Milli Kitabxana
19
H a c ı S a l e h. Kağızı ver buraya, bihəya kimi! Buyur, bu sənin beş min
manatın. ( Pulları verir.) Sən elə zalım deyilsən ki, adama rəhm edəsən. Boynuma
torba salıb dilənməyə hazıram, nəinki sənin kimi adamdan minnət götürməyə.
(Veksili Hacı Muraddan alıb çıxır.)
H a c ı M u r a d (pulları sayarkən). Yaxşı çrxartdım. Hacı Saleh az qalmışdı ki,
İmranın qəyyumu olub Şeyx Əlinin malını məndən iddia edə. Dünyada qəribə
adamlar var. Bir də görürsən ki, səndən iddia edir ki, mənim babam sənin babanı
filan qərinədə əsirlikdən azad edibdir. İndi gərək sən də mənə qul olasan. Durum
mücrüyə yer qazım. Qulu! Qulu!
Qulu gəlir.
Q u l u. Nə buyurursan, ağa?
H a c ı M u r a d.Get mətbəxdə bir xəncər tiyəsi var, onu buraya gətir. (Qulu
gedir.) Bu döşəkcənin altını qazaram və basdırıb üstündə oturaram. Ancaq
Quludan və Nabatdan həmişə sərvaraq olmalıyam. Ələl-xüsus o şeytan Quludan.
Hər bir şeyə diqqət edir. İndi soruşacaqdır ki, bu xəncər tiyəsini neynirsən?
Qulu daxil olur.
Q u l u. Ağa, bunu neynirsən?
H a c ı M u r a d. Canına dərd edəcəyəm, səfihoğlu səfih! İndi durub mənnən
silist edecəkdir. Nə edəcəyəm, dırnaqlarımı kəsəcəyəm.
Q u l u. Ağa, bunnan mən ət döyürəm. Bu dırnaq kəsməz.
H a c ı M u r a d. Sarsaq oğlu sarsaq, itil cəhənnəmə.
Q u l u. Ağa, niyə acığın tutur. Bu elə kütdür ki, heç yer də qalmaz.
H a c ı M u r a d. Nə dedin? (kənara) Allah, divarların da qulağı var. Bu zalım
oğlu haradan bildi ki, mən tiyəni nə üçün istəyirəm.
Q u l u (kənara). Bəli, məlum oldu ki, tiyə nə üçündür.
H a c ı M u r a d. Qulu, indi başımı sandığaqoyub yuxuyagetmişdim, yuxuda
gördüm ki, sən surətdə bir adam evə girib istəyir ki, mənim pul sandığımı yarıb...
belə boğub məni o boş sandığa saldı. Çox vaxt yuxu doğru olur. İndi onun ücün
bunu səndən istədim ki, yanımda silah olsun.
Q u l u. Bəli, ağa, adam gərək ehtiyatlı olsun. Yanında silah saxlasın. (kənara)
Amma necə inandım, məni hec şeytan da aldada bilməz,
Milli Kitabxana
20
istəyir bu aldatsın. (Hacı Murada) Ağa, mən getdim, yoxsa toyuq ocaqda yanar.
H a c ı M u r a d. Ay gədə, toyuq nədir? Nə deyirsən? Kim sənə izin veribdir ki,
toyuq kəsirsən. Bu zalım uşaqları axırı məni dilənçi edəcəklər, elə bu saat da
dilənçi halındayam. Kafir oğlu kafir, bu dəqiqə o toyuğu mənə dirildərsən.
Q u l u. Ağa, mən neyləyim. İmran ağa buyurdu ki, axşama plov bişir, iki
toyuğu da kəs qoy aşın altına, qonağım var.
H a c ı M u r a d. A kafir oğlu, mənəm sənin ağan, yoxsa İmran? O haradan ağa
oldu. Bir yetim gədə idi. Rəhmim gəlib saxlamışam. İndi mənim evimi dağıdır?
Get bu saat onu buraya çağır. (Qulu gedir.) Evin yıxılsın, İmran. Yaxşı evimi
dağıdırsan. Heyf sənə, çil toyuq. Hamı toyuqlardan yumurtlayan idi. (İmran daxil
olur.) Atam, belə ki, sən başlamısan, tezliklə mənim boynuma torba saldırıb
diləndirəcəksən.
İ m r a n. Nə olmuş?
H a c ı M u r a d. Atam, bu nə qonaqlıqdır? Bu nə toyuqplovdur? Atam, yağ,
düyü müftə deyil. Hamısına pul vermişik. Axır mənə deyən gərək, ay axmaq, niyə
evə yağ, düyü alırsan ki, gədə-güdə hər gün aş bişirib yesin? Bu xərcə heç
Süleyman padşahın xəzinəsi də davam edə bilməz.
İ m r a n. Sən evə nə yağ alansan, nə düyü. Bu günkü plovun xərci də mən
ilədir. Budur, on iki ildir ki, mən bu evdə oluram, burada bir qonaq üzü
görməmişəm və özüm də sənin qorxundan çağırmamışam. Amma indi bazardan
gəlirdim, bir fağır qəribə rast gəldim. Bu gecəliyə qonaq olmağı rica etdi, naəlac
qalıb razı oldum. Bir də, qəribə kömək etməyi allah, peyğəmbər buyurmuşlar.
H a c ı M u r a d. İndi de durub mənə şəriət öyrədəcəkdir. De görüm, ağa
İmran, o hansı tatın kitabındadır ki, toza, torpağa batıb min əziyyət ilə pul
qazanasan. Verəsən toyuqplova, onu da gəlib-gedən lotu-potu yesin. Özü də çil
toyuğun əti ilə.
İ m r a n. Daha mən sənə nə deyim? Sənin üçün allah, peyğəmbər, quran, şəriət
hamısı puldur ki, yığasan sandıqlara, nə özün xərcləyəsən, nə də başqasına verəsən.
H a c ı M u r a d. Kəs səsini, nadürüst, namərbut. Budur, on iki ildir ki, sən ata-
anasız yetimi öz oğlum kimi bəsləyib, paltar, çörək verib bu boya çatdırmışam.
Onun əvəzində mənə dediyi sözə bax. Çörəyim sənə haram olsun.
Milli Kitabxana
21
İ m r a n. Sənin məndə heç bir haqqın yoxdur, mənim səndə var. Hələ atam
Şeyx Əli sənə elədiyi yaxşılıq və qoyduğu dövlət dursun kənarda. Mən özüm gecə
və gündüz çalışıb sənə pul qazanmışam. Amma bu vaxta kimi heç bir şeyə
ixtiyarım yoxdur ki, əl vuram. Yığ, yığ görək kimə qalacaqdır... (Çıxır.)
H a c ı M u r a d. Ümid ol, sənə qalacaqdır. Çox tələsmisən. Yox, dəxi
dayanmaq yeri deyil. Lazımdır tezliklə Gülzarı bir dövlətli yerə verib İmranı
qovmaq. Baxaq görək, şəhərimizdə arvadsız dövlətli kimdir. Kərbalayı Cəfər.
Yaxşı dövləti var. Amma irəliki arvaddan beş oğlu var, dörd də ayı kimi qızı. Heyf,
bunlardan mənə heç şey düşməz. Hacı İmanqulu. Malı-dövləti çox, özünün də sill
azarı var. Bu gün-sabah təşrif aparacaqdır. Amma bu bədbəxt də molla, seyidin
kələyinə düşüb cəmi dövlətini məscidə vəqf etmiş. Bəs kim qaldı? (Fikirləşir.)
Tapdım, Məhərrəm bəy. Yaxşı pulu, mülkü var. Qapısında nökər-qulluqçunun
sayı-hesabı yoxdur. Heç bir övladı da, qohum-əqrəbası da yoxdur. Sinni də mənə
yovuqdur. Qulu! Qulu!
Qulu daxil olur.
Q u l u. Nə buyurursan, ağa?
H a c ı M u r a d. Qulu, bir az naxoş kimiyəm, tezdən yatacağam, heç kəsi
buraya qoymazsan. Gələn olsa, deyərsən ki, ağam azarlıdır, yatıb. Di get.
Q u l u. Ağa, bəs plov yeməyəcəksən?
H a c ı M u r a d. Xeyr, ağan İmran yesin. (Qulu çıxır.) Durum mücrü üçün yer
qazım. (Durub qapıları bağlayır, tiyəni götürüb yeri qazır.) İndi, oğrular, tapın
görüm Muradın pulu haradadır? Heç şeytanın da ağlına gəlməz ki, mən burada pul
basdırmışam. Qulu demiş, tiyə elə kütdür ki, yeri də qazmır. (Mücrünü basdırıb
üstünü torpaqla örtur.) Daha təşvişdən qurtardım. Gör ürəyim necə atdanır. ( Bu
halda Qulunun papağı şüşəni sındırıb pəncərədən içəri düşür, Hacı Murad
diksinib qalxdıqda ayağını tiyə kəsir. Bərkdən qışqırır. Sonra Qulunun papağını
görür.) Bu yenə zalım oğlu Qulunun işidir. ( Durub qapını açır və çağırır.) Qulu!
Qulu!
Qulu başı açıq daxil olur.
H a c ı M u r a d (papağı göstərir.) Bu nədir, a kafir oğlu?
Dostları ilə paylaş: |