Peyk rabitəsi və ya yımının inkişafı mərhələləri

34 
Kosmik seqmen 

P e y k M R S -in sa d ələşd irilm iş str u k tu ru 
MPRS-in sadələşdirilmiş strukturu göstə­ rilmişdir. 
Abonent xətlərinin tezlik diapazonları, adətən 150 M Hs ~ 2,5 
QHs intervalında olur. İstismar şəraitindən asılı olaraq, abonent yer 
stansiyaları 3 növə ayrılır: 
stasionar; 
nəqliyyat vasitəsi ilə daşman; 
səyyar (portativ) stansiyalar. 
Kosmik aparatlı geostasionar orbitli sistemlərdə gücü 5 Vt 
olan bərk cisimli gücləndiricilər və diametri 0,6...2 m 
35 

---

olan antenalarla təchiz olunmuş VSAT (kiçik peyk ter­ minalları ilə 
rabitə sistemi) tipli terminallar geniş tətbiq olu­ nur. Aşağı orbitli 
sistemlərdə isə çıxış gücü 0,25...0,6 Vt olan «Telefon dəstəyi» tipli 
portativ terminallardan istifadə edilir. 
M ütəhərrik peyk rabitəsi konsepsiyası, kosmik apa-ratlı 
geostasionar və qeyri-stasionar orbitlərdə istifadə olu­ na bilər. 
Məlum olan qeyri-stasionar sistemlərin əksəriyyəti «həlqə» prinsipi 
üzərində qurulur. Bu prinsipdə bir neçə peyk Yerə yaxın orbitlərdə 
bir müstəvi üzrə hərəkət edərək, Yer səthində rabitə zonası 
yaradırlar. «Həlqələrdə» kosmik aparatlar, orbitlər boyunca bərabər 
məsafələrdə yerləşdiril­ miş olur. 
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, istənilən peyk rabitə 
sisteminin (PRS) tərkibinə aşağıdakılar daxildir: 
kosmik seqment, bir neçə peyk-retranslyatordan ibarət 
olur; 
yerüstü seqment - sistemin idarə olunması mərkə­ 
zindən, kosmik aparatın (KA) buraxılması mərkəzindən , «ölçü»-
komanda stansiyalarından, rabitənin idarə olunması mərkəzindən və 
şlüz stansiyalarından ibarət olur; 
istifadəçilər (abonent) seqmenti, bunlar fərdi peyk 
terminalları ilə rabitənin həyata keçirirlər; 
yerüstü rabitə şəbəkələri, bunlarla rabitə interfeysi 
vasitəsilə, kosmik rabitənin şlüz stansiyalarını qoşalaş­ dırırlar. 
İndi isə hər seqmentin xarakterik xüsusiyyətlərini daha geniş 
şəkildə şərh edək. 
Kosmik seqment 
Kosmik seqmentin tərkibində bir neçə peyk - retransl-yator 
olur ki, bunlar kosmik qruplaşmanı əmələ gətirirlər. Adətən, bu 
peyk - retranslyatorlar, müəyyən orbitlərdə müntəzəm qayda üzrə 
yerləşdirilirlər. 
İstənilən rabitə KA-nın tərkibinə aşağıdakı əsas ele­ mentlər 
(şəkil 8.8) daxildir: 
mərkəzi prosessor; bort retranslyasiya kompleksinin radio-
elektron avadanlığı; antena sistemləri; istiqam ətlən­ dirm ə və 
stabilizasiya sistemi; mühərrik qurğusu; elektriki qidalandırma 
sistemi (akkumlyatorlar və ğünəş batareyası).
Kosmik aparatın ümumi strukturu 
O rbital qruplaşmadakı peyklərin sayı, orbitin nö­ vündən 
asılıdır. Aşağı orbitli peyk 1000 km-ə yaxın hün­ dürlükdə yerləşir 
və orbitdə təxminən 7 km/san sürətlə hə­ rəkət edir. Görünmə 
müddəti (Yer səthinin müəyyən nöq­