4
Ma’ruza №1. Modda almashinish jihozlari
Reja:
1.
Modda almashinish apparatlarining turli xil konstruktsiyalari va
qo’llash sohalari.
2.
Absorbsiya va absorbsion kolonnalar.
3.
Desorbsiya va desorber.
Tayanch so’z va iboralar:
Modda almashinish, diffuzion jarayonlar,
suyuqliklarni haydash, distillyatsiya, rektifikatsiya,
absorbsiya, absorbent,
sorbent, desorbsiya, adsorbsiya, adsorbent, regeneratsiya,
suyuqliklarni
ekstraksiyalash, quritish, kristallanish, qattiq moddalarni eritish, qattiq
moddalarni ekstraksiyalash,
Absorbsiya, absorbent, sorbent, absorbtiv, fizik
absorbsiya, xemosorbsiya, absorbsiya paytidagi muvozanat, taqsimlanuvchi
komponent, tashuvchi komponent, gazning parsial bosimi, gazning eruvchanligi,
Genri qonuni,
gaz doimiyligi, inert gazning sarfi, absorbtivning dastlabki va
oxirgi konsentratsiyalari, absorbsiyaning moddiy balansi, ajratib olish darajasi,
absorbentning
solishtirma sarfi, muvozanat chizig‘i, ish chiziqlari, fazalarning
kontakt yuzasi, gaz fazasidan suyuqlik fazasiga o‘tgan moddaning miqdori,
jarayonning harakatlantiruvchi kuchi, absorbsiya koeffitsiyentlari,
chegara
qatlamdagi qarshilik, gaz fazasidagi diffuzion qarshilik, suyuq fazadagi
diffuzion qarshilik, desorbsiya, absorbsion-desorbsion
qurilmalar, tarelkali
absorber, nasadkali absorber.
Umumiy tushunchalar.
Bir fazadan ikkinchi fazaga modda o‘tishi bilan bog‘liq bo‘lgan jarayonlar
modda almashinish jarayonlari deb yuritiladi. Modda o‘tish jarayoni fazalar
o‘rtasida muvozanat holat yuz bergunga qadar davom etadi. Bir fazaning ichida
esa modda konsentratsiya yuqori bo‘lgan nuqtadan konsentratsiyasi past bo‘lgan
nuqtaga tomon o‘tadi. Sanoatda modda almashinish jarayonlari birinchi
navbatda suyuq yoki gaz holatidagi gomogen aralashmalarni ajratish, ularni
quyuqlashtirish, oqova suvlar va ishlab chiqarishdan chiqib ketayotgan gazlarni
tozalash uchun keng ishlatiladi.
Nam materiallarni quritish, qattiq jism
tarkibidagi kerakli komponentni eritib olish yoki eritmalardan kristallarni ajratib
olish kabi jarayonlar ham modda almashinish jarayonlari qatoriga kiradi. Fazalar
suyuq, qattiq, gaz va bug‘ holatida bo‘lishi mumkin.
Sanoatda quyidagi modda almashinish jarayonlari keng tarqalgan.
Dostları ilə paylaş: 
