Microsoft Word Rovs?n-dissertasiya doc
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.5. Ab şeron yarımadasında tullantı poliqonları v ə onların ərazid ə ekoloji v əziyy ətinin t ənziml ənm
80
idarəçiliyi” layihəsinin məqsədi isə bərk məişət tullantılarının yığılması və utilizəsinin davamlı, sistemli təşkili üçün aparılan islahata yardım etmək məqsədi daşıyır. Həcmi 41,5 milyon ABŞ dolları təşkil edən bu layihə 5 il müddətinə həyata keçiriləcək. Qeyd edək ki, zavodun tikintisi ilə paralel olaraq, “Təmiz Şəhər” ASC tərəfindən Balaxanı poliqonunun ətraf mühitə mənfi təsirlərini azaltmaq məqsədilə, həmin ərazidə artıq bir sıra mühüm işlər görülüb. lkin vəzifə kimi şəhəri tüstüyə qərq edən poliqon ərazisindəki yanğınların qarşısı tamamilə alınıb. Zərərsizləşdirmək üçün poliqona gətirilən bəzi tullantı növlərinə də məhdudiyyətlər qoyulub. Əraziyə daxil olan bütün tullantı daşıyan maşın və şə xslərin qeydiyyatı aparılıb, qəbul olunan tullantıların qeydiyyat sisteminin tətbiqi həyata keçirilib. Bununla yanaşı, ərazi sahəsinin hamarlanması və torpaqlanması, daxili yolların çəkilişi və bərpası, tullantıların yeni qəbuletmə meydançasının qurulması, xüsusi çeşidləmə sahəsinin yaradılması, mühafizə sisteminin qurulması, işçilərin bütün lazımi iş şəraiti və təhlükəsizlik təlimatlarının tələblərinə uyğun geyim və ləvazimatlarla təchizi, səyyar ofis binasının quraşdırılması işləri görülüb. Yuxarıda adıçəkilən layihələrin icrası ilə yanaşı tullantıların idarə edilməsi sistemini daha da təkmilləşdirmək və kompleks həllinə nail olmaq üçün “Təmiz Şə hər” ASC tərəfindən bir çox planlar da mövcuddur. Bunlardan biri təkrar emala yararlı materialların ümumi tullantı kütləsindən ayrılması və çeşidlənməsidir. Eyni zamanda bu prosesin iqtisadi və ekoloji səmərəliliyinin artırılması məqsədi ilə artıq illik 200 min ton gücə malik pilot yarım-avtomatik çeşidləmə xəttinin qurulması üçün texniki-iqtisadi əsaslandırmanın hazırlanmasına da başlanılıb. Yaxın zamanda bu xətdə istismara verildi. Qeyd edək ki, çeşidləmənin aparılması nəticəsində təkrar emal üçün yararlı olacaq kağız, şüşə, plastik, əlvan metal, dəmir və digər xammallar ayrılır. Bu da tullantıların ümumi həcmini azaltmaqla bərabər, ucuz xammal bazarının formalaşmasına da səbəb olacaq. Həmçinin ölkədə təkrar emal qurulması üçün də zəmin yaradılacaq, enerjiyə qənaət olunacaq və ən önəmlisi ətraf mühitə mənfi təsir azalacaq. Misal üçün deyə bilərik ki, çeşidləmə zamanı təkrar emala yararlı xammal ümumi kütlədən ayrılır, daha sonra yerdə qalan tullantılar yandırılmaq üçün zavoda göndərilir. Yanma nəticəsində tullantının kütləsi 3, həcmi 10 dəfə azalır. Həmçinin alüminiumun təkrar emalı nəticəsində 95 faiz enerji sərfiyyatının qarşısı alınır. Plastikin təkrar emalı zamanı isə 66 faiz enerji və neft məhsulu sərfiyyatına qənaət olunur. Bundan başqa 1 ton təkrar emal olunan kağız məhsulu sayəsində 17 ağacın kəsilməsinin qarşısı alınır. Tullantıların idarə edilməsi üçün “Təmiz Şəhər” ASC tərəfindən həyata keçirilən layihələrdən biri də Balaxanı poliqonundan uzaqda yaşayan ərazi vahidlərində əmələ gələn bərk məişət tullantılarının daşınması, logistikasının təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə yükləmə-boşaltma stansiyalarının qurulmasıdır. Bunun nəticəsində tullantıların toplanması və daşınması sahəsində xidmət səviyyəsi yüksəlməklə yanaşı, şəhərdə mövcud tıxac problemi qismən həll edilib, nəqliyyat xərcləri azalıb, yanacağa qənaət olunub, ətraf mühitə atılan zərərli 81
qazların miqdarı azaldılıb. Digər bir layihə Balaxanı polqionunda yuma və dezinfeksiya məntəqələrinin qurulması başa çatıb. Bu yuma və dezinfeksiya məntəqələrinin nəticəsində isə infeksion xəstəliklərin yayılmasının qarşısı alınır. Belə ki, hazırda Bakı bərk məişət tullantılarının yandırılması zavoduna tullantı maşınları vasitəsilə gündəlik min tonlarla tullantı daşınır. Yüklərini boşaldaraq, poliqonu tərk edən maşınlar sonradan demək olar ki, paytaxtımızın hər br küçəsini, hər bir həyətini dolaşır. Bu isə ölkə ərazisində infeksion xəstəliklərin yayılmasına şərait yaradır. Yuma və dezinfeksiya məntəqələr xəstəliklərin qarşısını almaqla yanaşı, şəhərin təmizliyini təmin edəcək, ekoloji tarazlığın qorunmasına səbəb olacaq. Ümumiyyətlə, “Təmiz Şəhər” ASC tərəfindən yuxarıda qeyd olunan bütün tədbirlərin həyata keçirilməsi nəticəsində məişət tullantıları problemi əsasən həll olunub, Bakı və Abşeronda ekoloji vəziyyət daha da yaxşılaşıb, zərərli tullantılar səbəbindən içməli suya, ətraf mühitə və vətəndaşların sağlamlığına təhlükə törədən amillər aradan qaldırılıb.
ekoloji vəziyyətinin tənzimlənməsində rolu. Yarımadada olan 5 poliqonun ümumi sahəsi- 232,5 ha-dır. Poliqonların ə raziləri hasara alınıb, tullantılar boşaldılandan sonra torpaq qatı ilə örtülərək basdırılıb. Paytaxtın atmosferinin çirklənməsilə bağlı problem tamamilə həll olunub. Bu barədə məlumat verən ekologiya və təbii sərvətlər naziri Hüseyn Bağırov bildirib ki, Bakının atmosferinə ciddi mənfi təsir göstərən iki faktor var. Birincisi, Bakının neft sahələrilə əhatə olunması, ikincisi isə Balaxanı tullantı poliqonudur. H.Bağırov zavodların ətraf mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi sənədinin də nəzərdən keçirildiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, artıq ictimai təşkilatlarla müzakirə aparılıb. Qeyd edək ki, ölkə əhalisinin təqribən 40%-i və sənaye potensialının 70%-inin cəmləşdiyi Abşeron yarımadası ekoloji problemlərin məngənəsində çırpınır. Yarımadanın başlıca problemlərindən biri torpaqların çirklənməsilə bağlıdır. Ümumi sahəsi 222 min hektar olan Abşeron yarımadasının yararsız torpaqlarının ümumi sahəsi - 33 min ha, o cümlədən neftlə çirklənmiş torpaqların sahəsi - 10,6 min ha təşkil edir. Ekoloji problemləri yaradan əsas səbəblər neft-qaz hasilatı və qazma işləri zamanı torpaqların neft və lay suları ilə çirkləndirilməsi, uzun illər ərzində lay sularının idarə olunmaması səbəbindən neftlə çirklənmiş süni göllərin və gölməçələrin əmələ gəlməsi, neft emalı zamanı əmələ gələn tullantıların ərazilərdə toplanmasından ibarətdir. Digər ekoloji problem kanalizasiya sistemlərinin vəziyyətilə əlaqədardır. Bakı şə həri ərazisində il ərzində təqribən 560 mln m3 həcmində tullantı suları formalaşır. Bu suların 164 mln m3 bioloji, 23 mln m3 mexaniki təmizləmədən keçdiyi halda, 373 mln m3 tullantı suları təmizlənmədən dənizə və daxili su hövzələrinə axıdılır.
Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|