MiRZƏLİyev zaur natiQ
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yapışqanlılıq
- Ərişin dartılması
- Şlixtin hazırlanması
- Yapışqan aparatı.
42
Şlıxtin tərkibi müxtəlif parametrlərdən asılı olur: liflin növü, burum, ipliyin sıxlığı, toxunma növü və s. Ona görə də hər dəfə onun tərkibi xüsusi reseptlə təyin edilir.
Yapışqanlılıq
Şlıxtlənmədən sonra ərişin kütləsi artir, yumşaq ipliyə nəzərən ərişin artan kütləsinin ifadəsi yapışqanlılıq adlandırılır. Yapışqanlılıq ərişin şlixtlənmə dərəcəsini göstərir. Yapışqanlılıq görünən və xalis olmaqla iki şəkildə özünü göstərir. Görünən yapışqanlılıq aşağıdakı formula ilə təyin edilir: , 100
1 1 2 Q Q Q g
burada 1
- və 2
- ipliyin şlıxtlənmədən əvvəlki və sonrakı kütlələridir. Xalis yapişqanlılıq nəmliyi nəzərə almaqla aşağıdakı kimi təyin edilir:
, 2 1
W n g x
burada W 1 və W 2 – yumşaq və şlıxtlənən ipliyin nəmliyidir, %.
Ərişin dartılması Əriş sapları şlıxtlıyici maşının işçi orqanları arasında dartılmış vəziyyətdə hərəkət edir. Dartılma nəticəsində o müəyyən qədər uzanır ki, bu da ipliyin texnoloji xassələrinə mənfi təsir göstərir. Dartılma həddindən çox olduqda şlıxtlənən ərişin keyfiyyəti korlanır, bu da toxucu dəzgahlarında qırılmalar sayını artırır.
Əriş saplarının şlixtləyici maşının işçi orqanları arasında dartılması, %-lə,
, 100 1 q b
burada b və
q - maşının buraxılış və qidalandırıcı orqanlarının sütərləridir, m/dəq.
Pambıq – parça ipliyinin dartılması 1,5%-dən çox olmamalıdır.
43
Şlixtin hazırlanması
Şlixtin hazırlanması, yaxud bişirilməsi xüsusi otaqlarda – yapışqan bişirəndə aparılır. Şlixti dairəvi və oval formalı çənlərdə, ağzı kip bağlanmış qazanlarda, yaxud xüsusi qurğunlarda bişirirlər. Çənin həcmi 1000 1 və daha çox olur. Çənin içərisində şlixti qarışdırmaq üçün şaquli vəziyyətdə qarışdırıcı yerləşdirilir. Bişirmə buxar vasitəsilə aparılır.
Ağzı kip bağlanmış qazanlarda şlixti təzyiq altında bişirirlər. Suda yaxşı qarışdırılmış şlixt materialı qazana verilir. Sonra buraya təzyiq altında buxar əlavə edilir. Tezyiq altında bişirmə zamanı şlixtin hazırlanması sürətlənir. Son zamanlar müəssisələrdə avtomatlaşdırılmış yapışqan bişirən qazanlardan istifadə edilir. Yapışqanlı material vintli konveyerlə saxlanılır. Yapışqanlı materialın kütləsi lazımi həddə çatandan sonra su ilə doldurulmuş çənə daxol olur. Qarəışdırma müəyyən müddət ərzində davam etdirilir. Porqramlaşdırılmış tənzimləyici dəqiq vaxta və temperatura riayət etməklə verilmiş proqram üzrə şlixti bişirir. Şlixtin proqramla bişirilməsi zamanı istehsal mədəniyyəti artır, şlixtın keyfiyyəti və fəhlələrin əmək məhsuldarlığı yüksəlir.
Şlixtləyici maşınlar
Şlixtləyici maşınların vəzifəsi əriş saplarının üzərinə yapışqanlı məhlul çıkmık, artıq şlixti sıxıb ayırmaq və ərişi elə həddə qədər qurulmaqdır ki, onlar biri-birinə yapışmamaq şərtilə toxucu navoyuna yüksək sıxlıqla sarına bilsinlər.
Şlixtləyici maşınların əsas mexanizmləri və hissələri aşağıdakılardan ibarətdir: -əriş vallarını, toxucu navoyunu, yaxud əriş barabanını saxlayan dayaq; -şlixt vannası, yükləyici və sıxıcı vallardan ibarət olan yapışqan aparatı; -üzərinə yapışqanlı məhlul çəkimiş əriş saplarından atriq nəmliyi ayıran (şlixtlənən sapları qurudan) quruducu aparat; -ön hissə (biri birinə yapışan sapları ayıran, markalayan, toxucu navoyuna sarıyan hissələr, burada bəzən şlixtlənən sapları emusiyalaşdıran və nəmləşdirən qurğu da yerləşdirilir); 44
-hərəkət ötürücü; -şilixtləmənin texnoloji prosesinin normal getməsinə nəzarət aparat. Quruducu hissənin quruluşundan asılı olaraq şlixtləyici maşınlar üç qrupa bölünür: -kontakt qurutma ilə barabanlı şlixtləyici maşınlar (ipliyin isti barabanların səthinə toxunması yolu ilə qurudan); -konvektiv hava ilə qurudan şlixtləyici maşınlar (öpliyin həm isti barabanların səthinə toxundurma yolu ilə, həm də kameralarda isti havanın köməkliyi ilə qurudan). Keçmiş ittifaq tərəfindən buraxılan şlixtləyici maşınlar bunlardır: müxtəlif yükləmə eninə malik barabanlı ŞB, MÇB və kameralı ŞKB. Bəzi barabanlı şlixtleyici maşınlar əlavə quruducu kameralarla techiz olunurlar ki, bunları kombinəli quruducu maçınlar adlandırırlar. Pambıq-parça ipliyindən olan ərişin şlixtlənməsi barabanlı quruducu maşınlarda aparılır. Yüksək temperatura ilə (100 0 ) barabanlı quruducu maşınlarda yun ipliyini şlixtləmək olmaz, munki yüksək temperaturada yun lifləri dağılır.
dartıcı valın 3 üzərindən əyilərək istiqamətləndirici valikin 4 köməkliyi ilə içərisində yapışqanlı məhlul olan vannaya 5 daxil olur. Burada hamar səthə malik valikin 6 köməkliyi ilə əriş yüklənir. Ərişin məhlulda qalma müddətindən asılı olaraq o müxtəlif miqdarda şlixtlə isladılır və hopdurulur. Ərişin şlixtlə hopdurma dərəcəsini tənzimləmək üçün xüsusi reyka ilə valik 6 yuxarıya və aşağıya qaldırılıb-endirilməklə onun məhlul işərisində yerləşdirilməsi dərinliyi dəyişdirilir. Şlixtlənən əriş sapları iki cüt vallar 7,8 və 9,10 arasından keçirlər. Hər iki sıxıcı aşağı ötürücü valları paslanmayan poladdan, üst valları isə çuqundan, yaxud poladdan hazırlanır. Üst vallar alt vallar üzərinə sıxılmaqla hərəkəti alt vallara üzərinə sürtünməklə ötürür. Vallar əriş üzərindəki artıq şlixti sıxır və saplara şlixtin bərabər miqdarda hopdurulmasına şərait yaradır. Qurutmadan əvvəl tələb olunan yapışqanlılığı və uyğun n\əmliyi almaq üçün ərişin sıxılma dərəcədəsi üst vallara düşən yükü tənzimləməklə müəyyən edilir. Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|