Mövzu 6 Beynəlxalq valyuta-maliyyə münasibətləri

Yamayka valyuta sistemi

 adını aldı. 

Yamayka sazişləri valyuta münasibətləri mexanizminə aşağıdakı dəyişiklikləri etdi: 

1)

 

qızıl-dollar standartının dağılması təsdiq edildi; 

2)

 

qızılın  demonetləşdirilməsi,  onun  “rəsmi  qiyməti”nin  aradan  qaldırılması  və  valyutaların 

qızıla istənilən cür bağlanmasının qadağan edilməsi təsdiq edildi; 

3)

 

mərkəzi  banklara  qızılı  adi  bir  əmtəə  kimi  “azad”  bazar  qiymətləri  əsasında  almağa  və 

satmağa icazə verilirdi; 

4)

 

dəyər  etalonu  kimi  (valyutaların  mübadilə  məzənnələrinin  müəyyənləşdirilməsi  üçün, 

rəsmi aktivlərin qiymətləndirilməsi üçün və s.) xüsusi iqtibas hüquqları (XİH) çıxış etməyə 

başladı.  XİH  BVF  tərəfindən  buraxılan  və  BVF-nin  üzv  ölkələrinin  xüsusi  hesablarında 

yazılma  yolu  ilə  nağdsız  beynəlxalq  hesablaşmaların  həyata  keçirilməsi  üçün  istifadə 

edilən  beynəlxalq  ödəmə  və  ehtiyat  vasitəsidir.  XİH-in  funksiyalarına  daxildir:  tədiyə 

---

balanslarının  tənzimlənməsi,  rəsmi  valyuta  ehtiyatlarının  artırılması,  milli  valyutaların 

dəyərinin ölçülməsi; 

5)

 

dollar rəsmi olaraq digər ehtiyat valyutalarına (alman markası, isveçrə frankı, yapon ieni) 

bərabərləşdirildi; 

6)

 

sərbəst  üzən  valyuta  məzənnələri  rejimi,  yəni  valyuta  məzənnələrinin  dünya  valyuta 

bazarında tələb və təklif əsasında formalaşması qanuniləşdirildi (BVF və DB çərçivəsində); 

7)

 

dövlətlər  tərəfindən  valyuta  məzənnəsi  rejimini  müstəqil  surətdə  müəyyən  olunmasına 

icazə verildi; 

8)

 

dövlətlərarası valyuta tənzimlənməsi sferası genişləndi; 

9)

 

valyuta məzənnələrinin tərəddüd sərhədlərinin tənzimlənməsi dayandırıldı; 

10)

 

qapalı  valyuta  bloklarının  yaradılması  beynəlxalq  valyuta  sisteminin  tamhüquqlu 

iştirakçıları  kimi  qanuniləşdirildi;  bununla  belə,  bu  blokların  daxilində  iştirakçılar 

arasında xüsusi münasibətlər mövcuddur.