Pravilnik o nastavnom planu za prvi, drugi, treći I čETVRTi razred osnovnog obrazovanja I vaspitanja I NASTAVNOM PROGRAMU ZA treći razred osnovnog obrazovanja I vaspitanja

Цели и задачи

Целта на дополнителната настава по македонски јазик е учениците да ги совладаат основните правила на македонскиот литературен јазик и на него усмено и писмено правилно да се изразуваат, да го запознаат, доживеат и да се оспшособат да толкуваат изабрани литературни дела, театарски, филмски и други уметнички остварувања на македонското наследство.

Задачи на настава по македонски јазик:

- развивање љубов кон мајчиниот јазик и потребата тој да се негува и усовршува;

- основно описменување на најмладите ученици врз темелите на ортоепските и ортографските стандарди на македонскиот литературен јазик;

- посебно и систематско усвојување на граматиката и правописот на македонскиот јазик;

- запознавање на јазичните појави и поими, усвојување на граматичките норми и стилските можности на македонскиот јазик;

- оспособување на учениците за успешно служење со литературниот јазик во различни видови на неговата усмена и писмена употреба и во различни комуникациски ситуации (како говорник, слушател, соговорник и читател);

- развивање на чувството за автентични и естетски вредности во литературната уметност;

- развивање на смисла и способност за правилно, течно, економично и убедливо усмено и писмено изразување;

- вежбање и усовршување на читање на глас (правилно, логично и изразно) и читање во себе (доживеано, насочено и истражувачко);

- оспособување за самостојно читање, доживување, разбирање, сеопфатно толкување и вреднување на литературно-уметничките дела од различни жанрови;

- запознавање, читање и толкување на популарни и информативни текстови од илустрираните енциклопедии и списанија за деца;

- постепено, систематско и доследно оспособување на учениците за логично сфаќање и критичко проценување на прочитаните текстови;

- развивање на потребата за книга, способност со неа самостојно да се служат како со извор на знаење; навикување на самостојно користење на библиотека (одделенска, школска, локална); постепено совладување на начинот на водење на дневници за прочитаните книги;

- постепено и систематско оспособување на учениците за доживување и вреднување на сценски остарувања (театарски, филмски);

- усвојување на основните теориски и функционални поими од театарската и филмската уметност;

- запознавање, развивање, чување и почитување на сопствениот национален и културен идентитет преку делата на македоската литература, театарската и филмската уметност, како и преку други уметнички остварувања;

- развивање и почит кон културното наследство и потребата тоа да се негува и унапредува;

- навикнување на редовно следење и критичко проценување на радио и телевизиски емисии за деца;

- поттикнување на учениците на самостојно јазично, литературно и сценско творештво;

- поттикнување, негување и вреднување на ученичките активности надвор од наставата (литературна, јазична, рецитаторска, драмска, новинарска секција и др.);

- воспитување на учениците за живот и работа во духот на хуманизмот, вистинољубивоста, солидарноста и другите морални вредности;

- развивање на патриотизам и воспитување во духот на мирот, културните односи и соработка меѓу луѓето.

Оперативни задачи:

- Запознавање со јазикот, граматиката и нормите на македонскиот литературен јазик низ учење и споредба со јазикот и граматиката на српскиот јазик;

- оспособување на учениците за слушање, зборување, читање и пишување на својот мајчин јазик;

- збогатување на детскиот речник со нови зборови;

- запознавање и усвојување на фонолошкиот и морфолошкиот белег на јазикот;

- проучување на книжевни дела од националната литература и книжевни дела од другите народи и народности кои се во опкружувањето;

- развивање на свест за сопствените корени и идентитет, култура, обичаи и традиција;

- запознавање и негување на културните богатства на Република Македонија;

- развивање на одговорна личност, како кон себе така и кон другите, оспособување за проценување на сите човечки вредности;

- развивање хуманост, соработка и соживот меѓу народите, а воедно негување и на толеранцијата;

- оспособување на учениците за истражувачки и создавачки начин на учење.

1. Македонски јазик (10 часа)

Говор

- Развивање на способноста за слушање, зборување, читање и пишување на македонски литературен јазик;

- развивање на способноста за изразно читање, рецитирање и драматизација на литературни дела;

- споредување на македонскиот литературен јазик со српскиот јазик;

- споредување на некои гласови од македонскиот и српскиот јазик.

Граматика

- Поделба на зборовите на слогови;

- потврдни и одречни реченици;

- проста и проширена реченица;

- главни делови во реченицата: подмет и прирок;

- именки: род и број;

- глаголи - разликување временски показатели: сегашно, минато и идно време.

2. Книжевност (литература 25 часа)

Постапно и систематско создавање на навики за читање на литературни дела на македонски литературен јазик. Развивање и целосно доживување на содржините, продлабочување на истите и искажување на сопствени ставови и мислења. Разликува и именува: раскази, басни, бајки, народни приказни, пословици и гатанки. Ја разбира поезијата и ги разликува лирските и патриотските чувства. Рецитирање поезија и драматизација на текстови - развивање на меморијата и сценски настап.

Проза

- Неџати Зекирија "Орхан и јаболкницата"

- Михаил Ренџов "Моето детство"

- Горјан Петревски "Вредното девојче"

- Гроздана Олујиќ "Љубовта на стакларот

- Томе Богдановски "Цвеќињата на Октомври"

- Јадранка Клисарова "Новогодишен подарок"

- Доситеј Обрадовиќ "Лавот и глушецот" (споредба на двата јазика- македонски и српски)

- Тихо Најдовски "Весна црта"

- Македонска народна приказна "Итриот селанец"

- Григор Прличев "Килим"

- Ванчо Николески "Првиот училиштен ден" (извадок од детски роман "Гоце Делчев")

- Лав Толстој "Дедото и внукот"

- Стеван Раичковиќ "Бајка за белиот коњ"

Поезија

- Васил Мукаетов "Татковината сме ние"

- Асен Босев "Книго моја"

- Стојан Тарапуза "Детскиот сон"

- Драган Јаневски "Дожд"

- Александар Поповски: "Скопје на Вардар"

- Милутин Бебековски "За мојата земја"

- Блаже Конески "Од возот"

- Видое Подгорец "Пеперутка"

Лектира

- Неџати Зекирија "Орхан"

- Киро Донев "Ајде да се запознаеме"

- Избор народни приказни од балканските народи

3. Култура на изразување и творење (20 часа)

Усно изразување

- Учествува во разговор (претставување, опишување настани и предмети во домот и во училницата, лично претставување, претставување другарче или друго лице);

- прераскажува (слободно и со помош на прашања) обработени (слушнати) содржини од наставникот, другарче, родители, роднини, радио емисии, телевизија, филм и др.;

- раскажува за доживеан настан, раскажува по низа слики, зададени зборови и др.;

- опишува карактеристични белези на лица, предмети, животни, растенија, појави и др. преку набљудување, анализирање и синтетизирање и заменување на одредени зборови со нивните синоними;

- умее да рецитира поезија;

- учествува во драматизација на текстови.

Писмено изразување

- писмено прераскажување на прочитани текстови, слушнати содржини од наставникот, другарче, родители, роднини, радио емисии, телевизија, филм и др.;

- раскажува за доживеан настан, раскажува по низа слики, зададени зборови и др.;

- опишува карактеристични белези на лица, предмети, животни, растенија, појави и др. преку набљудување, анализирање и синтетизирање и заменување на одредени зборови со нивните синоними.

4. Елементи на национална култура (17 часа)

- местоположба на Република Македонија на Балканскиот Полуостров и во Европа;

- Скопје - главен град;

- градовите во Република Македонија и нивно претставување;

- езерата: Охридско, Преспанско и Дојранско Езеро;

- државни празници: 8 Септември и 11 Октомври;

- обичаи за верските празници: Божик, Водокрст и Велигден;

- народни песни: "Билјана платно белеше", "Сокол пие", "Калино моме" и др.;

- народни ора;

- песни од детски фестивали.

Начин на реализирање на програмата

Програмата содржи цели, оперативни задачи, јазични материјали поделени во неколку делови:

- говор,

- литература,

- култура на изразување и творење и

- елементи на национална култура.

Сите овие елементи од програмата тесно се поврзани. Основна задача на настават по македонски јазик е да се стекнат квалитетни знаења за нејзина практична примена. Преку употреба на разни видови дидактички игри ќе се применува македонскиот литературен јазик, изборот на текстови пишувани на македонски јазик, слики, разгледници и предмети од Република Македонија. Со дијалошкиот метод ќе се развива способноста за комуникација меѓу децата. Ортоепски вежби преку рецитирање на поезија во наставата, а своето стекнато знаење да го развиваат и практично да го применува во комуникацијата и драматизација на текстови. Правилна примена на методи кои ќе придонесат да се развива љубовта и љубопитноста за запознавање со историското минато, литература и култура на македонскиот народ. Запознавање со значењето на државните празници. Слушање македонска народна музика, а воедно и воведување на карактеристични македонски ора. Особено е важно методите кои ќе се применуваат да бидат интерактивни при што учениците активно ќе учествуваат, а стекнатите знаења да ги применува во комуникацијата.

Наставникот го планира и организира воспитниот процес, избира содржини за работа, наставни методи, форми средства за работа и ја координира работата на учениците во остварување на поставените задачи. На секој ученик да му се овозможат вербални активности за збогатување на речникот и практична примена на македонскиот литературен јазик.

Ученикот во трето одделение се стекнал со основните знаења и способности ако:

- знае на македонски јазик правилно да чита и да пишува;

- умее усно и писмено да одговара на поставените прашања;

- умее правилно да ги користи интерпункциските знаци;

- може самостојно да слуша, да набљудува, усно и писмено да раскажува и да опишува;

- правилно ја применува големата буква при пишување на личното име, презиме и други имиња (на село, град, улица...);

- разликува именки (правилно го применува родот и бројот) и глаголи;

- чита правилно и со разбирање подолг текст;

- може писмено да прераскажува и да опишува доживеан настан, предмет и лик по детален план;

- може да рецитира и да кажува делови од песна и брзозборка;

- чита и усно прераскажува најзначајни моменти од прочитана лектира;

- го негува културното наследство, историјата и белезите на татковината на Македонците.

ČEŠKI JEZIK SA ELEMENTIMA NACIONALNE KULTURE

Cilj i zadaci

Cilj nastave češkog jezika jeste da učenici ovladaju zakonitostima češkog književnog jezika na kom će se pismeno i usmeno pravilno izražavati, da upoznaju, dožive i osposobe se da tumače odabrana književna dela, pozorišna, filmska i druga umetnička ostvarenja iz češke kulturne baštine.

Zadaci nastave češkog jezika su sledeći:

- razvijanje ljubavi prema maternjem jeziku i potrebe da se on neguje i unapređuje;

- opismenjivanje učenika na temeljima književnog češkog jezika;

- postupno i sistematično upoznavanje gramatike češkog jezika;

- osposobljavanje za uspešno služenje književnim jezikom u različitim vidovima njegove pismene i usmene upotrebe u okviru tema iz svakodnevnog života (slušanje, čitanje, usmena i pisana produkcija i interakcija);

- usvajanje pravilnog izgovora i intonacije pri usmenom izražavanju i čitanju;

- savladavanje pisma i osnova pravopisa radi korektnog pismenog izražavanja u granicama usvojenih jezičkih struktura i leksike;

- razvijanje osećanja za autentične estetske vrednosti u književnoj umetnosti;

- upoznavanje, čuvanje, razvijanje i poštovanje vlastitog nacionalnog i kulturnog identiteta na delima češke književnosti, pozorišne i filmske umetnosti, kao i drugih umetničkih ostvarenja;

- razvijanje poštovanja prema kulturnoj baštini i potrebe da se ona neguje i unapređuje;

- vaspitavanje u duhu mira, tolerancije, kulturnih odnosa i saradnje među ljudima;

- sticanje svesti o interkulturalnosti.

Treći razred

(dva časa nedeljno, 72 časa godišnje)

Ciljevi predviđeni nastavnim programom češkog jezika i književnosti sa elementima nacionalne kulture kao ishod imaju razvijanje odgovarajućih kompetencija kod učenika.

Nastavni program Češkog jezika sa elementima nacionalne kulture u sebi integriše nastavu češkog jezika, književnosti i kulture. Kada je reč o delu nastavnog programa posvećenog učenju jezika, češki jezik se podučava kao strani jezik, a podučavanje se odvija u tri etape: prva etapa se odvija u 1. i 2. razredu osnovne škole, druga etapa obuhvata nastavu od 3-6. razreda, dok treća etapa podrazumeva nastavu u 7. i 8. razredu.

U drugoj etapi (od 3. do 6. razreda), nastavlja se rad na razvijanju govornih kompetencija učenika: savladavaju se elementi izgovora, jezički modeli koji se proširuju novim modelima, kombinuju i variraju, te proširuju novom leksikom (900-1600 leksičkih jedinica), koriguju se greške na svim nivoima i uvode dve nove veštine: pisanje i čitanje. Učenici se osposobljavaju da koriste usvojene jezičke modele i leksiku u dužoj dijaloškoj i monološkoj formi u odnosu na prethodnu etapu, osposobljavaju se za pismeno izražavanje, da razumeju na sluh komplikovanije jezičke iskaze u skladu sa zahtevima programima, da usvoje i pravilno koriste komunikativne funkcije i dr.

Izbor sadržaja se prepušta učitelju, a preporuka je da se sadržaji ovog dela nastavnog programa ostvare kroz muziku i ples (slušanje čeških dečjih pesama, upoznavanje sa instrumentima, narodnim plesovima), crtane filmove, filmove, priče, bajke, legende, značajne ličnosti i događaji iz češke istorije, običaje i njihovo predstavljanje kako na času, tako i na školskim priredbama i sl.

Operativni zadaci

U okviru nastave Češkog jezika sa elementima nacionalne kulture u trećem razredu osnovne škole, učenici treba da:

- usvoje predviđene jezičke strukture, komunikativne funkcije i leksički fond od oko 300-400 novih reči i izraza i aktivno ih upotrebljavaju u govoru za iskazivanje radnje u sadašnjosti, prošlosti i budućnosti;

- dalje savladavaju elemente izgovora;

- dalje se osposobe za govorno izražavanje u dijaloškoj formi s povećanim zahtevima u odnosu na zahteve u prethodnim razredima, u skladu sa obrađenom tematikom i jezičkom građom;

- osposobe se za samostalno, kraće govorno izražavanje u monološkoj formi; razumeju dijalog na relaciji nastavnik - učenik, učenik - učenik;

- savladaju pismo češkog jezika i neguju tehniku glasnog čitanja (pravilan govorni ritam, artikulacija i akcentovanje) na kratkim tekstovima sa poznatom tematikom (dijaloške i narativne forme);

- osposobe se za pismeno izražavanje (pisanje kratkih oralno usvojenih sadržaja);

- razumeju u usmenom govoru niz od deset do petnaest rečenica, uključujući i dijaloge, koje čine koherentnu celinu u okviru obrađene tematike;

- upoznavanje, čuvanje, razvijanje i poštovanje vlastitog nacionalnog i kulturnog identiteta na delima češke književnosti, pozorišne i filmske umetnosti, kao i drugih umetničkih ostvarenja;

- razvijanje poštovanja prema kulturnoj baštini i potrebe da se ona neguje i unapređuje;

- navikavanje učenika na redovno praćenje radio i televizijskih programa za decu;

- podsticanje učenika na samostalno jezičko, pozorišno i književno stvaralaštvo;

- vaspitavanje u duhu mira, tolerancije, kulturnih odnosa i saradnje među ljudima.

Sadržaji programa

1. Češki jezik (jezička materija), jezičko izražavanje (veština slušanja, čitanja, pisanja, govorenja i govorne interakcije) i tematika

1.1. Ishod nastave i kompetencije učenika na nivou jezičkog izražavanja (veština komunikacije) nastavlja uvežbavanje pravilnog korišćenja novih leksičkih jedinica i novih oblika. Korišćenje govornih vežbi iz prethodnog razreda i uvođenje novih.

1.1.1. Veština slušanja (razumevanje govora). Učenik treba da:

- razlikuje jezik koji uči od drugih jezika;

- prepoznaje glasove u govornom lancu (posebno one glasove kojih nema u jeziku šireg okruženja), akcenat, ritam i intonaciju naučenih reči i izraza;

- razume lagano i brižljivo artikulisan govorni iskaz, uz duže pauze i oblike neverbalne komunikacije, koje mu pomažu da shvati značenje;

- razume govor nastavnika, kratke dijaloge, priče i pesme o poznatim temama, koje čuje uživo ili sa audio-vizuelnih zapisa;

- razume i reaguje na odgovarajući način na kratke usmene poruke u vezi sa ličnim iskustvom i sa aktivnostima na času (poziv na igru, zapovest, uputstvo i dr);

- razume i reaguje na kraći usmeni tekst u vezi sa poznatim temama;

- razvija sposobnost i naviku slušanja sa razumevanjem.

1.1.2. Veština čitanja. Učenik treba da:

- usvaja pismo češkog jezika;

- neguje tehniku glasnog čitanja (pravilan govorni ritam, intonacija, artikulacija, akcentovanje);

- ume da glasno čita kratke tekstove poznate sadržine, u skladu sa tematikom (dijaloške i narativne forme), a zatim tekstova delimično nepoznate sadržine;

- čita sa razumevanjem kratke pisane i ilustrovane tekstove u vezi sa poznatim temama.

1.1.3. Veština pisanja. Učenik treba da:

- usvaja pismo češkog jezika (više pažnje posvetiti grafemama kojih nema u jeziku šireg okruženja);

- uočava korelaciju glas - grafem, odnosno grafički prikaz iskaza,

- ume da prepiše kraće rečenice;

- ume da piše kraće diktate na osnovu usvojenih struktura i leksike;

- poštujući pravopis prepisuje, dopunjava i piše reči i kraće rečenice u vezi sa poznatim pisanim tekstovima ili vizuelnim podsticajem;

- ume da napiše svoje lične podatke (ime i prezime, adresu);

- ume da pravi spiskove sa različitim namenama (kupovina, proslava rođendana, obaveze u toku dana i sl.);

- ume da dopunjava čestitku;

- prepoznaje slova, napisane reči i rečenice koje je usmeno već usvojio i poštuje pravopisne znake prilikom čitanja;

- razume osnovna značenja kratkih pisanih i ilustrovanih tekstova o poznatim temama;

- ume da pismeno odgovori na jednostavnija pitanja;

- postavlja pitanja u vezi sa zadatim rečenicama.

1.1.4. Veština govorenja (usmeno izražavanje). Učenik treba da:

- ume da usmeno izražava sadržaje u vezi sa poznatim temama, samostalno ili uz pomoć nastavnika;

- ume da prepriča kraći film, dijalog ili obrađeni tekst na osnovu zadatog plana u obliku pitanja ili podnaslova;

- dalje se osposobljava za samostalno izlaganje u vezi sa obrađenom temom na vizuelni podsticaj (slika, niz slika, strip-slike) i bez njega;

- ume da na jednostavan način opiše predmete i bića;

- ume da ispriča lični doživljaj.

1.1.5. Govorna interakcija (uloga sagovornika). Učenik treba da:

- ume da ostvari komunikaciju i sa sagovornicima razmenjuje kratke informacije o poznatim temama;

- ume da sa sagovornicima razmenjuje nekoliko osnovnih iskaza u vezi sa konkretnom situacijom;

- razmenjuje informacije o hronološkom i meteorološkom vremenu;

- dalje se osposobljava za govorno izražavanje u dijaloškoj formi sa povećanim zahtevima u odnosu na zahteve u prethodnim razredima (dijalog sa izostavljenim, izmenjenim replikama, sa dopunskim pitanjima, sa zadatim rečima) u skladu sa obrađenom jezičkom i tematskom građom;

- ume da pravilno koristi predviđene komunikativne funkcije;

- ume da učestvuje u dramatizaciji prikladnih obrađenih tekstova;

- ume da učestvuje u izvođenju malih scena.

1.2. Ishod nastave i kompetencije učenika na nivou jezičke materije. Učenik treba da:

- prepoznaje osnovne principe gramatičke i sociolingvističke kompetencije uočavajući značaj ličnog zalaganja u procesu učenja stranog jezika;

- prepoznaje osnovne gramatičke elemente;

- koristi jezik u skladu sa nivoom formalnosti komunikativne situacije (npr. forme učtivosti);

- razume vezu između sopstvenog zalaganja i postignuća u jezičkim aktivnostima;

- dalje uvežbavanje obrazaca iz prethodnog perioda: imenovanje predmeta i bića, iskazivanje osobina predmeta, bića i pripadanja, iskazivanje radnje, objekta, namene, prostornih odnosa, molbe, zapovesti, vremenskih odnosa, načina radnje, sredstva kojim se vrši radnja, iskazivanje uzajamne i zajedničke radnje.

1.3. Tematika sadrži nekoliko tematskih oblasti:

- škola: ime škole (značenje imena ili podaci o ličnosti čije ime škola nosi); život u školi, Dan škole, doživljaji učenika; školski izleti;

- porodica i blisko okruženje: rođaci, prijatelji, komšije; obaveze članova porodice; praznik u porodici, pozivanje gostiju, primanje gostiju, odlazak u goste; izlet u prirodu; kućni ljubimci i obaveze prema njima;

- moj dom: obaveze u kući u kuhinji, u kupatilu i sl. (spremanje stana/kuće, odlazak u kupovinu, priprema hrane i sl.), kućni aparati;

- okruženje - grad i selo: delovi grada (ulice, bulevari, trgovi, centar, predgrađe), parkovi (drveće i cveće), porodična ili stambena zgrada (odnos prema susedima, poštovanje kućnog reda); na železničkoj/autobuskoj stanici; gradski saobraćaj; putovanje u veće mesto; na stočarskoj farmi;

- ja i moji drugovi: druženje i sport;

- ishrana: omiljena hrana, zdrava hrana;

- odeća, obuća: odevni predmeti - prikladno odevanje; u odnosu na vremenske prilike;

- okruženje: posete važnim ustanovama u okruženju (bioskop, škola, pozorište, pošta, muzej i sl.);

- ostalo: kazivanje punih sati, brojanje do 1000;

- komunikativne funkcije: pozdravljanje; upoznavanje, predstavljanje sebe i drugih (kazivanje imena, uzrasta, mesta stanovanja); imenovanje i opisivanje lica, delova tela, drugih živih bića, predmeta, prostorija i sl. u odnosu na njihova fizička svojstva (veličina, boja, oblik); traženje i davanje obaveštenja o drugom licu, predmetu i sl.; opisivanje položaja i mesta gde se lice ili predmet nalaze; traženje i davanje obaveštenja; traženje i davanje dozvole; zahvaljivanje, izvinjenje, prihvatanje izvinjenja; davanje jednostavnih uputstava i naredbi; iskazivanje molbe, učtivog zahteva; izricanje zabrane; izražavanje fizičkih senzacija i potreba; izražavanje pripadanja i posedovanja, kazivanje brojeva, kazivanje brojeva telefona; izražavanje broja; traženje i davanje informacija o vremenu na časovniku (kazivanje punih sati); kazivanje delova dana, dana u nedelji, meseci, godišnjih doba, opisivanje vremenskih prilika vezanih za godišnja doba; izražavanje sposobnosti/ nesposobnosti; izražavanje dopadanja, nedopadanja; izražavanje lepih želja (čestitanje rođendana, praznika i sl); predlaganje da se nešto zajedno uradi; prihvatanje predloga; nuđenje, prihvatanje ponuđenog; opisivanje uobičajenih aktivnosti; postavljanje jednostavnih pitanja i davanje kratkih odgovora; privlačenje pažnje.

2. Češka književnost. Elementi nacionalne kulture (praznici, običaji, važni događaji)

Integrisanje nastave jezika sa nastavom književnosti i elementima nacionalne kulture omogućuje ostvarivanje efikasnih rezultata u svakoj od navedenih oblasti. U trećem razredu osnovne škole učenici uče da čitaju na češkom jeziku, te se usvajanje književnoumetničkih sadržaja, kao i elemenata nacionalne kulture, pored slušanja sprovodi i kroz čitanje na glas i u sebi. Tumačenje teksta ima za cilj sticanje sledećih kompetencija kod učenika:

- razlikovanje folklornih formi (poslovice, zagonetke...);

- prepoznavanje rime, stiha i strofe u lirskoj pesmi;

- određivanje karakterističnih osobina, osećanja, izgleda i postupaka likova;

- uočavanje veze između događaja;

- razlikovanje pripovedanja od dijaloga i opisivanja;

- upoznavanje, čuvanje, razvijanje i poštovanje češkog nacionalnog i kulturnog identiteta na delima češke književnosti, pozorišne i filmske umetnosti, kao i drugih umetničkih ostvarenja;

- razvijanje poštovanja prema češkoj kulturnoj baštini i potrebe da se ona neguje i unapređuje;

- aktivno učešće u spontanom razgovoru na času ili sakupljanjem obaveštenja, istraživanjem i saznanjem od starijih članova porodice (posebno baka i deda) o nizu tema koje se tiču češke narodne tradicije;

- aktivan dodir sa predmetima koji čine materijalnu komponentu češke tradicijske kulture, bilo da se izrađuju prema postojećem modelu, bilo da se sa njima upoznaje u autentičnom ambijentu.

- recitovanje ili scenski prikaz čeških folklornih priča i legendi vezanih za osnovne praznike (npr. Božić, Uskrs),

- uključivanje manuelnih aktivnosti vezanih za verske praznike Čeha (crtanje, farbanje jaja i sl);

- zajedničko pravljenje ilustrovanih materijala u vezi sa lokalnom češkom kulturom, kao i sa kulturom Čeha u Češkoj (albuma fotografija i sl.);

- pronalaženje adekvatne češke igre, pesme ili plesa koji ide uz verske ili druge praznike;

- navikavanje učenika na redovno praćenje čeških radio i televizijskih programa za decu;

- podsticanje učenika na samostalno jezičko, pozorišno i književno stvaralaštvo na češkom jeziku;

- vaspitavanje učenika za rad u duhu humanizma, tolerancije i solidarnosti.

U radu se preporučuje upotreba sledećeg:

- igre, pesme i recitacije u okviru tematike predviđene za ovaj uzrast;

- preporučena lektira: Já písnička - Když jsem já sloužil to první léto; Okolo Frýdku cestička; Jede, jede poštovský panáček; Jedna, dvě, tři, čtyři, pět, cos to Janku, cos to sněd; Holka modrooká; Vánoční koledy; Masopustní písně; Komáří se ženili; Zpívánky s Pájou; Já do lesa nepojedu; Sla Nanynka do zelí; Jede sedlák do mlejna; Travička zelená.

- preporučene knjige za decu: - Říkadla Josefa Lady - filmy, texty, kresby (Vrány, Liška, Zima, Ježíšek, Kučero, Honza, Kráva, Na houby, Vrabec, Jarní, Žába, Prásaci, Bába, Vlk, Když jsem šel přes Pražský most); - Josef Čapek - Povídání o pejskovi a kočičce - poslech, dramatizace, kresby; - František Hrubín - Dvakrát sedm pohádek - poslech, dramatizace, kresby; - Karel Jaromír Erben - Pohádky (Hádanka, Almužna, Pták ohnívak a Liška ryška).

- preporučeni časopisi - Sluníčko, Mateřídouška;

- crtani filmovi, radio i TV emisije, filmovi, fotografije i dr.

Način ostvarivanja programa