MüSTƏQİLLİYİMİZ ƏBƏDİDİR iyirmi ikinci kita b sentyabr, 1999 -noyabr, 1999

_____________________________________________ 

504

232. Avropa Şurası (AŞ) - Avropada hökumətlərarası  təşkilat. 1949-cu 

ildə yaradılmışdır. Qərargahı Fransanın Strasburq şəhərində yerləşir. AŞ-nın 

əsas məqsədi Avropada sülhü və  təhlükəsizliyi qorumaq, seçki sistemində 

çoxpartiyalılığa riayət etmək, demokratiyanı  və insan hüquqlarını müdafiə 

etmək, möhkəmləndirmək, Avropa ölkələrinin mədəniyyətlərinin 

yaxınlaşmasına çalışmaq və s. ibarətdir. AŞ-nın ali orqanları Nazirlər 

Komitəsi, Məsləhət Assambleyası, Sahə Nazirliklərinin Müşavirəsi və 

Katiblikdir. Azərbaycan 2001-ci ildən AŞ-nın üzvüdür. - 368, 382. 

 

233. Artur Rasizadə, Аrtur Tahir oğlu (d. 1935) - Azərbaycanın dövlət 

xadimi. SSRİ Dövlət mükafatı laureatı. 1986-92-ci illərdə Azərbaycan 

Respublikası Baş nazirinin birinci müavini vəzifəsində işləyib. 1996-cı ildən 

Azərbaycan Respublikasının Baş naziridir. Azərbaycan Respublikasının 

“İstiqlal” ordeni ilə təltif olunmuşdur. - 369. 

 

234. ÇUÖAM  - Avropada adi silahların azaldılması haqqında 

müqavilənin cinah sənədi müzakirə olunduqdan sonra həmin sənədi bəуənən 

ölkələrdən - Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan və Moldovadan ibarət qeyri-

rəsmi “dördlər qrupu” yaradıldı. Sonralar bu qurama Özbəkistan da qatıldı 

(10 oktyabr 1997). 2005-ci ildə isə Özbəkistan bu qurumu tərk etdi. - 370, 

380. 

 

235. Uzun  Həsən  (1423-24-1478) - Ağqoyunlu hökmdarı (1468-78), 

görkəmli sərkərdə  уa diplomat. 1467-ci ildə Cahan şahı məğlub edən Uzun 

Həsən Qaraqoyunlu dövlətinə son qoyaraq mərkəzi Təbriz  şəhəri olmaqla 

“Xorasandan Qaramana qədər uzanan” Ağqoyunlu dövlətinin  əsasını 

qoymuşdur. - 383. 

 

236.  Şah Abbas I (1571-1629) - İran şahı. Səfəvilər sülaləsindəndir. Şah 

Abbas nizami ordu yaratmış, vergi işini qaydaya salmış, geniş tikinti işləri 

aparmışdı. O, Bəhreyn adalarını (1601-02), Qəndəhar (1621), Hömrüz 

adalarını (1622), İraqı (1623-38) tutmuşdu. I Şah Abbas Avropa ölkələri ilə 

siyasi və ticarət əlaqələri yaratmışdı. - 383. 

 

237. Dövlət Duması - 1906-cı ildə Rusiyada yaradılan nümayəndəli 

qanunvericilik müəssisəsi. 17 oktyabr Manifesli əsasında yaradılmışdı. 

Burada qanunlar müzakirə edilərək Dövlət  Şurasına təqdim edilir və çar 

tərəfindən təsdiq edilirdi. Duma 1917-ci 11 6 oktyabra qədər fasilələrlə 

fəaliyyət göstərdi. 1993-cü il Rusiya Federasiyasının Konstitusiyasına əsasən 

Duma təzədən bərpa olundu. - 383. 

---

_____________________________________________ 

505

 

238. Adam Mitskeviç (1798-1855) - görkəmli polyak şairi, milli azadlıq 

hərəkatı xadimi. Azərbaycan alimi M.S.Topçubaşov 1826-cı ildə Peterburqda 

Mitskeviçlə görüşmüş, onun yaradıcılığını yüksək qiymətləndirmişdir. 

Şeirləri Azərbaycan dilinə  tərcümə olunmuş  və kitab şəklində  çıxmışdır. - 

383. 

 

239. Məmməd  Əmin Rəsulzadə (1884-1955) - Azərbaycan Xalq 

Cümhuriyyətinın qurucularından biri. Görkəmli ictimai-siyasi xadim, 

publisist, “Müsavat” partiyasının yaradıcılarından biri. 1922-ci ildən 

mühacirətdə yaşamış, 1955-ci ildə Ankarada vəfat etmişdir. - 383. 

 

240. Sulkevlç Məmməd bəy (1865-1920) - hərbi xadim. Uzun müddət 

çar Rusiyası ordusunda xidmət etmiş, general-leytenant rütbəsinə  qədər 

yüksəlmişdir. 1919-cu ilin martında Azərbaycana gəlmiş, Azərbaycan Xalq 

Cümhuriyyəti ordusunda Baş  Ərkani hərb (Baş  qərargah) rəisi olmuşdur. - 

383. 

 

241.  Əlimərdan bəy Topçubaşov  (1865-1934) - Azərbaycan Xalq 

Cümhuriyyətinin qurucularından biri. Görkəmli hüquqşünas, ictimai-siyası və 

dövlət xadimi, diplomat. 1917-1920-ci illərdə Bakı Müsəlman  Şurası 

Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin sədri, Azərbaycan parlamentinin sədri. Paris 

(Versal) sülh konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin başçısı 

olmuşdur. 1934-cü ildə Parisdə vəfat etmişdir. - 383. 

 

242. Yıldırım Akbulut (d.l935) - Türkiyənin siyasi və dövlət xadimi, 

hüquqşünas. Ana Vətən Partiyasının yaradıcılarından biri. 1983-cü ildə 

TBMM-nin sədr  əvəzi, 1984-87-ci illərdə Türkiyə daxili işlər naziri, 1987-

2005-ci illərdə TBMM-nin sədri, Baş nazir vəzifələrində çalışmışdır. 2005-ci 

ildə TBMM-nin deputatıdır. - 392, 418. 

 

243. Böyük Millət Məclisi (BMM) - Türkiyənin ali qanunverici orqanı. 

Parlament 1920-ci il aprelin 23-də yaradılmışdır. BMM-nin ilk sədri 

M.K.Atatürk olmuşdur. BMM iki palatadan ibarətdir: Senat (yuxarı palata) 

və Milli palata. BMM məclis üzvlərindən respublika prezidentinı seçir. - 392, 

428, 433. 

 

244. Gülhanə  Hərbi Tibb Akademiyası - Türkiyədə  məşhur tibb 

ocaqlarından biri. 1898-ci ildən fəaliyyət göstərir. Akademiya ən müasir tibb 

avadanlığı ilə  təmin edilmişdir. Burada həm müalicə edilir, həm də elmi 

tədqiqatlar aparılır. - 443-459. 

  

---

_____________________________________________ 

507

Şəxsi adlar göstəricisi 

 

Abbasov 

Akim 

  - 

257 

Ağayi Rəfiqdust 

  - 

164, 

165, 

299 

Axundov Mirzə Fətəli   - 

197 

Axvlediani 

Lomer 

  - 

54-73 

Akbulut Yıldırım 

  - 

392, 

418 

Akçağıllar 

Leyla 

  - 

104 

Aksoy Məsud   - 

453 

Allahverdiyev Rəfael 

 

- 66, 67, 70, 71, 126-131 

Altmop 

Samin 

  - 

444 

Anar 

 

 

 

- 194 

Arslan Kərim   - 

453 

Atatürk Mustafa Kamal 

 - 8, 189, 227, 240, 241, 290, 

291, 310, 323, 326, 327, 328, 

332, 389, 391, 392, 408, 418-

434, 435, 441-442, 443, 444, 

446, 455, 456, 457 

Ayətulla Şəbüstəri 

  - 

299 

Aygün 

Yusif   - 

450 

Aymedova 

Maya 

  - 

145 

Arkan 

Çingiz   - 

454 

Babayev Səfərəli 

  - 

181,193,194,195 

Batalov 

   - 

141 

 

Baybakov 

Nikolay 

  - 

18 

Beyker 

 

 

 

- 106 

Bəktaşi 

Tofiq   - 

200 

Bəylər 

   - 

277 

Bikdeli 

   - 

299 

Bjezinski 

Zbiqnev 

  - 

106 

Blaşşek 

 

 

 

- 371 

Bleyr 

Toni 

   - 

123,124 

Bloxin 

Aleksandr 

  - 

236 

Blok 

Aleksandr 

  - 

71 

Bondevik 

Maqne 

  - 

116 

Boz Yılmaz 

   - 

452 

Brayn 

Con 

   - 

340 

  

 

---