Sistem anlayişi logiSTİk sistemin strukturu və SƏRHƏDLƏRİ logiSTİk sistemləRİn təSNİfati

«Logistik sistem» anlayışı ümumi sistem anlayışı ilə müqayisədə xüsusiyyət təşkil etdiyi üçün ilk öncə ümumi sistem anlayışının təyinatı və bu əsasda hansı sistemin logistik sinfə aid olduğu müəyyənləşdirilməlidir.
Ensiklopedik lüğətdə «sistem» anlayışı (yunan sözü olub bütöv, bir–birilə əlaqəli olan hissələrdən təşkil edilmiş, inteqrativ keyfiyyət deməkdir) - hissələrdən təşkil olunmuş, müəyyən bütövlük yaradan və bir-birilə qarşılıqlı əlaqə və münasibətdə olan elementlər çoxluğu kimi göstərilmişdir. Qeyd edilən bu təyinat sistem haqqında intuitiv təsəvvürlər yaradır. Başqa sözlə, sistemi bir mənalı anlamaq və onun haqqında mülahizələr irəli sürmək üçün təkcə onu təşkil edən elementlərin sayı və onların xarakterik xüsusiyyətləri kifayət etmir. Buna görə də sistemin elementlərinin sistem daxilində yerləşməsi ardıcıllığını, müxtəlif vəziyyətlərdə və anlarda bu elementlər arasında qarşılıqlı fəaliyyəti müəyyənləşdirən səbəb-nəticə asılılığını, elementlərin sabit inkişaf meyllərini və sistemin sərhədlərini də bilmək lazımdır. Odur ki, «sistem» anlayışının daha müfəssəl tərifini vermək üçün sistemin hansı xassələrə malik olmasını müəyyənləşdirmək lazımdır.
Logistik sistemlərin ən mühüm fərqləndirici əlamətlərinə isə:

• 
  axın proseslərinin varlığı;
  
• 
  sistemin müəyyən bütövlüyü;
  
• 
  müxtəlif mülkiyyət formalarının və təşkilati-hüquqi formaların mövcudluğu;
  
• 
  istehsal güclərinin müxtəlifliyi;
  
• 
  istehsalın təmərküzləşməsi səviyyəsi;
  
• 
  istifadə edilən texnoloji avadanlıqların və istehlak edilən material resurslarının müxtəlifliyi;
  
• 
  texniki vasitələrin və əmək resurslarının böyük ərazilərə toplanması;
  
• 
  nəqliyyat vasitələrinin yüksək mobilliyi və s. aid edilir.
  

Obyektin sistem hesab edilməsi üçün onun yuxarıda müəyyənləşdirilən xassələrinə uyğun olaraq logistik sistemlər də məhz bu xassələr kondeksindən xarakterizə edilməlidir.
Sistemin fərdiliyini və onun xarici mühitlə qarşılıqlı əlaqəsinin xarakterini müəyyənləşdirən mühüm meyar avtonom və bütövlük hesab edilir.
1.Avtonomluq - ətraf mühitin sistem üçün formalaşdırdığı şəraitdən və ona müsbət və ya mənfi mənada göstərdiyi təsirlərdən asılı olmayaraq sistemin fəaliyyət göstərə bilmək və kifayət qədər hərtərfli inkişaf etmək qabiliyyətidir. Sistemin təşkili zamanı avtonomluq prinsipi aşağıdakı:

• 
  sistemin mütəmadi inkişafı üçün onun malik olduğu stabilliyin qorunub saxlanması və bu imkanların genişləndirilməsi. Bu isə öz növbəsində sistemin etibarlılığını artırır;
  
• 
  sistemin nisbi mənada müstəqil olmasının təmin edilməsi və onun fəaliyyətinin səmərəliliyini yüksəltmək üçün şəraiti formalaşdıran operativ idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi;
  
• 
  ətraf mühitə münasibətdə aktivlik nümayiş etdirilməsi, eləcə də qoyulan məqsədlərə nail olunması üçün sistem daxili proseslərin intensivləşdirilməsi;
  
• 
  ətraf mühitin təsirlərinə çevik reaksiya vermək məqsədilə nisbi mənada sadə alt sistemlərdən mürəkkəb sistemlərin sintez edilməsi və s. üçün imkanlar yaradır.
  

Sistemin avtonomluğu onun bütövlüyü ilə bilavasitə həm əlaqəlidir və həm də onunla şərtləşir.