ŞƏKİ Üsyanlari
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
44
əşyalarını mənimsəyərək onların hesabına yaşamaq istəyən, özlərini bolşevik adlandıran bu müftəxorların aqibəti şərəfsiz ölüm olacaqdır. Allah tərəfindən lənətləndirilən bu işə kim kömək edibsə onlar da haqlı qisasdan yaxa qurtara bilməyəcəkdir. AK(b)P Nuxa rayon komitəsinin birinci katibi Riza Babayev aktiv kommunistləri kabinetinə toplayaraq, onların şahidliyilə baş verən hadisələr haqqında Bakıya məlumat verir. Eyni zamanda o, M.C.Bağırova bildirir ki, kənd rabitə xidmətçisindən aldığı məlumatı «Göynükdən qaçıb gələn bir çoban da təsdiqləyir. Yəqin ki, məlumatının qeyri-dəqiqliyini nəzərə alan M.C.Bağırov ehtiyatlı olmağı, şayiələrə uymamağı tövsiyə edir. İllər ötəndən sonra M.C. Bağırovun baş verən hadisələrə belə münasibəti başqa cür yozulur. Guya o, xüsusi xidmət orqanlarının bolşevik rejimindən narazı olan qüvvələri üsyana cəlb edib məhvinə nail olmaq niyyətinə xidmət etdiyindən R.Babayevin məlumatına etinasız yanaşmışdır. Halbuki üsyan hərəkatının yüksələn xətlə inkişafı M.C.Bağırovun karyerasını təhlükə altına qoymuş və az qala həyatı bahasına başa gəlmişdi. Riza Babayev rəhbərliyə məlumat verərək bildirir ki, Nuxa və ətraf kəndlərdə sakitlikdir. Ona görə də Göynükdəki üsyan barədə əhaliyə məlumat verməyin tez olması qənaətindədir. Onunla telefon danışığı aparan baş milis idarəsinin rəisi söhbəti belə sonluqla bitirir: - Ehtiyatlı olun. Bizimlə əlaqə saxlayın. Saatlarımızı yoxlayaq. İndi mənim saatım 19.03 dəqiqəni göstərir. Düz saat 21.00-da zəng edəcəyəm. Əgər hər hansı səbəbdən cavab verməsəniz, zəng hər yarım saatdan bir təkrar olunacaqdır. Sizə salamatlıq arzulayıram. 40
Həmin telefon danışığından sonra R.Babayev kabinetindəki aktiv kommunistlərə müraciət etdi: “Beləliklə yoldaşlar, xahiş edirəm ki, kimin silahı varsa, silahlanaraq mənim birinci çağırışımdan sonra şəhər partiya Komitəsinə gəlsin. Bütün kommunistləri xəbərdar edin. Heç bir çaşqınlığa yol vermək olmaz. Biz heç vaxt indiki kimi güclü olmamışıq. Doğrudanmı onlar bizə hücum etməyə risk edə bilərlər? İnanmıram!” Sonra R.Babayevin göstərişi və iştirakı ilə Şəki əhalisinə müraciət tərtib edildi. Müraciət tezliklə «Nuxa fəhləsi» qəzetinin redaktoru Məmmədsani Məmmədova çatdırıldı və onun tərəfindən edilən düzəlişlərlə redaktə olundu. AK(b)P Nuxa rayon komitəsinin təbliğat-təşviqat şöbəsinin müdiri Nurməmməd Quliyev, «Nuxa fəhləsi» qəzetinin redaktoru Məmmədsani Məmmədov və mətbəənin direktoru Şakir Əfəndiyev redaksiya binasının zirzəmisində həmin müraciətin yüzlərlə nüsxəsini çap etdilər. Orada deyilirdi: «Nuxa vətəndaşları!(?)
40
45
Xanlar, bəylər və qolçomaqlar əsrlər boyu bizdən qarət etdikləri var- dövləti yenidən özlərinə qaytarmaq üçün gərgin səylər göstərirlər. Torpağı kəndlilərdən, fabrik və zavodları fəhlələrdən geri almaq istəyirlər. Sovet hökumətinin yıxılması haqqında şayiələr yayırlar. Bu, onların xam xəyallarıdır. Varlıların nümayəndələri və onların tör-töküntüləri Sovet hökuməti fəallarına divan tutur, bolşevikləri vəhşicəsinə öldürürlər. Göynükdə Molla Mustafa və Hüseyn Əsəd oğlunun başçılıq etdiyi quldurlar Azərbaycan DSİ-nin Nuxa rayon müvəkkili, bolşevik Qasımovu qətlə yetirmişlər. O, ölüm qabağı demişdir: - Sovet hökuməti var və olacaqdır! Düşmənin yalan şayiələrinə inanmayın. Fitnəkarları ifşa edin. Leninin göstərdiyi parlaq gələcək uğrunda mübarizə aparanların sıraları daha da sıxlaşır! Yoldaşlar, biz indi həmişəkindən daha güclüyük. Xalq bizə dayaq olduğuna görə güclüyük, fəhlə və kəndlilərə arxalandığımıza görə güclüyük. Rədd olsun əksinqilabi qolçomaqlar! Yaşasın fəhlə və kəndli hakimiyyəti! Nuxa şəhər Zəhmətkeşlər Deputatları Soveti. AK(b)P. Nuxa rayon Komitəsi“. 41
xarakterik cəhəti baş verən hadisələr haqqında yarım həqiqətləri gurultulu şüarlarla birləşdirib insanları aldatmaq məqsədi güdməsindədir. Axı elə həmin 30-cu ildə Sovet hökuməti torpağı kəndlidən alaraq kolxozlara birləşdirmək kompaniyası aparırdı. Bu yerdə atalar yaxşı deyib: «adımı sənə qoyum, səni yana-yana qoyum!» Fabrik və zavodlardan heç danışmağa dəyməz. Dövlət mülkiyyətinə çevrilmiş müəssisələrdə ağır şəraitdə işləyən fəhlələrin aldıqları əmək haqqı onların ən adi ehtiyaclarını ödəməkdən uzaq idi. Böyük əksəriyyəti süvarilərdən ibarət olan yaxşı silahlanmış 200 nəfər üsyançı 1930-cu il aprelin 13-də Göynük (şimal-qərb) və Zəyzid-Bideyiz (cənub- şərq) istiqamətlərindən şəhərə hücum etdilər. Hücum üçün əsas obyektlər həbsxana və rayon partiya komitəsinin binaları seçilmişdi. Güllə səsləri, atların fınxırtısı, üsyançıların nəriltisi bir-birinə qarışaraq vahiməli bir gurultuya çevrilmişdi. Sanki sel suları Qurcana çayının yatağını yenə aşaraq şəhər məhəllələrinin üzərinə axırdı. Şəkidə yerli hakimiyyət orqanları həmin günlərdə şəhərə heç bir hücum gözləmirdilər. Onlar yalnız Şəki mühasirəyə alınmazdan 2 saat əvvəl bu barədə xəbərdən hali olunmuşdular. Üsyana qalxan qüvvələr haqqında səhih informasiya da yox idi. Həmin anda üsyançılara müqavimət göstərmək üçün nəzərdə tutulan qüvvə pis silahlanmış, həm də Şəkiyə giriş yolları üzrə xırda hissələrə parçalanmış fəal kommunistlərdən ibarət könüllülər idi. Doğradur Yaqub Cavuşun
41
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|