Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
Milli Kitabxana 25 Hacı Murad əlində əsa daxil olur. H a c ı M u r a d. Əhvalın necədir, İmran ağa? Nə qəm dəryasına batmısan? İ m r a n. Sizdən rica edirəm ki, mənlə rişxənd ilə danışmayasınız. Mən ağa olsaydım, sənin üçün nökər, dalandar olmazdım. H a c ı M u r a d. Acığın niyə tutur, adam özü üçün pul qazanmağa çoban da olar, arabaçı da olar, hətta hambal da olar. Görmürsənmi mən qoca kişi necə çalışıram? İndi bu saat bazardan gəlirəm. Ac-susuz, altı saatdır o tacirin, bu tacirin dükanının qabağını kəsdirib borc yığıram. Bunların hamısı sənin işindir. Lakin sən əlini ağdan qaraya vurmaq istəmirsən. Deyirsən, qoy Hacı Murad zəhmət çəkib qazansın, axırda mənimdir. Əlbəttə, sənindir. Mənim daha kimim var. Amma yenə də lazımdır ki, özün də çalışıb qara gün üçün pul qazanasan. İ m r a n (kənara). Görəsən yenə nə kələyi var. Xeyr, hiyləsinə aldanmam. (Hacı Murada) Xeyr, məni əfv edəsiniz. İndiyə kimi çalışdığım bəsdir. H a c ı M u r a d. Oğlum, ağlını başına cəm elə, yenə irəliki kimi işə-gücə get. Yoxsa səni danlayıb nəsihət etdiyimdən inciyirsən? Mən sənin xeyrindən ötrü çalışıram. İstəyirəm ki, ağıllı, kamallı adam olasan ki, mən də öləndə bu dünyadan arxayın gedim. İ m r a n (kənara). Ay ilan, dilin baldır, dişin zəhər. (Hacı Murada) Təəccüb edirəm ki, bazarlarda mənə nökər adı verib dükanlarda danışırsan. Amma evdə olduq da oğlumsan, malım, canım hamısı sənindir deyirsən. H a c ı M u r a d. Nökərimsən? Əstəğfürulla, belə söz mənim ağzımdan çıxmamış. İnanma, oğlum, bunlar düşmən böhtanıdır. Onlar istəyir ki, ata-oğul arasına inciklik salıb ondan nəfbərdar olsunlar. Bu halda Məhərrəm bəy daxil olur. İ m r a n (kənara). Zalım oğlu nə pis yerdə gəldi. M ə h ə r r ə m bəy.Salaməleyküm,hacı. Kefin necədir? İmran oğlan, xoş gördük.
H a c ı M u r a d. Salaməleyküm, Məhərrəm bəy. Buyur, buyur, nə əcəb biz tərəflərə də qədəmi-şərifinizi basdınız. Qədim dostunuzu yada saldınız? Milli Kitabxana 26 M ə h ə r r ə m b ə y. Ay hacı, işlər olub çox, özüm də tək, əgər gədə-güdə ümidinə qoyursan, hərəsi bir tərəfə çəkib evimi dağıdır. Hanı keçən vaxtlar, hanı qədim adamlar? Etibar, hörmət, izzət, insaniyyət, hamısı onlarnan getdi. İ m r a n (kənara). Yaxşı tapışmıslar. Xəsislikdə bir-birlərindən qalmazlar. H a c ı
M u r a d. Bəli, bəli, çox yaxşı buyurursan. Zəmanəmiz çox pis zəmanədir. Qocalar ömür çürüdür, pul qazanırlar, cavanlar isə əllərini bellərinə qoyub ver yeyim, ört yatım deyirlər. M ə h ə r r ə m b ə y. Ay hacı, sənin nə dərdin var? İmran kimi işləyən, can yandıran köməkçin var. Dərd mənim dərdimdir ki, heç kəsim yoxdur. Özüm də gün-gündən geri gedirəm, kənd-kəsəyi dolandıra bilmirəm. H a c ı M u r a d. Doğru buyurursan, İmran çox canyandıran oğlandır. Ancaq bu axır vaxtlarda əlini ağdan-qaraya vurmaq istəmir. İndi sən gələndə onun üstə danışıq edirdik. İmranın atası rəhmətlik Şeyx Əli çox yaxşı, rəhmli adam idi. Ölən zaman Təbrizdə çox pulları batdı. Ələ bir şey gəlmədi. Çox adama pulu kağızsız vermişdi. Kağızı olanlar da fağır adı ilə yedilər getdi. Tacirbası Hacı Əlinin o zaman bir pirkeşiyi vardı. Məmməd Sadıq adlı. Şeyx Əli vəfat edəndə iki min manatı o şəxsdə qalmışdı; pulu olmadı ki, versin. Ondan bəri, o pul onda qalıbdır. Öldü-qaldısından da xəbərim yoxdur. İndi istəyirəm İmranı onun dalınca İrana göndərəm, həm özü ücün səyahət etsin, həm də pulları alıb gətirsin. İ m r a n (kənara). Hə, indi bildim ki, mənə etdiyi bu qılıqlar nə üçün imiş. Məni Gülzardan ayırmaq fikrindədir. M ə h ə r r ə m b ə y. Çox yaxşı fikirdir. (kənara) Deyəsən işim əvvəldən yaxşı gətirir. (Hacı Murada) İndi, ay hacı. Evdə sandığı açıb köhnə kağızlara baxırdım. Atamın siyahi dəftəri əlimə düşdü. Baxıb gördüm ki, cümlə borcların üstünə öz xətti ilə qələm çəkilmişdir. Ancaq mərhum atanıza yüz manat borcu var imiş. Onun üstə qələm cəkilməmişdir. Dərhal durub gəldim ki, o borcu sizə verib atamın boynundan saqit edəm. Buyurunuz. Hacı Murad alıb sayır. İ m r a n (kənara). Burada bir sirr var. Onsuz deyil, yoxsa xəsislikdə bu ondan qalmaz.
Milli Kitabxana 27 H a c ı M u r a d. Mərhəba, mərhəba, a kişi, bu zamana adamı belə iş elərmi? M ə h ə r r ə m b ə y. Ay hacı, indiki adamlarda halal, haram nədir? Borc vermək nədir? H a c ı M u r a d. Doğru buyurursunuz, bu saat bazardan gəlirəm. Səhərdən o dükanın, bu dükanın qabağını kəsdirib, müamiləsiz-zadsız verdiyim borcları ala bilmirəm. (İmrana) İmran, qadan alım, zəhmət çək Quluya de çay gətirsin. İmran çıxır M ə h ə r r ə m b ə y. İndi de görüm, qardaş sən nə tövr gün keçirirsən? H a c ı M u r a d. Heç soruşma, mənim günüm it günü. Adamın bişirib- düşürəni gərəkdir, qulluq edəni gərəkdir, yoxsa nökər-qulluqçudan nə rahatlıq olacaqdır? M ə h ə r r ə m b ə y. Hacı, niyə evlənmirsən? Bir az ömrün var, evlən, günün rahatlıq ilə keçsin. H a c ı M u r a d. Ay sağ olmuş. Mənim ömrüm keçmişdir, qocalıqda nə yorğalıq. Mən sənə təəccüb edirəm ki, indiyə kimi nə üçün evlənməmisən? Allaha şükür, nəyin əskikdir? Altı-yeddi mədaxil gətirən göyçək qız al, gətir evinə qoy, gecə-gündüz başına dolansın. M ə h ə r r ə m b ə y. Hacı, doğru buyurursan. Özümündə xahişimdən keçir, ancaq hanı elə qız? H a c ı M u r a d. Qıza nə gəlibdir. Ancaq sən məni vəkil elə, gör sənə necə qız alıram?
M ə h ə r r ə m b ə y. Mən hazıram və səni də o işdə vəkil edirəm. Ancaq bayzadələrdən olmasın. Özün bilirsən ki, mənim onlarnan qədimdən aram yoxdur. H a c ı M u r a d. Yaxşı, bəylərə qələmçəkdik. Qaldı sövdəgər sinfi. Onlar da neçə qisimdir. İndi, de görüm, üzümü hansı tərəfə tutum? M ə h ə r r ə m b ə y. Sövdəgər qismindən hamıdan artıq həqiqi dostum sənsən. Mən özümü çox xoşbəxt hesab edərdim ki, səninlə qohumlaşmaq mümkün olaydı. O da ki, mənim bəxtimdən mümkün deyil. Xülasə, birdəfəlik səni vəkil edirəm nə tövr istəyirsən elə et. H a c ı M u r a d. Çox əcəb. İndi ki, sənin xahişin mənlə qohum olmaqdır, dəxi nə üçün özgə qapısına gedək? Əvvəl evin içi, sonra bayırı. Yüklə 3,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|