Qarshi davlat universiteti adabiyotshunoslik kafedrasi

Ikkinchidan
, 
Ogahiyasossolgantarjimamaktabidao‟zbekchalashtirilganasarlarmavzujihatidanfaq
attarixiy, 
axloqiy-didaktikvaadabiyasarlarnitashkilqiladi. 
Ogahiytarjimaqilganasarlarningtasnifidayoqbungaaminbo‟lishmumkin. 
Ularquyidagicha: 
I.
Tarixiyasarlar: 
MuhammadibnXovandshohMirxondning 
“Ravzatu-s-safo” 
asaridanikkinchivauchinchijildlar. 
MuhammadMahdiyAstrobodiyning 
“TarixijahonkushoyiNodiriy”, 
MuhammadMuqimHirotiyning 
“TabaqotiAkbarshohiy”, 
Nosiriyning 
“Ravzatu-s-safo”, 
MuhammadyusufMunshiyning “TazkiraiMuqimxoniy” asarlari. 
N.Komilovningta‟kidlashicha, 
ulardaO‟rtavaYaqinSharqxalqlarining, 
jumladano‟zbekxalqiningtarixihamyoritilgandir. 
“Ogahiyularnitarjimaqilishorqalio‟zxalqiningtarixinionatilidatiklaganedi”. 
II.
Axloqiy-didaktikasarlar: 
HusaynbinAliKoshifiyning 
“AxloqiMuhsiniy”, 
Kaykovusning 
“Qobusnoma”, 
Sa‟diyning 
“Guliston”, 
Jomiyning 
“Bahoriston”, 
MuhammadVorisning “Zubdatu-l-hikoyot”, ImomiddinG‟ijdivoniyning “Miftohu-
t-tolibin” 
asarlari. 
SHuningdek, 
usmonliturktilidanqilinganMuhammadMahdiyibnAhmadning 
"Daloyilu-l-
xayrotsharhi” kitobi. 
BuasarlarOgahiyningfalsafiy, 
shuningdek, 
axloqiy-
estetikqarashlariniaksettirishgahamxizmatqiladi. 
III.
Adabiy-badiiyasarlar. 
Nizomiyning 
“Haftpaykar”, 
XusravDehlaviyning 
“Hashtbihisht”, 
AbdurahmonJomiyning 
“SalamonvaIbsol” 
hamda 
“YusufvaZulayxo”, 
BadriddinHiloliyning “SHohugado” vaZayniddinVosifiyning “Badoe‟u-l-vaqoe‟” 
asarlari. 
Ogahiyningtarjimonlikfaoliyatigabag‟ishlangantadqiqotlar, 
asosan, 
manashuuchinchiguruhvaikkinchiguruhdanjoyolgan 
“Guliston” 
asariustidaolibborilgan. Boshqalarihaqidayo‟l-yo‟lakayfikrlarbildirilgan, xolos. 
Holbuki, 
butarjimalarningharbirigae‟tiborqaratilgandaginatarjimonninghaqiqiybahosinibelgi
lashmumkin. 

---

12 
Shunihamqaydetishlozimki, 
mazkurdavrdaqilingantarjimalarninghammasihamOgahiydasturiasosidaamalgaoshi
rilgan, 
debbo‟lmaydi.Chunkijudako‟pfiqh, 
astrologiya, 
handasavaboshqasohalargadoirkitoblartarjimasihamborki, 
Ogahiymuhitigaularningumumanaloqasiyo‟q. 
Ba‟zansaroyamaldorlariorasidao‟qiladigan 
“Lazzatu-n-niso” 
kabiishratparastlikkitoblarihamtarjimaqilingan, 
lekinbulardahamOgahiyningishtirokibo‟lmagan. 
XuddishuasarningtarjimasiMunistomonidanqat‟iyanradqilinganito‟g‟risidama‟lum
otlarbor. 
OgahiyhamMunise‟tiqodidaijodqilganiaynihaqiqat. 
Binobarin, 
Ogahiydoirasio‟zg‟oyaviy-metodologikprintsiplarigaasoslanibishko‟rgan. 
Demak, 
uchinchidan
, 
Ogahiytarjimamaktabiqat‟iytamoyillargaegabo‟lgan. 
XIX 
asrdaOgahiygachaamalgaoshirilgankamsonlibadiiytarjimalardajiddiynomukammall
iklarko‟zgatashlanadi. 
Masalan, 
MulloMuhammadniyozUrganjiy 
“AnvoriSuhayliy” 
asari 
(KalilavaDimna”ningKoshifiytomonidanqaytaishlanganvarianti)nio‟zbekchalashtir
ishdaxuddishundaynomukammalliklarnisodirqiladi. 
Xususan, 
uaksariyatjumlalarnio‟zbektilidahamforsiykonstruktsiyalarasosidatuzadi: 
“Andog‟qilabilmaysanagarbubalonisobitqilsangvada‟vongg‟agunoho‟tkarabilsang, 
yaxshiliqqayamonliqodamiyzodningodatierkanig‟a”. 
ProfessorN.KomilovOgahiydanoldinDilovarxo‟jatomonidanqilingan “Badoe‟u-
l-
vaqoe‟”ningtarjimasidahambundaynomukammalliklargayo‟lqo‟yilganigatalaymiso
llarkeltiradi, 
Ogahiytarjimasiningafzalliklariko‟rsatiladi. 
Ogahiyvauningatrofidagitarjimonlaruslubidabundaynuqsonlargadeyarliyo‟lqo‟yilm
aydi. 
Muxtasarqilibaytishmumkinki, 
OgahiydanboshlanganXorazmiytarjimamaktabitarjimadaquyidagiprintsiplargaasosl
angan: 
1.
Tarjimauchunxalqorasidaengko‟pe‟tiroftopganbadiiyvaaxloqiy-
didaktikasarlarnitanlash. 
2.
Tarixiyasarlarniturkiyxalqlaro‟tmishigaaloqadorligivaundansaboqolishgaxiz
matqilishidarajasigaqarabsaralash. 
3.
TarjimadaNavoiyvaBoburasarlaridafoydalanilganeskio‟zbektiligaxosgramm
atikvaimloqoidalarigaqat‟iyamalqilish. 
4.
Tarjimadaoriginalasarmazmuni, 
g‟oyasi, 
poetikasivamuallifuslubinisaqlaganholdaungaXorazmadabiymuhitigaxospafos, 
ifodatarzinikiritish. 
Jumladan, 

---

13 
tarixiyasarlarnihamsaj‟vaboshqatasvirvositalaribilanboyitishhambumaktabningprin
tsiplaridanedi. 
5.
Asarmazmuniilmliziyolilarvaoddiysavodxonlargabirdaytushunarlibo‟lishiuc
hunasarruhigamosinterpretatsiyadanistalganchafoydalanish. 
6.
Nasrniko‟proqrivojlantirish. 
Ogahiyningtarjimonlikfaoliyatianashutamoyillargato‟laasoslanadi. 
Uningatrofidafaoliyatolibborgansaksongayaqintarjimonbutamoyillargaamalqilishg
aqo‟llaridankelganchaharakatqildilar.