmirlərdən bəhs edir. 8.
Əmir əl-üməra («əmirlər əmiri») qoşunun baş komandanı idi. 9.
Cihan (Ceyhan) çayı sahilindəki döyüş 1507-ci ildə olmuşdu. Saru Qaplan (əsl adı – Qasım bəy) Mərəş və Əlbistan hakimi Əlaüddövlə Zülqədrin oğlu idi. O, Ağqoyunlu Sultan Muradın müttəfiqi idi. 10.
Özbək hökmdarı Şeybək xan (Məhəmməd xan Şeybani) 1510-cu ildə Mərv yaxınlığında I Şah İsmayılla döyüşdə öldürülmüş, bununla da Xorasan qızılbaşların əlinə keçmişdi. «Fəth-e şah-e dinpənah» («dinin pənahı olan şahın qələbəsi») ifadəsi əbcəd hesabı ilə həmin hadisənin baş verdiyi hicri 916-cı ili (10.IV.1510 – 30.III.1511) göstərir. vivo TARİX-İ QEZELBAŞAN
39 11.
Nəcm-i Sani dedikdə, 1510 – 1512ci illərdə I Şah İsmayılın vəkili olmuş Yar Əhməd Xuzani nəzərdə tutulur. Burada onun 1512-ci ildə özbəklərlə döyüşdə məğlubiyyətinə işarə edilir.
Sultan Səlim (1512 – 1520) arasında baş vermiş və qızılbaşların ağır məğlubiyyəti ilə nəticələnmişdi. 13.
Sarutərcan Ərzrumdan cənub-qərbdə yerləşirdi. 14.
Taqiyə: osmanlı hərbçilərinin başlarına qoyduqları konusşəkilli papaq. 15.
Bu söz orijinalda da türkcə verilmişdir. 16.
Hüseyn xan Şamlu, mənbələrin yazdığına görə, Şah Təhmasibi (1524 – 1576) devirmək və lələsi olduğu Sam Mirzanı (Təhmasibin qardaşı, məşhur «Töhfeyi-Sami» təzkirəsinin müəllifi) taxta çıxarmaq istəyirmiş.
Astrabad – İ ranın şimalında, Xəzər dənizindən 36 km şərqdə yerləşən şəhər və vilayət.
Firuzguh – Tehrandan şərqdə yerləşən şəhər. 19.
«Lələ» yetkin yaşa çatmamış şahzadənin hamisi və tərbiyəçisi idi, onun adından bütün işləri idarə edirdi. Sam Mirzə Xorasan hakimi sayılırdı, odur ki, Xorasana vali təyin olunan əmir həm də onun lələsi olurdu. Bundan əvvəl Durmuş xan və Hüseyn xan Şamlu Mirzaya lələlik etmişdi.
Qəndəhar Əfqanıstanın cənubunda yerləşir. 21.
Zəhirəddin Babur (1483 – 1530)
– Teymurləngin altıncı nəvəsi, Fərqa- nə hakimi Ömərşeyx Mirzanın oğlu Hindistanda Moğollar dövlətinin banisi və ilk hökmdarı (1526 – 1530). Qəndəhar Böyük Moğollar dövlətinə daxil idi. Ağzıvar xan bir neçə ay şəhəri mühasirədə saxlamış, sonra Baburun oğlu Kamran Mirza böyük qüvvə ilə şəhər müdafiəçilərinin köməyinə gəlib onu darmadağın etmişdi. 22.
Übeyd (Übeydulla) xan – Ş eybani xanın oğlu və xələfi (1533 – 1539).
Xəzər dənizindən cənub-şərqdə yerləşən Bistam şəhəri yaxınlığındakı döyüş 1527- ci ildə baş vermiş və qızılbaşlar məğlub olmuşdular. 23.
İsfərain – Xorasanda, Bucnurd yaxınlığında yerləşən şəhər. 24.
Bəhram Mirza I Şah İsmayılın oğlu, Təhmasibin qardaşı idi. 25.
Qum şəhəri Tehrandan cənub-qərbdə yerləşir. 26.
II ġah İsmayıl 1576-cı il avqustun 22-də taxta çıxmışdı. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|