1-jadval. GFQ ustunining teхnologik rejimi
Apparat
№ 40- rasmga qarang
Rektifikasion
ustun
Bosim, MPa
Harorat, º C
yuqorisiniki
pastiniki
15
Deetanizator
2,6-2,8
25-30
110-115
16
Depropanizator
1,2-1,4
62-68
145-155
17
Debutanizator
2,0-2,2
58-65
110-115
18
Deizobutanizator 1,0-1,2
65-70
80-85
20
Depentanizator
0,3-0,4
75-80
120-125
21
Deizopentanizator 0,35-0,45
78-85
95-100
Agar gaz metanga boy bo’lsa, bu hol masalan termik kreking va kokslanishga
хos unda bayon etilgan GFQ uncha yaramaydi. Bu holda birinchi ustun
(deetanizator) ning sug’orish idishiga metanning yuqori parsial bosimi tufayli
gazning hatto qisman kondensasiyalanishga erishib bo’lmaydi. Ustun faqat
bug’latgichday ishlaydi va gazni fraksiyalash sхemasiga metan-etanli fraksiyani
dastlabki adsorbsion ajratib chiqarish nuqtasini kiritish zarur, ya’ni, gazni
adsorbsion –rektifikatsion sхema bo’yicha ajratish.
Ko’pgina zavodlarda gazlarni ajratish sxemasiga fraksiyalovchi absorber-
desorber qurilmasi (2-rasm) keltirilgan. Absorber-desorber deb nomlanuvchi
qurilma mujassamlovchi kolonna bo’lib, yuqori qismidan sovuq adsorbent
kiritiladi, pastki qismidan issiqlik ta’minlanadi. Gaz qurilmaning o’rta qismiga
beriladi. Odatda qurilma 40 – 50 ta terelka bilan jihozlangan bo’lib, ular
absorbciya va desorbsiya bo’limlari o’rtasida tahminan teng taqsimlangan. Gaz va
suyuq faza ko’p pog’onali to’qnashuv natijasida gazni og’ir qismi absorbentga
yutiladi va pastga to’yingan absorbent oqib, qaynoq bug’ orqali desorbsiyalanadi.
Natijada fraksiyalanuvchi kolonna yuqorisidan C
1
–C
2
, kolonna pastki qismidan esa
to’yingan absorbent bilan C
3
–C
4
uglevodorodlari chiqariladi.
245
Fraksiyalovchi absorberdagi bosim odatda 12– 20 at da saqlanadi. Bosim
oshirilishi bilan gaz komponentlari yutilishi ortadi, ammo propanni yutilishi
kamayadi va bu vaqtda etanni absorbsiyasi ma’lum darajada ko’payadi.
