Reja: Firibgarlik tushunchasi. Firibgarlik uchburchagi

Firibgarlikni yashirish qobiliyati uni aniqlashni ancha qiyinlashtiradi. Shu bilan birga, auditor korxona faoliyati va uning muhiti, shu jumladan ichki nazorat tizimi tо‘g‘risidagi bilimlardan foydalangan holda, qaysi hodisalar yoki sharoitlar firibgarlikni sodir etish imkoniyatini berishini yoki firibgarlikning sabablari yoki holatlarini kо‘rsatib berishi mumkin. Bunday hodisalar yoki shartlar firibgarlikning xavf omillari deb ataladi.

Firibgarlikning xavf omillari har doim ham firibgarlikning mavjudligini kо‘rsatmaydi, lekin ular kо‘pincha bunday harakatlar sodir bо‘lgan holatlarda yuzaga keladi. Bunday omillarning mavjudligi auditorning jiddiy buzilishlar xavfini baholashini о‘zgartirishi mumkin. Firibgarlik xavf omillari ahamiyatiga kо‘ra farq qiladi. Auditor firibgarlikni keltirib chiqaradigan omillar mavjudligini aniqlash uchun professional fikrlardan foydalanishi kerak va firibgarlik tufayli moliyaviy hisobotni jiddiy ravishda buzib kо‘rsatish xavfini baholashda e’tiborga olinishi kerak. Strukturaning kattaligi, murakkabligi va subyektga egalik shakli kabi xususiyatlar firibgarlikning ayrim xavf omillarini hisobga olishga sezilarli ta’sir qiladi.

G‘ayrioddiy yoki kutilmagan munosabatlarni kо‘rib chiqish.

Analitik protseduralarni amalga oshirishda korxona faoliyati va uning muhiti, shu jumladan ichki nazorat tо‘g‘risida tushunchaga ega bо‘lish uchun auditor g‘ayritabiiy yoki kutilmagan munosabatlarni kо‘rib chiqishi kerak, bu esa jiddiy buzilishlar xavfini bildiradi.

Firibgarlikning natijasi. Analitik protseduralar moliyaviy hisobotda yoki auditor xulosalarida kо‘rsatiladigan noodatiy operatsiyalarni, hodisalarni, miqdorlarni, kо‘rsatkichlarni yoki tendensiyalarni aniqlashda foydali bо‘lishi mumkin. Agar auditor prognoz qilingan summalarni haqiqiy summalar bilan taqqoslash natijasida g‘ayrioddiy yoki kutilmagan munosabatlarni aniqlasa, auditor firibgarlik tufayli jiddiy buzilishlar xavfini baholashda ushbu topilmalarni hisobga oladi. Boshqa ma’lumotlarni kо‘rib chiqish. Analitik protseduralarni qо‘llash natijasida olingan ma’lumotlardan tashqari, auditor firibgarlik natijasida moliyaviy hisobotni jiddiy ravishda buzib kо‘rsatish xavfini kо‘rsatadigan boshqa ma’lumotlarni ham kо‘rib chiqishi kerak. Ushbu ma’lumot firma tufayli moliyaviy hisobotni jiddiy buzilishlarga duchor qilish tо‘g‘risida kelishuv guruhi о‘rtasida bо‘lib о‘tgan munozaralar natijasida olinishi mumkin. Bundan tashqari, auditor tomonidan mijozning qabul qilinishi va hamkorligini baholashda olingan ma’lumotlar, vaqtinchalik moliyaviy ma’lumotni kо‘rib chiqish kabi korxona uchun boshqa ishlarda tо‘plangan tajribalar, shuningdek firibgarlik tufayli moliyaviy hisobotlarni jiddiy ravishda buzib kо‘rsatish xavfini aniqlashda foydali bо‘lishi mumkin.