ша meyllərini, dini, milli qarşıdurmaların aradan
qaldırılması kimi ideyaları əhatə edirdi.
2012-ci ilin oktyabrında keçirilmiş İkinci Forum
da beynəlxalq mədəni-humanitar sahədə mühüm
hadisə oldu. Forumda 60-dan çox ölkəni və 7
mötəbər təşkilatı təmsil edən 700-dək nümayəndə
iştirak etmişdi. Onlardan 10 nəfəri sabiq dövlət
başçısı, 11-i Nobel mükafatı laureatı, 5-i dünyanın
nüfuzlu fəxri professoru (Emeritus professor). 10-u
mötəbər beynəlxalq təşkilatları
təmsil edən rəhbər
vəzifəli şəxs, 55-i görkəmli ictimai və siyasi xadim
idi. Forum çərçivəsində "postmodernist mədəniy
yətdə ənənəvi dəyərlər sistemi", "müasir KİV-lər
və yeni çağırışlar", iqtisadi inkişafın humanitar
aspektləri", "XXI əsrdə qloballaşma proseslərinə
yeni metodoloji yanaşmalar", "multikultura-
lizm" problemlərinə dair geniş fikir mübadiləsi
aparılmışdır. Azərbaycan paytaxtında keçirilmiş
analoqu olmayan belə mötəbər tədbir təkcə ölkə
mizin deyil, bütün bəşər sivilizasiyasının tarixinə
həmişəlik daxil olmuş, bəşəriyyətin üzləşdiyi bir
sıra problemlərin həlli yollarının tapılması işinə
kömək göstərmişdir.
Forum, qəbul etdiyi Bəyannamədə hər bir cə
miyyətin ənənəvi xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq,
onun inkişaf .prosesinin özünəməxsusluğunun
və müxtəlifliyinin dərk edildiyini vurğulaya-
raq beynəlxalq qurumlan və müxtəlif humanitar
təşkilatlan dövlətlər, vətəndaş cəmiyyətləri və kon
fessiyalar arasında tolerantlıq mühiti yaratmağa və
Sevda Ağamirzə qızı Əhədova
308
sivilizasiyalararası münaqişələrin qarşısını alma
ğa xidmət edən əsil mədəniyyətlərarası dialoqun
gerçəkləşdirilməsi məqsədi
ilə forumlar, konfrans
lar, müzakirələr, dəyirmi masaların təşkilinə da
vamlı olaraq təşəbbüs göstərməyə çağırmışdı [29].
Humanitar məsələlərlə bağlı yeni format olan
və pozitiv məqsədlər güdən "Bakı prosesinin"
əhəmiyyəti həm də
ondan ibarətdir ki, bəşəriyyətə
dövlətlərin, xalqların və konfessiyalann dinc
birgəyaşayış yollarını tapmaqda, dünya birliyinin
səyləri nəticəsində yeni çağırış və təhdidləri anla
maqda, meylləri və perspektivləri təhlil etməkdə
onlara düzgün yol göstərsin. Dünya birliyi öz
səylərini çəmləşdirsə, onun intellektual potensia
lı yeni minilliyin çağırışlarına davam gətirə bilər.
Bakı Forumunun dəyərliliyi məhz bundadır.
Azərbaycanın mədəniyyətlərarası dialoqda ro
lunun artmasında Heydər Əliyev Fondunun fəa
liyyəti də mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Yarandığı
2004-cü ildən indiyədək Fondun təşəbbüsü və
dəstəyi ilə birsıra tədbirlər-"Azərbaycan: sivilizasi-
yalararası dialoqun keçmişi və bu günü", "Gənclər
sivilizasiyaların alyansı naminə" mövzusunda
beynəlxalq konfranslar, "Mədəniyyətlərarası dia
loqda qadınların rolunun gücləndirilməsi" möv
zusunda beynəlxalq forum, Dünya gənclərinin
4-cü məşğulluq sammiti və s. keçirilmişdir. Belə
fəaliyyətin nəticəsidir ki, Heydər Əliyev Fondunun
prezidenti, millət vəkili Mehriban xanım Əliyeva
Azərbaycan mədəniyyətinin dünyada təbliğində,
Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlər
Sevda Ağamirzə qızı Əhədova
ölkələr və xalqlar arasında dostluğun, mədəniy-
yətlərarası dialoqun inkişafında göstərdiyi misilsiz
xidmətlərə görə YUNESKO-nun və İSESKO-nun
xoşməramlı səfiri adına, bir çox ölkələrin
orden və
medallarına layiq görülmüşdür.
Mədəniyyətlərin dialoqu qanunauyğun hadi
sədir. O, həmişə mövcud olmuşdur, lakin onun
miqyası və iştirakçüarı həm məkanca, həm də
zamanca məhdud olmuşdur. Lakin indiki dialoq
daha geniş, dərin və çoxcəhətli səciyyə daşımağa
başlamışdır. Mahiyyətcə bu dialoqa indi bütün
mövcud mədəniyyətlər cəlb olunmuşdur. Lakin bu
mədəniyyətlər, onların dialoqda iştirakı səviyyəsi
də müxtəlifdir. Mədəniyyət subyektlərinin dia
loqu qavramaq səviyyəsi də birmənalı deyildir.
Dialoq xatirinə dialoq məhsuldar və səmərəli
ola bilməz. O yalnız müxtəlif inkişaf yollarının
çarpazlaşdığı, kəsişdiyi yerdə yaranır. Lakin dia
loqa daha çox o zaman ehtiyac yaranır ki, mövcud
problemləri yalnız bir mədəniyyət, bir sivilizasiya
çərçivəsində həll
etmək mümkün olmur, bir sivili
zasiyanın, bir mədəniyyətin potensialı buna imkan
vermədiyindən, problem ümumbəşəri səviyyəyə
qalxır.
Bu baxımdan Azərbaycan dövlətinin sivilizasi-
yalararası və mədəniyyətlərarası dialoqu güclən
dirmək təşəbbüsləri çox mütərəqqi hadisə olmaq
la bütün beynəlxalq ictimaiyyəti narahat edən
məsələlərin həllinə yönəldilmişdir.
Mədəniyyətlərin dialoqunda Azərbaycanın
з/О
dünyaya
inteqrasiyasında
təhsil
sahəsində
beynəlxalq əməkdaşlıq mühüm rol oynayır.
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev təhsilimizin
inkişafı və beynəlxalq standartlara uyğunlaşdı
rılınası üçün birinci növbədə, beynəlxalq təhsil
əlaqələrinin genişləndirilməsini, dünyada möv
cud olan mütərəqqi təcrübənin öyrənilməsini
və onun milli xüsusiyyətlərimizə uyğun gələn
prinsiplərinin milli təhsil quruculuğunda geniş
tətbiq edilməsini tövsiyə edirdi. H.ƏÜyevin təhsil
strategiyasının əməli nəticəsi olaraq Azərbaycanın
təhsil sahəsində beynəlxalq əlaqələri genişlənirdi.
Bu əlaqələrin əsas istiqamətlərini tələbə, şagird,
magistr hazırlığı mübadiləsi, birgə elmi tədqiqatlar,
beynəlxalq
forumlarda iştirak, beynəlxalq və regi
onal proqramlara qoşulma və onların işində yaxın
dan iştirak etmək kimi məsələlər təşkil edirdi.
Ölkəmizin təhsillə bağlı əksər beynəlxalq konven
siyalara qoşulması təhsil sahəsində əməkdaşlığın
inkişafına öz müsbət təsirini göstərmişdir.
Azərbaycan təhsil sisteminin nümayəndələri
YUNESKO, YUNİSEF, YUNEVOK, İSESKO,
Avropa Təhsil Fondu, AŞ və Aİ kimi nüfuz
lu beynəlxalq təşkilatların təhsil problemləri ilə
məşğul olan qurumların işində yaxmdan iştirak
edirlər. Beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığın
mühüm nəticələrindən biri də Avropa İttifaqının
maliyyələşdirdiyi TEMPUS/TASİS proqraımlarına
Azərbaycan ali məktəblərinin cəlb edilməsi,
Boloniya sisteminin ölkəmizdə tətbiqidir [40, 389].
з(/
Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlər