Müasir tarixin (1918-1945-ci illər) mövzusunu Avropa və Amerika ölkə

96 
 
Şərqi  Avropanın,o  cümlədən  Polşa,Çexoslovakiya  və  Yuqoslaviya  dövlət- 
lərinin,habelə,Avropa,Asiya və Afrikanın 25 dövlətinin ərazisi Sovet ordusu tərə- 
findən  azad  edildi  və  həmin  ölkələrdə  sosializm  quruculuğu  prosesi  başlandı. 
Bəşər  tarixinin  ən  böyük  müharibəsi  olan  İkinci  dünya  müharibəsi  dünyanın  si- 
yasi xəritəsində ciddi dəyişikliklər yaratdı. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
        
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
      
Xronologiya(1918-1945-ci illər) 
 
                   
   1918-ci il 

---

97 
 
8 yanvar-ABŞ prezidenti Vilsonun konqresə müraciəti(Vilsonun 14 maddəsi) 
3mart-Brest-Litovskda Sovet Rusiyası və Almaniya,Avstriya-Macarıstan,Bolqa- 
            rıstan,Türkiyə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması 
29 sentyabr-Salonikdə Antanta və Bolqarıstan arasında sülh sazişi 
28 oktyabr-Çexoslovakiya Respublikasının elan edilməsi 
30 oktyabr-Türkiyənin Mudros müqaviləsini imzalaması 
3 noyabr-Kildə dənizçilərin hərəkatı 
3 noyabr -Antanta və Avstriya arsında sazişin imzalanması 
11noyabr -Kompyen meşəsində Antanta və Almaniya arasında sülh sazişi  
12 noyabr-Avstriya Respublikasının elan edilməsi 
16 noyabr -Macarıstan respublikasının elan edilməsi 
 
 
 
 
 
1919-cu il 
18 yanvar-28 iyun Paris sülh konfransı 
11 fevral –Ebertin Almaniya Respublikasının prezidenti seçilməsi 
21 mart-Macarıstan Sovet Respublikasının elan edilməsi 
28 iyun-Antanta dövlətləri ilə Almaniya arasında Versal sülh müqaviləsinin  
              imzalanması 
1avqust-Macarıstan Sovet Respublikasının süqutu 
10 sentyabr-Avstriya ilə sülh müqaviləsinin imzalanması 
27 noyabr –Bolqarıstanla Neyi müqaviləsinin imzalanması 
 
 
 
 
 
1920-ci il 
Yanvar-Fransada Milli blokun hakimiyyətə gəlməsi 
1mart-Xortinin regent elan edilməsi 
Aprel-iyun –Bolqarıstanda A.Stamboliyskinin hakimiyyəti  
4iyun-Macarıstanda Trianon müqaviləsinin imzalanması 

---

98 
 
10 avqust-Osmanlı imperiyası ilə Sevr müqaviləsinin imzalanması 
1oktyabr-Avstriya konstitusiyasının qəbul edilməsi 
 
 
 
 
 
1921-ci i 
17 mart-Polşa Respublikasının konstitusiyasının qəbul edilməsi 
18 mart-Polşa və Sovet Rusiyası arasında Riqa müqaviləsinin imzalanması 
Sentyabr-Rif  Respublikasının elan edilməsi 
12 noyabr-Vaşinqton konfransının açılması 
 
 
 
 
 
1922-ci il 
22 fevral-Misir üzərində İngiltərə protektoratlığının dəyişdirilməsi 
10 aprel-19 may Genuya konfransının keçirilməsi 
16 aprel –Sovet Rusiyası və Almaniya arasında Rapallo müqaviləsinin  
                 imzalanması 
15 iyun –Haaqa konfransının açılması 
Oktyabr-İngiltərədə Bonar-Lou-Bolduin hökumətinin qurulması 
11 oktyabr- Mudanya sazişinin imzalanması 
28-29 oktyabr-Faşizmin Roma üzərinə yürüşü.  
 
 
    
 
 
1923-cü il 
11yanvar-Fransa-Belşika qoşunlarının Rura avanturist müdaxiləsi 
9 iyun-Bolqarıstanda faşist çevrilişi 
24 iyul-Lozannada Yunanıstan və Türkiyə arasında sülh müqaviləsinin imzalan-     
            ması 
13 sentyabr-İspaniyada Primo de Riveranın hərbi monarxiya diktaturasının   
  qurulması  28-29 sentyabr-Bolqarıstanda antifaşist hərəkat 
 
 
 
 
 
1924-cü il 
Yanvar-İngiltərədə ilk leyborist hökumətin təşkil edilməsi 

---

99 
 
2 fevral –SSRİ və İngiltərə arasında diplomatik münasibətlərin yaradılması 
İyun-“Sol blok” un hakimiyyətinin başlanması 
16 iyul-London konfransı.” Daues planı” nın qəbul edilməsi 
4 avqust-Meksika və SSRİ  arasında diplomatik münasibətlərin yaradılması 
 
 
 
 
 
1925-ci il 
Aprel-Almaniyada Hindenburqun prezident seçilməsi 
Aprel-Fransanın Mərakeşdə Rif  Respublikasına qarşı hərbi əməliyyatlara  
 başlaması 
31 iyul –İngiltərədə “ Qırmızı cümə “ günü 
5-16 oktyabr-Lokarno konfransı 
 
 
 
 
 
1926-cı il 
24 aprel-Almaniya və SSRİ arasında “ Dostluq və bitərəflik haqqında “  
 müqavilənin imzalanması 
May-Rif  Respublikasının süqutu 
12-13 may-Polşada faşist dövlət çevrilişi 
Oktyabr-noyabr-Mussolini hökumətinin fövqəladə qanunlar qəbul etməsi 
 
 
 
 
 
1927-ci il 
Fevral-Çilidə İbanesin diktaturasının qurulması 
27 may-İngiltərə və SSRİ arasında diplomatik münasibətlərin kəsilməsi 
15-16 iyul-Vyanada antifaşist fəhlə çıxışları  
 
 
 
 
 
1928-ci il   
Yanvar-fevral- VI panamerikan konfransının keçirilməsi 
İyul-Almaniyada Müllerin “ böyük koalisiya “ hökumətinin fəaliyyətə başlaması 
27 avqust-“Brian-Kelloq paktı” imzalanması 
Sentyabr-Polşada toxuculuq sənayesi fəhlələrinin ümumi tətili  

---

100 
 
 
 
 
 
 
1929-cu il  
Fevral-İtaliya faşist hökumətinin Vatikanla sazişi 
İyun-İngiltərədə Makdonaldın rəhbərliyi altında ikinci leyborist hökumət 
3 oktyabr-İngiltərə və SSRİ arasında diplomatik münasibətlərin bərpa edilməsi 
 
 
 
 
 
1930-cu il  
Yanvar-İspaniyada Primo de Rivera hərbi-monarxiya diktaturasının süqutu 
Mart-Almaniyada Bryuninq hökumətinin qurulması 
17 may-“ Pan-Avropa “ haqqında Brianın memorandumu  
6 sentyabr-Argentinada general Uriburun terrorist diktaturası 
Oktyabr-Braziliyada Varqas hökumətinin hakimiyyətə gəlməsi 
Dekabr-İspaniyanın Baskoniya,Avstriya və Kataloniya bölgələrində tətillərin     
keçirilməsi 
 
 
 
 
 
1931-ci il 
12 aprel-İspaniyada respublikaçıların və sosialistlərin bələdiyyə seçkilərində  
 qələbəsi 
14 aprel-İspaniya Respublikasının elan edilməsi 
23 avqust-Çilidə ümumi tətil  
Avqust-İngiltərədə Makdonaldın başçılığı altında koalision “ Milli hökumət” in  
 qurulması 
Sentyabr-Çilidə hərbi gəmilərdə üsyanı 
Sentyabr-Yuqoslaviyada yeni konstitusiyanın qəbul edilməsi 
Noyabr-dekabr-Vaşinqtonda “aclıq yürüşü” 
 
 
 
 
 
1932-ci il  
Mart-Çexoslovakiyada  şaxtaçıların tətili  
30 may-Almaniyada fon Papen hökumətinin qurulması 

---