Mövzu 11. Beynəlxalq təhlükəsizlik və onun təmin olunması Plan

7. Təhdidlərin spektrinin genişlənməsi. "Soyuq müharibə"nin süqutu hərbi təhdidlərin xarakterinin dəyişilməsinə gətirib. XXI əvvəllərində hərbi-siyasi sferada təhdidlər ənənəvi və yeni təhdidlərə bölünür. Hərbi planda güclü dövlətlərin və onların ittifaqlarının birbaşa rəqabətindən irəli gələn "köhnə təhdidlər" ikinci plana keçib. Belə demək mümkündürsə, "köhnə" təhdidlərin əksəriyyəti bu gün "yatmış" vəziyyətdədir.
"Yeni" təhdidlərə isə beynəlxalq terrorizm, kütləvi qırğın silahları və onların tədarük vasitələrinin yayılması və daxili silahlı münaqişələrdən ibarət triada daxildir [12, c.81-85]. Bu təhdidlər əvvəllər mövcud olsa da, "köhnə" təhdidlərin kölgəsində qalmalı olub. Son illər ərzində bu təhdidlərin prioritet qazanması onların daxili potensialının inkişafı və hər birinin təhlükəlilik dərəcəsinin artması ilə əlaqələndirilir.

4. 
   Beynəlxalq təhlükəsizliyə təhdidlər
   

Rusiyalı tədqiqatçı A.B.Loqunov isə qlobal təhlükəsizliyə təhdidləri dörd kateoriyaya bölür [13, c.34-36].
1. Ənənəvi təhdidlər hərbi güc və vasitələri hərbi rəqabət və münaqişə formalarında tətbiq edən dövlətlərdən irəli gəlir. Bu çağırışlar çox zaman dövlətlərin ordu, hərbi-dəniz və hərbi-hava qüvvələrindən istifadə etməsilə bağlıdır. Ənənəvi hərbi çağırışlar hələ də öz əhəmiyyətini itirməyib. Belə ki, əksər dövlətlər öz regionunda təhlükəsizlik sahəsində şəraitə təsir etmək imkanına malikdir. Müttəfiq dövlətlərin ənənəvi sahələrdə üstünlüyü düşmənin bu sahədə onlarla rəqabət aparmaq istəyini ciddi şəkildə zəiflədir.
2. Qeyri-standart təhdidlər daha güclü düşmənlərin ənənəvi üstünlüklərinə qarşı "qeyri-ənənəvi" metodlar tətbiq edən qüvvələrdən meydana gəlir. Müasir təhlükəsizlik sahəsində dövlətin maraqlarına daha çox qeyri-standart metodlar, məsələn, terrorizm və qiyam təhdid edir. Qeyri-standart çağırışların təhlükəsini gücləndirən iki amil mövcuddur: ekstremist ideologiyaların yüksəlişi və təsirli idarəçiliyin yoxluğu. Siyasi, dini və etnik ekstremizm dünyada münaqişələr yaratmaqda davam edir. Dünyanın əksər hissələrində təsirli idarəçiliyin yoxluğu terrorçular, cinayətkarlar və qiyamçılar üçün sığınacağın yaranmasına gətirir. Əksər dövlətlər öz əraziləri və sərhədləri üzərində təsirli nəzarət həyata keçirə bilmirlər.