Qarshi davlat universiteti
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 30-39 yoshli erkaklarning kunlik ovqatidagi mineral moddalar
- (me`yorga nisbatan % hisobida) (erkaklar)
- Aqliy mehnat kishilarining mineral moddalar bilan ta’minlanishi (ayollar).
- 5-rasm.
- 6-rasm.
- 8-rasm.
|
1-rasm.
nisbatan % hisobida)
44
0
20
40 60
80
100 120
140
Ca
me`yor natija 0
20
40 60
80
100 120
140
Ca
me`yor natija 45
2-rasm.
miqdori (me`yorga nisbatan % hisobida)
3-rasm.
nisbatan % hisobida)
4-rasm.
(me`yorga nisbatan % hisobida) (erkaklar)
Me`yor
18-29 yo
46
3.1.2. Ayollar
4-jadvalda 3 kichik guruhga mansub о‘qituvchi ayollarning о‘rganilgan mineral moddalar bilan ta’minlanishi haqida ma’lumot keltirilgan. 4-jadval
Mineral moddalar (mg)
Yosh, guruhlar 18-29
30-39 40-59
Meyor Natija
Farqi % Meyor Natija Farqi
% Meyor
Natija Farqi
% Kalsiy
800 693,0
-13,4 800
618,0 -2,75
800 684,0
-14,5 Fosfor
1200 1290,0
+ 7,5 1200
1409,5 +17,4
1200 1263,6
+5,3 Magniy
400 447,1
+11,7 400
379,1 -5,3
400 450,0
+12,5 Temir
18 20,0
+11,1 18
21,5 +19,4
18 23,2
+28,8 Rux
15 9,7
-35,4 15
9,25 -38,4
15 9,76
-34,9 Yod
0,15 0,095
-36,7 0,15
0,099 -34,0
0,15 0,1
-33,4
Bu yerda ham oziq moddalar tarkibidagi mineral moddalarning uchrashi erkaklar guruhidagi singaridir. Chunonchi, kalsiy bilan ta’minlanish 1- kichik guruhda 13,4% ga , 2- kichik guruhda 22,75% ga, 3- kichik guruhda 14,05% ga meyorga nisbatan kam ta’minlanganligi namoyish etiladi. О‘rganilgan mineral moddalardan meyorga nisbatan yaqqol kamayib ketganligi aynan erkaklar guruhidagi singari rux va yod elementiga nisbatan aniq sezilib turibdi. Agar ayol о‘qituvchilar organizmining rux bilan ta’minlanishi 1- kichik guruhda 35,4% ga , 2- kichik guruhda 38,4% ga, 3- kichik guruhda 34,9% ga kamaygan bо‘lsa, yod elementiga nisbatan bu kо‘rsatkichlar tegishli holda 36,7%, 34,0% va 33,4% ni tashkil qiladi.О‘rganilgan fosfor, magniy va temir elementlarining ovqat bilan qabul qilinishi har uchchala kichik guruhda ham meyor darajasidan sezilarli darajada yuqori. Chunonchi, magniy 1- kichik guruhda 11,7% ga , 3- kichik guruhda 12,5% ga kо‘p qabul qilingan. Temir elementiga nisbatan quyidagilarni qayd qilish mumkin. Uning ovqat bilan qabul qilinishi 1- kichik guruhda meyorga nisbatan 11,1% ga , 2- kichik guruhda 19,4% ga, 3- kichik guruhda esa 28,8% ga kо‘pdir. Yuqoridagi jadvalda keltirilgan sonlar taqqoslash qulay bо‘lishi uchun 5-6-7- rasmlarda diagramma holida namoyon etilgan. 8-rasmda esa barcha kо‘rsatkichlar bir joyga tо‘planib berilgan. 47
5-rasm.
miqdori (me`yorga nisbatan % hisobida)
48
6-rasm.
nisbatan % hisobida)
49
8-rasm.
(me`yorga nisbatan % hisobida) (ayollar)
Shunday qilib, mineral moddalar bilan kollej о‘qituvchilarining ta’minlanishida ayollar va erkaklar о‘rtasida ayni hududga nisbatan bir xil xususiyat qayd qilindi.
50
3.2. Vitaminlar
Mikronutrientlarning ikkinchi guruhi vitamanlar bо‘lib, ular ham organizm uchun mineral moddalardek enegetik qiymatga ega bо‘lmasa-da, vujudda kechadigan barcha hayotiy jarayonlarda faol ishtirok etadi. Shu narsa muhimki, asosiy oziq moddalari bо‘lmish oqsillar, yog‘lar va uglevodlarning tanqisligi (kamligi) yoki taqchilligi (bо‘lmasligi) bir necha grammlar bilan о‘lchansa, vitaminlar bobida bunday holat milligramm va mikrogrammlarda hisob-kitob qilinadi. Ya’ni oqsil taqchilligi kundalik ratsionda uning miqdori doimiy holda 10-20 gr ga kam bо‘lganida organizmning fiziologik funksiyalarida sezilarli salbiy siljishlar kuzatilsa, bir necha milligramm u yoki bu vitaminning miqdori kamayganida avitaminoz va gipovitaminoz holatlari qayd qilinadi. Shu narsa ham muhimki, kundalik rayiondagi barcha vitaminlarni о‘lchash va meyoriga solishtirish tegishli asbob-uskunalarni, kimyoviy analizlarni va kо‘pdan-kо‘p hisob-kitoblarni talab qiladi. Shuning uchun ham iste’mol taomlaridagi vitaminlarni tahlil qilishga bag‘ishlangan materiallarda suvda va yog‘da eruvchi vitaminlarning ayrimlari misol tariqasida keltiriladi. Shu fikrlardan kelib chiqqan holda biz ham о‘z kuzatuvlarimizda kо‘pi bilan 10 ta vitaminni hisob- kitob qilib, tegishli natijalar oldik.
|