655
N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R
– Əvvəl onları aradan götürərsiniz. Səssiz-səmirsiz
yaxınlaşıb, xəncərlə boğazlarını kəsərsiniz, ya da bo-
ğub öldürərsiniz.
Əliqulu xanın bu sözündən sonra aralığa sükut
çökdü.
Haçandan-haçana Qoçu bəy dedi:
– Yaxşı, Nadir şahı öldürdük, bəs sonra nə ola-
caq? Başımıza nə gələcək? Mən inanmıram ki, onun
yerinə taxta çıxan oğlu bizi əzizləyib mükafatlandır-
sın. Gərək onda İstanbula qaçaq. Qorxuram ki, orada
da bizi tutub, Nadir şahın varisinə versinlər.
– Haqlı sözdür, – Əliqulu xan dedi. – Mən bu
barədə fikirləşmişəm. Çarəsi var.
– Nədir çarəsi? – Saleh xan soruşdu.
– Çarəsi budur ki, mən onun bütün nəslini, oğul
və nəvələrini də məhv edəcəyəm. Biri də salamat
qalmayacaq. Sonra da Kəlatdakı var-dövləti beş yerə
böləcəyik. Hərəmizə altı yüz dəvə yükü qızıl, ləl-
cəvahirat düşür. Bəlkə də daha çox.
Saleh xan gözlənilmədən dedi:
– Elə bu? Yox... aşna, belə yaramaz!
– Necə yəni elə bu? Necə yəni belə yaramaz? –
Əliqulu xanın gözləri kəlləsinə çıxdı.
Saleh xan xırda-xırda güldü:
– «Belə yaramaz» kəlməsini ona görə deyirəm ki,
Nadir şahdan sonra özünü şah elan etməlisən. Sən onun
yaxın qohumusan. Atan İbrahim xan dövlətin böyük
arxası, dayağı olub. Buna haqqın çatır. Əgər sən şah ol-
san, bizə də dəyib-dolaşmağa cəsarət edən olmaz.
– Doğrudur! – deyə o biriləri də təsdiq etdilər.
656
S O N U N C U FAT E H
657
N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R
– Lap yaxşı, mən də elə buna görə, bəxtiyarilərdən
ibarət dəstəni öz qulamım Söhrab xanın başçılığı ilə
Kəlat qalasına göndərmişəm... Allah amanında, –
de yə rəngi-ruhu özünə gəlmiş Əliqulu xan sevincini
gizlətməyə çalışsa da bacarmadı:
– Elə isə, sabahkı şahınızın bu gün ilk əmrini yerinə
yetirin! Di tez olun, yubanmadan Fəthabada dönün!
QƏTL GECƏSİNƏ GEDƏN YOL
…1160-cı il idi. Yayın başlamasına bir həftə qalır-
dı. Nadir şah yovşanlı düzlərə baxa-baxa düşüncələrə
dalmışdı. Qəlbi bərk narahat idi. O, qəfəsdəki pələng
kimi nəsə hiss edirdi. Amma qəlbinə dolan nigarançı-
lığın nədən yarandığını bilmirdi. Bu dahi insan sadə
bir müəmmanı açmaqda aciz idi...
Əslində, Nadir şah üçün yeganə təhlükə mənbəyi
Qoçu bəy Əfşar idi. Ondan başqa heç kimin xəyanəti və
yaxud səhv addımı narahatçılıq yarada bilməzdi. Sadə -
cə, ona görə ki, nə gündüz, nə də gecə, Qoçu bəy Əfşar-
dan savayı heç kim onun – Nadir şahın çadırına yaxın
düşə bilməzdi. Bu səlahiyyət yalnız ona məxsus idi...
Axşam yaxınlaşırdı və Nadir şah gəlib yemək
süf rəsi arxasında oturanda, həmişəki kimi, bütün
əyanlar, o cümlədən Saleh xan, Musa bəy, Məhəmməd
xan, Qoçu bəy onun qarşısında yarımdövrə vurub
dayanmışdılar. Nadir şah tutqun halda süfrəyə bax-
dı – həmişəki ləziz xörəklər, yanında da onun ən çox
xoşladığı Herat yemişi... Amma bu dəfə o, yemişə
658
S O N U N C U FAT E H
baxarkən, nədənsə, Əliqulu xanın namərdliyini yada
saldı, başını qaldırıb dedi:
– Hamınız xainsiniz. Mənim çörəyimi yeyib, mənə
xəyanət edirsiniz.
Nadir şah bu an nə dediyinin fərqində deyildi.
Həmin an heç ağlına gəlmirdi ki, fəhmlə bəyan etdi-
yi bu dahiyanə fikri necə də gözlərinin içinə baxmağa
cəsarəti çatmayan adamların üzlərinə deyir... Əslin-
də, o bu kəlmələri qarşısındakı adamları Əliqulu
xa na görə qınayaraq deyirdi.
– Niyə onu bu günəcən yaxalayıb hüzuruma gə-
tirmirsiniz?
Qəzəblənmiş Nadir şah o gün ən yaxın adamları nı
hədələyib dönə-dönə:
– Hamınız xainsiniz, hamınızın kəsilmiş başından
qala düzəldəcəyəm! – dedi.
Və o, doğrudan da, zarafat etmirdi.
Beynində daha çox vergi yığmaqdan başqa bir
şey olmayan Şahənşah ətrafındakıları və hətta yaxın
mühafizəçilərini ölümlə hədələməyin necə təhlükəli
bir iş olduğunu, onları necə əks tədbirə əl atmağa
məcbur edəcəyini sanki anlamırdı. Çünki bu məsələ
– ona qarşı sui-qəsd kimi ağlasığmaz bir hərəkət, heç
yatsa da, yuxusuna girməzdi…
Bu sözləri eşidən kimi, sui-qəsdçilərin, istər-is-
təməz, dizləri əsməyə başladı, amma özlərini birtəhər
ələ ala bildilər. Nadir şahın bu sözləri ümumi şəkildə
dediyindən, sui-qəsd məsələsindən xəbərsiz oldu-
ğunu bilib, rahatca nəfəs aldılar. Di gəl ki, orasını da
bilirdilər ki, dəxli yoxdur, sabah olmasa da, birisi gün
659
N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R
onun bu hədə-qorxusu çanaq kimi başlarında çatlaya-
caq. Buna şübhə edə də bilməzdilər. Ona görə də bu
gecə qətl yerinə yetirilməli idi.
Əhvalı özündə olmayan, qaş-qabağı yerlə gedən
Nadir şah bir də süfrəyə baxdı, yeməyə qətiyyən həvəsi
və iştahası olmadığını hiss etdi. Əgər, o, insan sərrafı ol-
saydı, bu adamların, saqqallı olsalar belə, üzlərinə ba-
xanda rənglərinin necə ağardığını hiss edərdi. Və əgər
o zaman soruşsaydı ki, rənginiz niyə qaçıb, yəqin ona
cavab verərdilər ki, sən bizi ölümlə hədələyirsən, rəngi-
miz qaçmasın, bəs, nə olsun? Nadir şah onda deyərdi
ki, yaxşı, əgər bir günahınız yoxdursa, vicdanınız tə miz-
dirsə niyə qorxursunuz? Onda əyanlar da cavab verib
de yərdilər ki, ey böyük şahlar şahı, Allahın kölgəsi, axı,
sən günahlıya, günahsıza baxmırsan. Gözünə yaman
gö rünən kim gəldi, başını kəsib, top kimi diyirlədirsən.
Əvvəllər Nadir şah qabağına qoyulan naz-ne mət-
dən ləzzətlə yeyə-yeyə əyanlarla söhbət edərdi. Hətta
məxfi olan hərbi məsələlərdən də söhbət açardı. Bu
gün isə, o, qarşısındakı süfrəyə baxıb susurdu. Ara-
lığa sükut çökmüşdü. Kim bilir, bəlkə də ölüm təhlü-
kə si ni hiss edən beyninin və ya ürəyinin hökmü ilə
ye nə əlləri döşlərində çarpazlanmış bu adamları
sü züb, heç özü də bilmədən nəyə görəsə təkrar etdi:
– Hamınız xainsiniz. Etdiyiniz xəyanətin nəticəsi-
ni birər-birər sabah ovcunuza qoyacağam. Sabah…
sabah… sabah…
«Axı niyə sabah?..» Həmin sabahların birində
ruhu, başsız qalmış bədəninin üstündə dayanıb, səssiz
haray çəkəcəkdi: «Axı niyə, niyə, ay bədbəxt şah, nə
Dostları ilə paylaş: |