Microsoft Word Rovs?n-dissertasiya doc
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
78
2006-cı il iyulun 3-də Prezident lham Əliyevin sədrliyi ilə keçirilən ölkəmizdə ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması məsələlərinə həsr olunmuş müşavirədən sonra Azərbaycanda, onun paytaxtı Bakı şəhərində ekoloji vəziyyəti beynəlxalq səviyyəyə çatdırmaq üçün xüsusi tədbirlər planı hazırlandı və bu planlar əlaqədar təşkilatlar tərəfindən əzmlə həyata keçirildi. ndi hamı bilir ki, onun həyatı üçün ən vacib məsələ yaşadığı şəhərin ekologiyasının qorunmasıdır Ölkə əhalisinin təqribən 40 faizi, sənaye potensialının isə 70 faizi Abşeron yarımadasında cəmləşdiyindən respublikamızda həlli vacib olan ekoloji problemlərin əksər hissəsi adıçəkilən ərazinin payına düşüb. Bu ekoloji problemləri yaradan əsas səbəblər uzun illər ərzində neft-qaz hasilatı, qazma işləri zamanı torpaqların neft və lay suları ilə çirkləndirilməsi, lay sularının idarə olunmaması səbəbindən neftlə çirklənmiş süni göllərin, gölməçələrin əmələ gəlməsi, neft emalı zamanı yaranan tullantıların ərazilərdə toplanması kimi hallardır. Bununla yanaşı, yarımadadakı kanalizasiya sistemlərinin vəziyyəti də ciddi narahatçılıq doğurur. Beləki, Bakı şəhəri ərazisində tullantı suları ilə birlikdə, neft məhsulları, asılı maddələr, sulfat birləşmələri, xlorid duzları, səthi aktiv maddələr, fenol və müxtəlif ağır metallar heç bir təmizlənmə işi aparılmadan dənizə, su hövzələrinə axıdılır. Bu isə Xəzər dənzinin həddən artıq çirklənməsi ilə müşayiət olunur. Atmosfer havasının çirklənməsi də regionda əsas ekoloji problem kimi özünü göstərməkdədir. Son illər əsasən köhnə avtomobillərin hesabına nəqliyyat vasitələrinin sayının artması, poliqonlarda tullantıların yandırılması səbəbindən havaya atılan zərərli maddələrin miqdarının çoxalması atmosfer havasını çirkləndirir ki, bu da ətraf mühit və insanların sağlamlığı üçün ciddi təhlükə yaradır. Lakin sadalananlar ekoloji problemlərin heç də hamısı deyil. Bakı şəhəri və Abşeron yarımadasının ən ciddi ekoloji problemi bərk tullantıların idarə olunması ilə bağlıdır. Qeyd edək ki, aparılmış son inventarizasiya nəticəsində hazırda yarımadada sahəsi 100 kv.m.-dən çox olan 138 qeyri-qanuni tullantı sahəsi, o cümlədən 3 qanuni məişət tullantıları poliqonu fəaliyyət göstərir. Ancaq təəssüf doğuracaq haldır ki, qeyri-qanuni zibilliklərdən, eləcə də rəsmi fəaliyyət göstərən 3 poliqondan heç də hamısı ekoloji norma və standartlara tam cavab vermir. Buna da səbəb onların əksəriyyətində ərazilərin hasara alınmaması, nəzarətin təşkil olunmaması, tullantılar boşaldılandan sonra torpaq qatı ilə örtülərək basdırılmaması kimi hallardır. Bundan başqa, tullantıların daşındığı ərazilərin çoxunda çeşidlənmə aparılmadığından təhlükəli və bir sıra sənaye tullantıları da məişət tullantıları ilə birlikdə poliqonda yerləşdirilir ki, bu da öz növbəsində ekologiyamızın çirklənməsinə mənfi təsirini göstərir. Məhz yuxarıda sadalanan çatışmazlıqların aradan qaldırılması, ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti lham Əliyev 6 avqust 2008-ci il tarixində “Bakı şəhərində məişət tullantıları ilə bağlı idarəetmənin təkmilləşdirilməsi haqqında” sərəncam imzalayıb. Həmin sərəncamda qərara alınıb ki, Bakı şəhərində məişət tullantılarının yığılması, daşınması, yerləşdirilməsi və zərərsizləşdirilməsi sisteminin müasir standartlara 79
cavab verən tərzdə qurulması və idarə edilməsi, bu prosesin mütəşəkkil qaydada həyata keçirilməsi, şəhərin ekoloji vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və bu sahənin gələcəkdə mərhələlərlə bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əsasında inkişaf etdirilməsi məqsədi ilə “Təmiz Şəhər” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti yaradılsın. Abşeron yarımadasındakı mövcud ekoloji problemlərin planlı surətdə həll edilməsi üçün ölkə başçısı tərəfindən 28 sentyabr 2006-cı il tarixində “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006-2010-cu illər üçün Kompleks Tədbirlər Planı” da təsdiq olunub. Bakı və Abşeron yarımadasının ekoloji durumunun sağlamlaşdırılmasına yönəlmiş bu tədbirlər planınında ətraf mühitin mövcud vəziyyətinin bərpasını nəzərdə tutan bütün əsas fəaliyyət istiqamətləri öz əksini tapıb. Kompleks Tədbirlər Planında təsdiq olunmuş vəzifələr üzrə Abşeron yarımadasında məişət tullantılarının yığılması, daşınması, yerləşdirilməsi ilə bağlı məsələlərin həll olunması da önə çəkilib. Ona görə də 12 mart 2009-cu ildə dövlət qeydiyyatına alınan “Təmiz Şəhər” ASC məhz bu məsələlərin həlli istiqamətində geniş fəaliyyətə başlayıb. lk növbədə “Təmiz Şəhər” ASC tərəfindən Bərk Məişət Tullantılarının Yandırılması Zavodunun inşası və Bərk Məişət Tullantılarının Vahid darəçiliyinin təşkil edilməsi kimi iki mühüm layihənin reallaşdırılması istiqamətində işlər görülüb. Tullantıların yandırılması zavodunun tikilməsi üçün podratçı şirkətin seçilməsi ilə bağlı qtisadi nkişaf Nazirliyi tərəfindən açıq tender keçirilib. Tenderin qalibi olan Fransanın “CN M” S.A. şirkəti ilə aparılan danışıqların yekunu olaraq, 15 dekabr 2008-ci il tarixdə “Bakı şəhərində bərk məişət tullantılarının yandırılması zavodu”nun layihələndirilməsi, tikintisi, istismarı və texniki xidmətlərin göstərilməsinə dair müqavilə imzalanıb. 346 milyon avroya başa gələcək bu zavod üçün Balaxanı qəsəbəsində 20 hektar ərazi ayrılıb. 20 illik istismarı nəzərdə tutulan və illik gücü 500 min ton təşkil edəcək Balaxanı bərk məişət tullantılarının yandırılması zavodunda hər biri 250 min ton olan 2 xətt, eyni zamanda elektrik enerjisini istehsal edən turbin quraşdırılacaq.19 dekabr 2012-ci ildə
Balaxanıda Bakı bərk məişət tullantılarının yandırılması zavodu istifadəyə verilmişdir. Prezident lham Əliyev zavodun açılış mərasimində iştirak etmişdir. Bununla da Qafqaz regionunda yeganə olan zibilyandırma zavodunda tullantıların yandırılması prosesi nəticəsində əldə ediləcək elektrik enerjisinin miqdarı ildə 231,5 mln KVt saat enerjiyə bərabər olacaqdır. Ətraf mühitin çoxsəviyyəli mühafizəsi mexanizminə malik olan bu zavod Avropa Birliyinin və Azərbaycanın ətraf mühitin qorunmasına dair qoyduqları ən ciddi tələblərə uyğun şə kildə işləyir. Belə ki, yanma məhsulu olan qaz tüstüsü xüsusi filtrlərlə tutularaq ə traf mühiti çirkləndirməyəcək. Daha ağır və zərərsiz olan dib külü isə yol inşası üçün nəzərdə tutulmuş tikinti materiallarından istifadə olunub. Bundan əlavə, tullantının yandırılması zamanı soyutmaq üçün istifadə edilən təchizat suyu yalnız təmizləndikdən sonra çirkab sularına yönəldilir. Dünya Bankı ilə Azərbaycan Respublikası Hökumətinin birgə həyata keçirdiyi “Abşeronun Ekoloji Bərpası Proqramı” çərçivəsində “Təmiz Şəhər” ASC tərəfindən reallaşdırılması nəzərdə tutulan “Bərk məişət tullantılarının kompleks Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|