Reja: Firibgarlik tushunchasi. Firibgarlik uchburchagi

Auditor rahbariyatdan yozma bayonotlar va tushuntirishlarni olishi kerak, unda u quyidagilartni amalga oshiradi:

-firibgarlikning oldini olish va aniqlashga mо‘ljallangan ichki nazorat tizimining faoliyatini tashkil etish va ta’minlash bо‘yicha о‘z majburiyatlarini tasdiqlaydi;

-auditorga moliyaviy hisobotda firibgarlik natijasida yuzaga keladigan jiddiy buzilishlarni о‘z ichiga olishi xavfini baholashni ta’minlaydi;

-auditorga firibgarlik faoliyati tо‘g‘risidagi ma’lumotlarni yoki firma faoliyatiga ta’sir kо‘rsatadigan firibgarlikning taxmin qilingan faktlarini, shu jumladan:

- rahbarlik;

- ichki nazorat tizimida mas’uliyatli vazifalarni bajaruvchi xodimlar;

-firibgarligi moliyaviy hisobotga jiddiy ta’sir kо‘rsatadigan boshqa shaxslar;

-auditorga korxona moliyaviy hisobotiga ta’sir kо‘rsatadigan va tashkilot xodimlari, sobiq xodimlar, tahlilchilar, nazorat organlari yoki boshqalar tomonidan bildirilgan har qanday haqiqiy yoki shubhali firibgarlikni oshkor qiladi.

Korxonaning kattaligidan qat’i nazar, menejment nafaqat moliyaviy hisobot uchun, balki firibgarlikning oldini olish va aniqlash nuqtai nazaridan ichki nazorat tizimining tashkil etilishi va faoliyati uchun javobgarligini tasdiqlashi kerak.

Firibgarlikni aniqlash qiyinligi va firibgarlik natijasida yuzaga kelgan moliyaviy hisobotlarning jiddiy buzilishlarini aniqlashda auditor duch kelganligi sababli, auditor uchun yozma bayonotlar va rahbariyatdan uning auditorga xavfini baholash tо‘g‘risida ma’lumot berganligini tasdiqlovchi tushuntirishlar olish muhimdir.

Moliyaviy hisobotda firibgarliklar natijasida yuzaga keladigan jiddiy buzilishlar, shuningdek korxona faoliyatiga salbiy ta’sir kо‘rsatishi mumkin bо‘lgan firibgarliklar haqida gumon qilingan yoki gumon qilingan ma’lumotlar bо‘lishi mumkinligi. Axborotni menejmentga etkazish va menejment uchun mas’ul shaxslar, haqida firibgarlikni aniqladi Rahbariyat va mas’ul shaxslarga Agar auditor firibgarlik faktini aniqlagan bо‘lsa yoki mumkin bо‘lgan firibgarlik faktini kо‘rsatadigan ma’lumot olgan bо‘lsa, u holda bu faktlarni iloji boricha tezroq tegishli darajadagi rahbariyatga etkazishi kerak. Agar auditor firibgarlik faoliyati yoki firibgarlik ehtimoli tо‘g‘risida dalillarni qо‘lga kiritgan bо‘lsa, unda u tegishli darajadagi rahbariyat e’tiborini ushbu faktlarga qaratishi kerak. Auditor bu kabi faktlarni ahamiyatsiz deb hisoblashi mumkin bо‘lgan hollarda ham xabar berishga majburdir (masalan, korxona tashkiliy tuzilishining eng quyi darajasida xodim tomonidan sodir etilgan mayda chiqindilar). Menejmentning tegishli darajasini aniqlash professional fikrga tegishli bо‘lib, til biriktirish ehtimoli va firibgarlikning mohiyati va darajasi kabi omillarga bog‘liq.