Reja: Firibgarlik tushunchasi. Firibgarlik uchburchagi

Daromadlarni tan olishda firibgarlikning jiddiy buzilish xavfi katta xavf tug‘diradi. Agar auditor daromadlarni tan olishda firibgarlik natijasida jiddiy buzilishlar xavfini aniqlamagan bо‘lsa, unda auditor ish hujjatlarida ushbu fikr uchun asosni aks ettirishi kerak.

Auditorning firibgarlikdan kelib chiqadigan jiddiy buzilishlar xavfiga munosabati. Auditor umuman moliyaviy hisobot darajasida firibgarlik sababli baholangan jiddiy xatolarga yo’l qо‘yilgan xatarlarga javoblarni belgilashi va moliyaviy hisobotni tasdiqlash darajasida baholangan xatarlarni bartaraf etish uchun tabiati, muddati va darajasi bо‘yicha mos keladigan qо‘shimcha auditorlik protseduralarini ishlab chiqishi va bajarishi kerak.

330-sonli ISAga muvofiq, auditor muhim deb baholangan xatarlarga javoban maxsus ishlab chiqilgan mazmunli protseduralarni bajaradi. Auditor firibgarlikning jiddiy buzilish xavfiga quyidagicha javob beradi:

-auditorlik tekshiruviga samarali javob beradi, masalan, professional skeptikani kuchayishi va rejalashtirilganidan tashqari aniq protseduralarni qо‘llashni kо‘paytirish;

-moliyaviy hisobotni tasdiqlash darajasida aniqlangan xatarlarga javob berish auditorlik protseduralarining mohiyatini, muddatini va hajmini о‘zgartiradi.

Firibgarliklar oqibatida kelib chiqadigan, ma’muriyatning nazoratni bilmasligi va nazoratni oldindan aytib bо‘lmaydigan chetlab о‘tishi natijasida yuzaga kelishi mumkin bо‘lgan jiddiy buzilishlar xavfini bartaraf etish bо‘yicha aniq tartib-qoidalarga rioya qilgan holda javob beradi.

Firibgarlik sababli jiddiy buzilishlar xavfining baholangan darajasiga asoslangan javoblar auditorning professional shubhalariga ta’sir qilishi mumkin:

-moddiy operatsiyalarni qо‘llab-quvvatlash uchun tekshirilishi kerak bо‘lgan hujjatlar mohiyati va hajmini tanlashga nisbatan sezgirlikni oshirish; muhim masalalar bо‘yicha rahbariyatning bayonotlari va tushuntirishlarini tasdiqlashga ehtiyoj tobora ortib bormoqda. Auditor firibgarlik tufayli jiddiy buzilishlar xavfiga oqilona mos keladigan auditorlik protseduralarini tuzish mumkin emas degan xulosaga kelishi mumkin. Bunday sharoitda auditor topshiriqni davom ettirmaslik ehtimolini kо‘rib chiqadi. Umumiy javob Umumiy moliyaviy hisobot darajasida firibgarlikdan kelib chiqadigan jiddiy buzilishlar xavfining baholangan darajasi asosida umumiy javobni aniqlashda auditor quyidagilarni e’tiborga olishi kerak: korxona xodimlarini tayinlash va nazorat qilish tartibi; korxonaning hisob siyosati; firibgarlik faoliyatini amalga oshirish usullarini tanlashda oldindan aytib bо‘lmaydigan elementlar bо‘lib, bu auditorlik protseduralarining mohiyati, muddati va hajmiga ta’sir qiladi. Boshqaruv bayonotlari va tushuntirishlari.