Müasir qloballaşan dünyada informasi yanın yüksək sürətlə istehsalı, emalı, yayılması

 

Biblioqrafik  axtarışın  dəqiqliyi  –  relevant  

biblioqrafik  yazıların  sorğuya  cavab  olaraq 

verilən  yazıların  ümumi  sayına  nisbəti  ilə  öl-

çülür.    Məsələn,  oxucunun  sorğusuna  cavab 

olaraq  100  biblioqrafik  yazı müəyyən edilmiş-

dir.  Lakin  bunlardan  əslində  80-i  sorğuya 

relevant olmuşdur.  Deməli, belə halda axtarışın 

dəqiqliyi    80:100    nisbətində  ölçülür  və  80  faiz 

təşkil edir. 

Ədəbiyyat 

 

1. 

Берков 

П.Н. 

Библиографическая 

информационная 

эвристика.-М.:РОУ,1992.-

162с. 

2. Əliyev Z.H.Ümumi biblioqrafiyaşünaslıq:Dərs 

vəsati.-BUN.-2001.-144s. 

3. 

Гречхин    А.А.  Библиографическая  

эвристика.-М.:1984.-48с. 

4.  Корщунов  О.П.  Библиографоведение.-

Общий курс.:Учебник.-М.,1990.-232с. 

5.  Мотрененко    И.Л.  Традиционные  и 

электронные  каталоги:  дифференцированный 

подход// Библиография.- 2001.- №2.-С.59-67. 

6.  Никитин  П.И.  Информационно-поисковые 

системы.-М., 2002.-76с. 

7.  Степанов И.К. Библиографический  поиск 

в Интернете // Библиография.-1998., № 1. 

 

---

4.  İnformasiya axtarışının məqsəd və 

növləri 

 

 

Mövzu izah  edilərkən ümumi informasiya 

axtarışında  biblioqrafik  axtarışın  yeri  və  rolu  

müəyyənləşməlidir.    Biblioqorafik  informasiya 

axtarışının  istiqamətlərindən  bəhs  edərkən 

biblioqrafik  informasiyanın  xüsusi  istiqaməti 

olan  elmi  biblioqrafik  axtarışın  xüsusiyyətləri  

haqqında  məlumat  verilməlidir.  Tarixi  mənbə-

şünaslığa  dair  biblioqrafik  axtarış,  biblioqrafik 

informasiya  axtarışının  subyektləri,  biblioqrafik 

mənbələr    və  faktlar  ürə    biblioqrafik  axtarışın 

hissələri,  İnformasiya  axtarışının  məqsədi  və 

növləri  olan  biblioqrafik,  sənədli  və  faktoqrafik 

ünsürləri  haqqında,  İnformasiya  axtarışı  zamanı 

mövcud şərtlər  haqqında tələbələrə ətraflı məlu-

mat vermək lazımdır. 

 

Məlumdur  ki,  biblioqrafik  fəaliyyət    XIX  

əsrin ortalarəndan etibarən sürətlə formalaşmağa 

başlamışdır.  Məhz  o  dövrdə  biblioqrafiyanı 

bütün elmləri qızıl açarı  adlandırırdılar.  Rusiya 

milli  biblioqrafiyasının  yaradıcılarından  olan 

Anastasiyeviç  yazırdı:  “Biblioqrafiya  ixtiraların 

anasıdır    və  öz  növbəsində  zəruri    məhsuldur. 

Bütün elmlərə dair informasiyanı əhatə etməklə, 

özü də  aldığı reallığı  əks etdirir”. 

---

 

Biblioqrafik  axtarış  vasitəsilə    tarixi  və 

ədəbi  hadisələr    haqqında  biblioqrafik  infor-

masiya  əldə  olunmasına    baxmayaraq,    biblio-

qrafiya  nəzəriyyəsinə    dair  inqilaba  qədərki 

məlumatlar  haqqında  məlumatlar  verilmişdir. 

Biblioqrafik informasiyanın  xüsusi bir istiqaməti  

elmi  biblioqrafiyadır.    Bu  biblioqrafiya  ümumi 

elmi  məqsədləri  ilə  müəyyən  edilmiş  fəaliyyət 

növüdür.  Əlbəttə,  sosial  inkişafın  hər  hansı 

mərhələsində 

tarixi 

mənbəşünaslıqla 

bağlı 

biblioqrafik  axtarış  həyata  keçirilir.  İnformasiya  

axtarışı prosesində cəmiyyətdə fəaliyyət göstərən 

sosial media istehsal və vasitəçi arasında vasitəçi 

kimi  çıxış  edir.  Ümumiyyətlə,  sosial  media 

istehsalçı  və  istifadəçi,    habelə  bir  nəşriyyat, 

tədqiqat    və  təlim  institutu,  müəllif  və  oxucu 

informasiya  axtarışı  fəaliyyətinin  subyekti  kimi 

çıxış  edir.  Cəmiyyətə  xidmətdə  bu  subyekt 

xüsusi  məlumat  mənbələrinə  dair  ədəbiyyat  və 

faktlar üzrə bir sıra axtarışı müəyyənləşdirir. 

 

Ümumiyyətlə,  bu  problemlərin  real 

axtarışı  3 hissədən ibarətdir: 

1.

 

Mənbə  haqqında  informasiyanı  axtarmaq 

və  digər  mənbələr  sistemində  öz  mənbəyini 

yaratmaq. 

Biblioqrafik 

informasiya 

və 

biblioqrafik  vəsaitlərin  axtarışında    (məlumat 

nəşrləri),    xüsusi  yaradılmış  daha  keyfiyyətli 

---

axtarış və informasiyanın istifadəsi üçün (ədəbiy-

yat, kitab); 

2.

 

İnformasiya  mənbələrinin  (sənədlər  və 

nəşrlər)    axtarışı,  hansı  ki,  həmin  mənbə  daha 

lazımlı, vacib informasiyanı əks etdirir; 

3.

 

Xüsusi halda, ədəbiyyatda,  kitablarda əks 

etdirilmiş faktiki məlumatların axtarışı, məsələn, 

tarixi faktlar və hadisələr, maşın və problemlərin 

texniki  xarakteristikası,  alim və yazıçıların hə-

yat və fəaliyyəti haqqında  biblioqrafik məlumat. 

 İnformasiya axtarışının  bu məqsəd və qç 

əsas  növləri:    biblioqrafik,    sənədli    və 

faktoqrafik    ünsürlərini    müəyyənləşdirir.  Bu 

növlər    bir-biri  ilə  sıx    əlaqədardır.    Məsələn, 

informasiyanın    mənbəyini  axtarmaq  üçün  

(sənəd,  yaxud  nəşr),    həmin  sənəd  haqqında 

məlum 

biblioqrafik  informasiyanı  (faktlar)  

bilmək  lazımdır.  Hansı  ki,  digər  sənədlərdən  

fərqli    cəhətləri,  bu  mövzuda  digər  müəlliflərin  

əsərləri,    bu  ildə  bu  mövzuda  hansı  nəşriyyat 

tərəfindən  çap  olunub,    bütün  bu  informasiyalar  

bu biblioqrafik axtarış vasitəsilə öz həllini tapır. 

Hər  şeydən  əvvəl,    biblioqrafik    və  sənədli 

axtarışı həyata keçirmək lazımdır. 

 

İnformasiya  axtarışının  3  növü  vardır: 

biblioqrafik, sənədli, faktoqrafik. 

İnformasiya  axtarışı  zamanı    (nəşrin  mövzusu 

üzrə )  axtarışın aşağıdakı şərtləri ilə rastlaşırıq: 

---