“MUĞANBANK”AÇIQ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2017-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (DAVAMI)
(Min Azərbaycan Manatı ilə)
25
Əməliyyat seqmentləri
Əməliyyat seqmentləri, resursları seqmentlər üzrə yerləşdirmək və onların fəaliyyətini
qiymətləndirmək məqsədilə, əməliyyatlar üzrə qərar qəbul etmək səlahiyyəti olan rəhbər işçi tərəfindən
təhlil edilən Bankın komponentləri haqqında daxili hesabatlar əsasında təyin edilir. Bankın seqment
üzrə hesabatı aşağıda göstərilən əməliyyat seqmentlərinə əsaslanır: Fərdi bankçılıq (əsasən fərdi
müştərilərdən əmanətlərin alınması və istehlak kreditlərinin verilməsi, overdraft, kredit kartları və pul
köçürmələri vasitələri) və Korporativ bankçılıq (əsasən korporativ və kommersiya müştərilərinə kredit
və digər kredit vasitələrinin verilməsi, əmanət və cari hesablar üzrə xidmətlərin göstərilməsi).
Bank hesabat seqmentləri üzrə məlumatı MHBS-ə müvafiq olaraq dəyərləndirir. Hesabat seqmentləri
üzrə məlumat aşağıda göstərilən kəmiyyət göstəricilərinin hər biri ilə müvafiq olmalıdır:
Onun xarici müştərilər və seqmentdaxili satışlar və ya köçürmələr üzrə təqdim edilən gəliri bütün
əməliyyat seqmentləri üzrə ümumi gəlirin, daxili və xarici, 10% və ya artıq olduqda; və ya
Onun təqdim olunan mənfəət və zərərinin modul dəyəri (i) zərər üzrə hesabat verməyən bütün
əməliyyat seqmentlərinin toplanmış mənfəətlərinin və (ii) zərər üzrə hesabat verən bütün
əməliyyat seqmentlərinin toplanmış zərərlərinin modul dəyərinin 10% və ya artıq olduqda; və ya
Onun aktivləri bütün əməliyyat seqmentlərinin toplanmış aktivlərinin 10% və ya artıq olduqda.
Əgər seqmentlər üzrə təqdim edilmiş ümumi xarici gəlir müəssisə gəlirinin 75%-dən azdırsa, Bank
gəlirlərinin ən azı 75%-nin hesabat seqmentlərinə daxil olanadək, əlavə seqmentləri hesabat
seqmentləri kimi təqdim edir (hətta onlar yuxarıda göstərilən kəmiyyət göstəricilərinə müvafiq
olmadığı hallarda).
Mühüm mühasibat təxminləri və təxmin edilən qeyri-müəyyənliklərin əsas mənbələri
Bankın maliyyə hesabatlarının hazırlanması hesabat tarixinə təqdim edilən aktiv və öhdəliklərin
məbləğlərinə təsir göstərə biləcək və başa çatmış müddət ərzində gəlir və xərclərin təqdim edilmiş
məbləğləri üzrə rəhbərlikdən təxminlərin və mülahizələrin verməsini tələb edir. Rəhbərlik mütəmadi
olaraq öz təxminlərini və mülahizələrini təhlil edir. Rəhbərlik təxminlərini və mülahizələrini tarixi
təcrübəyə və müəyyən şərtlər əsasında məntiqli hesab edilən digər faktlara əsaslandırır. Müxtəlif
şəraitlərdə və vəziyyətlərdə faktiki nəticələr bu təxminlərdən fərqlənə bilər. Aşağıda göstərilən təxminlər
və mülahizələr Bankın maliyyə vəziyyətinin təsvir edilməsi üçün zəruri hesab edilir.
Kreditlərin dəyərsizləşməsi üzrə ehtiyatlar
Dəyərsizləşmə üzrə qiymətləndirilmənin aparılması üçün Bank verilmiş kreditlərin mütəmadi olaraq
təhlilini keçirir. Bankın dəyərsizləşmə üzrə ehtiyatlar yaratması onun kreditlər və alınacaq vəsaitlər
portfelində yarana biləcək dəyərsizləşmə ehtiyatlarının tanınması məqsədi daşıyır. Bank rəhbərliyi hesab
edir ki, ehtiyatlarla bağlı təxminlər ən əsas subyektivlik daşıyan məqamdır, çünki: (i) gələcəkdəki itkilərin
faizi və şübhəli kreditlər üzrə yarana biləcək itkilərin ölçülməsi üzrə edilən ehtimallar müxtəlif dövrlər
arasında dəyişir, hesabat tarixində isə bu ehtimallar yalnız cari təcrübəyə əsaslanır, və (ii) Bankın təxmin
etdiyi itkilərlə faktiki itkilər arasında əhəmiyyətli fərqlər yaranarsa, bu fərqlər Bankın gələcəkdəki
fəaliyyətinin yekunlarına, eləcə də maliyyə vəziyyətinə təsir göstərə bilər.
Borcalanın maliyyə çətinlikləri olduqda və eyni borcalana aid az tarixi məlumat mənbələri əldə etdiyi
hallarda dəyərsizləşmə zərərinin məbləğini təxmin etmək üçün Bankın rəhbərliyi mülahizələrdən istifadə
edir. Eləcə də, Bank əvvəlki təqdimat əsasında gələcək pul vəsaitlərinin hərəkətində dəyişiklikləri,
müştərilərin əvvəlki davranışını, qrup daxilində borcalanın ödəniş qabiliyyətində mənfi dəyişikliklər
haqqında ümumi məlumatı və qrup daxilində aktivlər üzrə öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi ilə əlaqədar
olan ölkə miqyaslı və yerli iqtisadi şərtlərə dair təxminlər edir. Rəhbərlik kredit riski daşıyan aktivlər üzrə
tarixi zərər təcrübəsinə və kreditlər qrupunda dəyərsizləşmə üzrə eyni olan obyektiv sübutlara əsaslanan
“MUĞANBANK”AÇIQ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2017-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (DAVAMI)
(Min Azərbaycan Manatı ilə)
26
təxminlərdən istifadə edir. Tarixi məlumatda cari şərait əks olunmadığından, yeni kreditlər qrupuna dair
müşahidə olunan məlumata düzəlişlər etmək üçün Bank rəhbərliyi mülahizələrdən istifadə edir.
31 dekabr 2017-ci və 2016-cı il tarixlərinə faiz gətirən aktivlərin dəyərsizləşmə ehtiyatının qalıq
dəyəri müvafiq olaraq 66,957 min AZN və 56,896 min AZN təşkil etmişdir.
Yenidən qiymətləndirilmiş dəyərdə uçota alınmış binalar
Binalar yenidən qiymətləndirilmiş dəyər ilə ölçülür. Sonuncu qiymətləndirmə 31 dekabr 2017-ci il
tarixində keçirilmişdir. Növbəti qiymətləndirmənin 31 dekabr 2020-ci il tarixində keçirilməsi
planlaşdırılır. 31 dekabr 2017-ci və 2016-cı il tarixlərinə yenidən qiymətləndirilmiş əmlakın qalıq
dəyəri müvafiq olaraq, 46,917 min AZN 48,293 min AZN təşkil etmişdir.
Əmlak və avadanlıqların faydalı iqtisadi ömrü
Bank hər maliyyə ilinin sonunda əmlak və avadanlıqların qalan faydalı iqtisadi ömürlərini
qiymətləndirir. Bu aktivlərin nəzərdə tutulan faydalı ömürləri ötən ilin qiymətləndirilməsindən fərqli
olduqda, BMUS 8 “Uçot Siyasətləri, Uçot Qiymətləndirmələrində Dəyişikliklər və Xətalar”
standartına müvafiq olaraq uçot təxminlərində dəyişiklik olaraq uçota alınır. Belə təxminlərin əmlak
və avadanlıqların qalıq dəyərlərinin məbləğləri və mənfəət və zərərdə tanınmış amortizasiya üzrə
təsirləri olur.
Cari vergilər
Azərbaycanın vergi, valyuta və gömrük qanunvericiliyində müxtəlif şərhlər edilir və dəyişikliklər
tez-tez baş verir. Bankın əməliyyatlarına və fəaliyyətinə tətbiq ediləcək səlahiyyətli vergi orqanının
nümayəndələri tərəfindən edilmiş vergi qanunverciliyinə aid şərhlər rəhbərliyin fikirləri ilə
uzlaşmaya bilər. Nəticədə, səlahiyyətli vergi orqanının nümayəndələri əməliyyatlara etiraz edə bilər
və Banka əhəmiyyətli dərəcədə əlavə vergilər, cərimələr və faizlər təyin edilə bilər. Müvafiq olaraq,
üç təqvim ili üzrə vergi öhdəlikləri ilə əlaqədar olaraq vergi və gömrük orqanlarının nümayəndələri
tərəfindən yoxlanıla bilər. Qanunvericiliklə müəyyən olunmuş xüsusi hallarda yoxlama daha artıq
dövrləri əhatə edə bilər.
Banklara, dövlətə və digər maliyyə qurumlarına ödəniləcək vəsaitlər
Bank, yerli kreditorlardan pul köçürdüyü dərəcələrdən aşağı olan faiz dərəcələrində hökumətdən
uzunmüddətli maliyyələşdirmə əldə edir. Belə maliyyələşdirmə nəticəsində Bank xüsusi müştərilərə
(xüsusi kredit proqramları çərçivəsində) üstün dərəcələrdə vəsait köçürə bilər.
Rəhbərlik bu cür alətlərin ilkin olaraq tanınması zamanı mənfəət və ya zərərin yaranmasını nəzərə
alır. Əməliyyatlar əlaqəli olmayan tərəflərlə bağlıdırsa, rəhbərliyin qərarı bu vəsaitlərin və müvafiq
kreditlərin bazar faiz dərəcələrində olması və ilkin tanınma zamanı mənfəət və ya zərərin
yaranmamasını nəzərdə tutulmuşdur. Bu qərar qəbul edərkən Rəhbərlik bu alətləri ayrıca bazar
seqmenti olaraq nəzərdən keçirmişdir.
Təxirə salınmış vergi aktivlərinin tanınması
Təxirə salınmış vergi aktivlərinin qalıq dəyəri 31 dekabr 2017 və 2016-cı il tarixlərinə müvafiq
olaraq 5,550 min AZN və 3,952 min manat təşkil etmişdir. Rəhbərlik, gələcəkdə təxirə salınmış vergi
aktivinin qalıq dəyərinin tam şəkildə yaranacaq mənfəət vasitəsilə istifadə ediləcəyinə əmindir.