PüSTƏ oruc qizi fərhadi

 
58 
 
Beləliklə,  cəhmdar  cəmiyyətin  təməl  əlamətləri 
və xüsusiyyətləri aşağıdakılardan ibarətdir: 
1.
 
Cəmiyyət  üzvlərinin  onların  öhdəlikləri  üzrə 
məhdud  məsuliyyətliliyi,  onların  əmanətlərinin, 
yəni 
mövcud 
səhmlərin 
məbləği 
bərabər 
kəmiyyəti (daha dəqiq desək, səhmdar cəmiyyətin 
iştirakçılarının 
məsuliyyəti 
yox, 
riski 
məhdudlaşır,  belə  ki,  cəmiyyətin  kreditorları 
qarşısında 
ayrıca 
götürülmüş 
səhmdar, 
ümumiyyətlə cavab vermir). 
2.
 
Səhmdar  cəmiyyət  yalnız  öz  əmlakı  üzrə  olan 
öhdəliklərə  görə məsuliyyət daşıyır. Bu zaman o, 
səhmdarların 
cəmiyyətin 
işindən 
kənar 
öhdəliklərinə görə məsuliyyət daşımır və əksinə. 
3.
 
Səhmdar  kapitalı  ölçüsünə  görə    bərabər  olan 
hissələrə  bölünür.  Səhmdarlar  mənfəətin  bir 
hissəsini,  habelə  müəssisənin  ləğv  edilməsi 
zamanı  onun  əmlakının  bir  hissəsini  onların 
səhmdar  kapitalda  paylarına  proporsional  şəkildə 
dividend şəklində əldə edirlər. 
 
Ədəbiyyat 
1.
 
Ağamalıyev  M.Q  Kommersiya  fəaliyyətinin 
təşkili. Bakı, 2004. 
2.
 
Коммерческое дело. М.: Экономика. Учебник, 
1992. 
3.
 
Azərbaycan konstitusiyası. Bakı, 1995. 
4.
 
Novikov  P.S.  Mal  hərəkəti  və  xalq  istehlakı 
mallarının  satışı.  Proqress  nəşriyyatı.  Krasnodar. 
1998. 

---

 
59 
5.
 
Хруцкий  В.Е.  Современный  маркетинг. 
М.Финансы и статистика. 1991 
6.
 
F.Kotler. Marketinqin əsasları. 1992. 
7.
 
Ələsgərov F.N. İstehlak malları bazarı: idarəetmə 
formaları və metodları. Bakı, “Azərnəşr”, 1993. 
8.
 
Məmmədov  T.S.,  Ələkbərov  Ə.Ə.,  Məmmədov 
M.Q.    Ərzaq  malları  ticarətinin  təşkili.  Bakı, 
“Maarif”, 1991. 
9.
 
Levşin  F.M.  Dünya    əmtəə  bazarlarının 
konyukturası: spesifik və varislik M.1992. 
10.
 
 Sənaye mallarının marketinqi. Tərəqqi. 1992. 
 
MÖVZU 4. 
 KOMMERSİYA FƏALİYYƏTİNİN  
PİSXALOGİYASI VƏ ETİKASI 
Açar sözləri 
 
Kommersiya  etikası,    mədəniyyət,  nomenklatur 
nümayəndələr,  pisxoloji  portreti,  məqsədyönlü,  peşəkar 
təkmilləşmə, iradə və qətiyyət, azadlıq,qənaətçilik, inam, 
inadlılıq,dərrakəli, təsərrüfatçılıq. 
 
Mövzunun proqram sualları 
 
Etika  haqqında  ilk  dəfə  Aristotilin  fikirləri.  Sivil 
sahibkar  kommersant  nesə  olmalıdır.  Kommersiyaya 
verilən  şəxsi  və  professional  tələblər.  Sahibkar  – 
kommersantın  etik  kodeksi.  Sahibkar  –  kommersantın 
etikası.  İşgüzar  danışıqların  təşkili  və  aparılması. 

---

 
60 
Kommersiya işində işgüzar məktublar. Kommersiya risqi 
və onun azaldılması yolları.  
Bilməli 
-
 
Kommersantın  düzgün  qarşılıqlı  surətdə  əlverişli 
olan müqavilələri bağlamaq bacarığını; 
-
 
Kommersiya  fəaliyyətinə  verilən  profesional  və 
şəxsi tələbləri; 
-
 
Sahibkar kommersantın etik kodeksi; 
-
 
Kommersiya  mədəniyyəti,  onun  daxili  və  xarici 
amillərini; 
-
 
Kommersiya mədəniyyətinin on əlamətlərini; 
-
 
Hər  bir  kommersantın  işgüzar  adamın  etketinə 
uyğun  olan  profesional  davranış  vərdişlərinə 
malik olmasını; 
-
 
Danışıq  və  təqdimetmə  qaydalarını,  işgüzar 
söhbətlərin 
aparılma 
qaydalarını, 
telefon 
danışıqları,  işgüzar  yazışma  qaydalarını,  işgüzar 
adamın  xarici  görünüşünə,  manerallarına  verilən 
tələbləri və s. 
-
 
Kommersantın  igüzar  danışıqlarının  təşkili  və 
aparılması üçün qəbul etdiyi qərarları; 
-
 
Danışıqların  tam  aydınlıq  və  qarşılıqlı  hörmətə 
əsaslanmalı olduğunu; 
-
 
Bilərəkdən 
aldatmaya, 
səlahiyyətdən 
sui 
istifadəyə,  kommersiyada  şübhəliliyə    yol 
verilməməsini; 
-
 
Kommersiya  işində  işgüzar  məktublar,  onlara 
verilən  tələbləri,  sorğu,  ofert,  reklamasiya 
məsələlərini; 
-
 
Reklamasiyanın mahiyyətini; 
-
 
Kommersiya riski və onun azaldılması üsullarını; 

---

 
61 
-
 
Riskin  dərəcəsinin  müəyyən  edilməsi  üçün 
statistik  və  ekspert  metodlarından  istifadə 
olunmasını; 
-
 
Bazar  iqtisadiyyatı  şəraitində  riskin  azaldılması 
yollarını. 
Bacarmalı 
-
 
Kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olanlara verilən 
professional    və  şəxsi  tələbləri  bir-birindən 
fərqləndirməyi; 
-
 
Sahibkar  –  kommersantın  etiketinə  daxil  olan 
professional davranışları izah etməyi; 
-
 
Təqdimetmə və tanışlıq qaydalarını açıqlamağı; 
-
 
İşgüzar  söhbətlərin  aparılmasındakı  incəlikləri, 
işgüzar  yazışmalar  və  telefon  danışıqlarının 
qaydalarını,  xarici  görünüşə,  maneralara,  geyimə 
verilən  tələbləri,  nitqə    verilən  tələbləri  (izah 
etməyi); 
-
 
İşgüzar  danışıqların  aparılması  və  onun  təşkil 
olunmasının xüsusiyyətlərini; 
-
 
Kommersiya  işində  işgüzar  məktubların  rolunu 
göstərməyi; 
-
 
 Kommersiya  riski  və  onun azaldılması  üsullarını 
müqayisəli surətdə izah etməyi; 
-
 
Statistik  metodla  ekspert  metodunu  bir  –birindən 
fərqləndirməyi; 
 
Test  sualları 
1) Kommersanta  qoyulan  şəxsi və professional 
tələblərə nələr daxildir. 
2) Kommersantın etiketi dedikdə nə başa düşülür. 
3)Kommersantın etik kodeksi. 

---