Nəsr əsərləri
Yüklə 2,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
Seçilmiş əsərləri
Biz, Azərbaycan yazıçıları rus qələm yoldaşlarımızla bə- rabər, Lev Nikolayeviç Tolstoyu çox sevir və ona yüksək qiy- mət veririk. Onun dərin insanpərvərlik və zəhmət adamlarına hörmətlə aşılanmış yüksək yaradıcılığı bizə sülh, bəşəriyyətin daha gözəl gələcəyi, işıqlı kommunizm sabahı uğrunda müba- rizəmizdə kömək edir.
«ULDUZ» JURNALINA MÜSAHİBƏ
—Keçən yaradıçılıq ilinizdən razısınızmı? Keçən il nə- zərdə tutduğunuz hansı əsəri yazmadınız? Və niyə? —Nisbətən. Xeyln iş görmüşəm. Neyrofizioloqların hə- yatından pyes yazmışam. Bir sıra şeir çap etdirmiş və poema qurtarmışam. Bəlkə də Leninə həsr olunuş radiopyesimi dinlə- yəniniz olub. Bundan əlavə telepyes yazmışam ki, o da hazır- lanmaqdadır. Bunların hamısından çox məni sevindirən sizin jurnal üçün nəzərdə tutduğum gənclik haqqında yazıb qurtar- dığım povestdir. Mənim aləmimdə yazılmayan yazılandan daha çox olur. Arzu həqiqətdən sürətlidir. Bir də ki, sizə sadaladıqlarımın bəziləri irəliyə «növbəsiz» keçmiş yazılardır. «Növbəsizlər» yenə də aman verməyəcəklər. Əvvəlcədən nə deyim? — Sizin zənninizcə dövrümüzün hansı problemi ədəbiyya- tımızda öz əksini daha çox tapmalıdır? —Məncə, hümanizm desəm, təkrar yox, təkrir olar. Bizim sürətli və eyni zamanda orta əsrləri toya getməli edə biləcək dəhşətlər doğurmağa qadir olan əsrdə insan məhəbbətə, qay- ğıya, mehribanlığa, daha çox ehtiyac hiss edir. Onu «freydizm» və «insan insana canavardır» kimi bədnam nəzəriyyələrdən də qorumaq lazımdır.
Seçilmiş əsərləri
—İş üsulunuz haqqında oxuculara bir-iki kəlmə söz de- məyiniz xahiş olunur. —Mənim işimdə saat bölgüsü yoxdur. Mövzu məni tu- tanda gecəni-gündüzə qatıram.
—Razı deyiləm. Heç bir vəchlə çatdırmaq olmur. Jurnal- dakı ən yaxşı əsərləri oxumağa belə vaxt azlıq edir. Ədəbiyyat- çının işləməsi üçün ona meyar lazımdır. Bu meyar bir yazıçı- dan ibarət ola bişməz. Gərək hər qanın qaynayan yazıçıdan ru- huna uyğun bir cəhət nəzərdə tutub özun üçün ümumi bir etalon yarada biləsən. Mənə Heminqueyn «həyatdan inandı- rıcı», olduqca sərt, hətta, metaforaları belə çox zaman amansız- casına sıxışdırıb çıxarılmış və sözün cövhəri ilə yazılmış nəsri ilə birlikdə Henrix Böllün dərin psixologiyası xoş gəlir. Bayaq dediyim etalona daxil olan başqa yazıçıların da adını çəkib, baş ağrısı vermək istəmirəm. —Yazıçı öz ideal qəhrəmanının səviyyəsində dayanmalı- dırmı? —İdeal qəhrəman lazımdırmı? Bu, sxematizmə aparıb çı- xarmazmı? Canlı, mürəkkəb, yüksək intellektli, qüsurlu, gü- nahlı qəhrəmanlar oxucuya daha çox təsir edə bilər. «Fəlsəfədə antropoloji prinsip» kimi olduqca səmimi, mürəkkəb, inandırıcı bir əsər yazmış böyük Çernışevskinin «Nə etməli?» əsərindəki qəhrəmanların bəzi ideal münasibətlərinə (xüsusən ailə, sevgi münasibətlərinə) inana bilmirəm. —Yazıçı şəxsiyyətinin onun yaradıcılığına təsiri varmı? —Var. Əgər yazıçı qəhrəmanına özündə olmayan müsbət keyfiyyətləri vermək istərsə, bu adicə imitasiyadan başqa bir şey ola bilməz. Yaxşısı budur ki, o, məhrəm hisslərindən, fikir- lərindən yazsın. Bu, daha səmimi çıxır. Yesenin bundan qorx- murdu.
Seçilmiş əsərləri
Ən böyük istedada malik olan yazıçı, şəxsiyyəti, dünya- görüşü, həyat tərzi ucbatından faciə qarşısında dayana bilər, Rediard Kiplinq dahiyanə istedada malik bir sənətkar idi. Lakin Böyük Britaniya imperiyasından hər sözü üçün bir şillinq—50 qəpik qızıl pul (bu, heç bir yazıçıya nəsib olmamışdır) alan Kiplinq böyük istedadını ancaq hakim qüvvələrin tərənnümü- nə, təsvirinə həsr etdi. Arabir «sözün düzünü» demək istədisə də ümumbəşəri bir yazıçı ola bilmədi.
Seçilmiş əsərləri
HEKAYЯLЯR BƏRBƏR
Bizim kəndin bərbəri, məzəli oğlandır, yamanca adamdır! Bəlkə onun һaqqında eşitmiş olasınız. Bərbər Seyfi! Ya da sa- dəcə yoldaş Seyfi! Gödək boylu, dolu bədənli, yay-qış başı da üzü kimi ülgüclə qırxılmış, ağırlığına baxmayaraq, çevik һərə- kətli bir adamdır. Onu nəinki öz kəndimiz, bütün rayon tanıyır. Kim bilir, bəlkə sorağı Bakıya da çatmış olar?!.. Məşһur Bər- bər Seyfi, ya da sadəcə yoldaş Seyfi. Onun tərcümeyi-һalı kol- xozun һəyatı ilə bağlıdır. Məqsədə keçək. Seyfinin bərbərxanası kolxoz idarəsinin yaxınlığındakı böyük çinarın altındadır. Ağ divarlı, şüşəbəndin- də qayçı, ülgüc və sinədən yuxarı çəkilmiş adam şəkli olan bi- nanı kənddə tanımayan varmı? İçəri girəndə dükanın səliqəsi adamı valeһ edir. Ortadakı stolun üstündə sıra ilə düzülmüş «Oqonyok», «İnqilab və mədəniyyət» jurnalları, «Pravda», «Kommunist» qəzetləri görünür. Divarda rəһbərlərimizin, So- sialist Əməyi Qəһrəmanlarımızın portretləri... Tumboçkanın üs- tündə ətir şüşələri, parıldayan ülgüclər və baş qırxan maşınlar... Güzgünün üstündə şüar: «Keçici bayraq uğrunda». Kolxoz- çularımızın dediyi kimi bura yoldaş Seyfinin «idarəsidir». Sey- finin də öz şüarı var: «Qırxdığım hər baş mənim öz başımdır». Seyfinin baş və üz qırxmasından danışaq. Əgər işdə qa- baqcılsansa, Sosialist Əməyi Qəһrəmanısansa, Seyfi səni bir dəm-dəsgaһla qarşılayacaq ki, gəl görəsən! Seyfi təpədən-dır- nağa kimi һörmət və məһəbbətə çevrilir, dil-boğaza qoymur: —Hə, əzizim, necədir, maşın tükünü çəkmir ki? Bir şey olsa mənə xəbər elə һa!.. O, sənin başını qırxdıqca elə xoşһallanacaqsan ki, elə gözəl xəyallara dalacaqsan ki... Deyəcəksən, nə olaydı Seyfi
Yüklə 2,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|