S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
bioloji adaptasiyasına görə furasemiddən üstündür; torasemidin metabolizmi 80% miqdarında qaraciyərdə baş verdiyi üçün, böyrək çat ışmazlığında onun xaric olunmasının yarımdövrü, demək olar ki, d əyişilmir; digər həlqə diuretiklərdən fərqli olaraq torasemid RAAS-ni f əallaşdırmır, əksinə blokada edir, kalsiumun hüceyrəyə angiotenzin II t ərəfindən stimulyasiya olunan, daxilolma prosesini, dozasından asılı olaraq, blokadaya uğradır; miokardın diastolik xüsusiyyətlərinin yaxşılaşması ilə müşayiət olunan, antialdosteron tipli effektlər törədir. Bir sözl ə, torasemidin tətbiqi ilə diuretikoterapiyanın bir sıra çatmayan c əhətlərinin aradan götürülməsi imkanları meydana çıxır; məsələn, həm sidikqovucuların təsiredici gücü artır və həm də əlavə xoşagəlməz RAAS- in aktivasiyası və elektrolit pozğunluqları kimi hallar aradan qaldırılır. Tədqiqatlar göstərmişdir ki, torasemid furosemidlə müqayisədə n əinki daha güclü klinik effekt yaradır, həm də xəstəliyin k əskinləşmələrini və hospitalizasiya sayını azaldır, proqnoza nisbətən müsb ət təsir göstərir. Karboanhidraza ingibitorları, adından məlum olduğu kimi, böyr əklərin proksimal kanalcıqlarında karboanhidraza fermentini blokada edir v ə bu yolla diurezin 10-15% artmasına səbəb olur. Onları xronik ür ək çatışmazlığında sərbəst şəkildə, klinik təsirlərinin zəifliyinə görə t əyin etmirlər. Ancaq, digər güclü diuretiklərlə tətbiq olunduğu hallarda ümumi klinik e ffekt, proksimal kanalcıqlardan geriyə sorulmayan natrium ionlarının distal kanalcıqlara artıqlaması ilə daxil olması hesabına, xeyli güclənir. Karboanhidraza ingibitorlarının (asetoazolamid) 3-4 gün ərzində qəbulundan sonra, onların effektivliyi azalır və dayanır; odur ki, bu zaman fasil ə verilməlidir. Tiazid və həlqə diuretikləri alkoloz yaratdıqları üçün, asidoz yaradan asetoazolamidi 0,25 mq dozada gündə 3 d əfə olmaqla, 3-4 gün ərzində təyin etdikdə diuretikoterapiyanın klinik effekti artır və ya mövcud refrakterlik aradan götürülür. Ağciyər patologiyası ilə müşayiət olunan xronik ürək çatışmazlığında güclü diuretikl ərlə birlikdə asetoazolamidin verilməsi qəti tövsiyə olunur. Hesab edirl ər ki, asetoazolamidin 0,25 mq dozada yuxudan əvvəl qəbul olunması, xronik ürək çatışmazlığında gecə vaxtı, demək olar ki, 40% hallarda rast g əlinən gecə apnoye tutmalarının ağırlıq dərəcəsini xeyli azaldır. Xronik ür ək çatışmazlığında dehidratativ terapiyanın iki fazası ayırd olunur: xəstəliyin kəskin və ya dekompensasiya, yəni təzahürlü hiperhidratasiya v ə durğunluq dövründə fəal diuretikoterapiya və rekompensasiya əldə olunduqdan sonra xəstədə euvolyumik vəziyyəti saxlamaq üçün aparılan, köməkedici müalicə fazası. Fəal fazada xaric olunan sidiyin miqdarı, qəbul olunan mayelərin ümumi miqdarından 1-2 litr artıq olmalı və xəstə sutkada təxminən 1 kq olaraq çəkisini itirməlidir. 325 Daha güclü dehidratasiya tövsiy ə olunmur, çünki əks halda neyrohormonal sisteml ərin hiperaktivasiyası və orqanizmdə mayenin rikoşet olaraq daha da ləngiməsi baş verir. Xronik ürək çatışmazlığı zamanı aparılan köməkedici diuretikoterapiya diurezin və çəkinin stabilliyini t əmin etməlidir. Xəstəyə bir neçə gün ərzində zərbə dozalarla diuretikl ərin verilməsi, klinik vəziyyəti pisləşdirdiyi, dekompensasiyanı proqressivl əşdirdiyi və həyat keyfiyyəti göstəricilərini pozduğu üçün, q əti tövsiyə olunmur. Qeyd etm ək lazımdır ki, xronik ürək çatışmazlığının I funksional sinif v ə durğunluq əlamətləri olmayan II funksional sinif zamanı diuretikoterapiyanın aparılmasına ehtiyac yoxdur; II funksional durğunluqla müşayiət olunan sinif zamanı tiazid diuretiklər və yalnız onların nəticəsizliyində həlqə sidikqovucuları verilir; III funksional sinif zamanı dekompensasiya dövründə tiazid və ya həlqə diuretikləri aldosteron antaqonistl əri ilə birlikdə verilir; burada köməkedici diuretikoterapiya h əftədə bir dəfə 3-4 gün ərzində tiazid və ya həlqə diuretikl ərini aldosteron antaqonistlərilə birlikdə kiçik dozalarda, asetoazolamidin 0,25 mq dozada günd ə 3 dəfə verilməsindən ibarətdir; IV funskional sinif zamanı həlqə və tiazid diuretikləri, aldosteron antaqonistl əri ilə kombinasiya etmək və həftədə bir dəfə 3-4 gün ərzində 0,25 mq dozada günd ə 3 dəfə olmaqla asetoazolamidi təyin etmək lazımdır. Belə diuretikoterapiya, adətən dekompensasiya və ödem sindromlu xronik ür ək çatışmazlıqlı xəstələrin uğurla müalicə olunmasına, daha doğrusu dekompensasiya və durğunluq vəziyyətindən xilas olunmasına şərait yaradır. Ancaq, bəzi təsadüflərdə aparılan dehidratativ müalic əyə qarşı tolerantlıq yaranır və diuretiklərə refrakterlik qeyd edilir. Ümumiyy ətlə, xronik ürək çatışmazlığında rast g əlinən refrakterliyi erkən və gecikmiş olmaqla iki tipə ayırd edirlər. Erk ən refrakterlik, diuretikoterapiyanın başlandığı saatlar və ya günlər ərzində, neyrohormonların hiperaktivasiyası hesabına, diuretiklərin dozası çox olduqca güclü şəkildə meydana çıxır; başqa sözlə xəstəyə z ərbə dozalarında sidikqovucuların verilməsi, yüksək effekt əvəzinə erk ən refrakterlik verə bilər. Ona görə də diuretiklərin adekvat dozalarda AÇF ingibitorları və spironolaktonla birlikdə verilməsi A sinif s əviyyəsində tövsiy ə olunur. Gecikmiş refrakterlik daimi diuretikoterapiyanın bir neçə həftəsindən və ya bir neçə aydan sonra inkişaf edə bilər; bu hal diuretiklərin təsir göstərdiyi böyrək kanalcıqlarında olan apikal hüceyrələrin hipertrofiyası ilə əlaqədardır; ona gör ədə hər 3-4 həftədən bir güclü diuretiklərin kombinasiyalarını d əyişmək və diuretikoterapiyanın yaratdığı mənfi dəyişiklikləri korreksiya etm ək lazımdır. Burada əsas məsələlərdən biri refrakter ödem sindromu olan x əstənin refrakter vəziyyətindən çıxarmaq və ya ona 326 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|